Theater, emoties, testosteron: de bekerfinale was een lange zit

Het was het beste dat het Nederlands topvoetbal de afgelopen jaren te bieden had – Ajax en PSV. Elkaar opstuwend, financieel en sportief, met Ajax als voortreffelijk ijkpunt. Maar in een bijna drie uur durende ontmoeting, zondagavond in de Kuip in Rotterdam, was het soms lastig om het allemaal aan te zien, in een lange tijd oervervelende finale om de KNVB-beker.

Het was een wedstrijd vol irritaties, lelijk theater, emoties, testosteron – vaak culminerend in opstootjes. En slecht voetbal, dat toch vooral, zeker de eerste helft. Tien gele kaarten werden er uitgedeeld. Steeds lag er weer iemand op de grond. Steeds stond er weer iemand bij scheidsrechter Dennis Higler, als het spel weer eens stillag. Dan weer werd er iets geclaimd, dan weer klonk er een spreekkoor.

PSV won de finale, net als vorig jaar. Deze keer was het in de strafschoppenserie het koelbloedigst, even voor negen uur in een dampende, zomerse Kuip. Een seizoen zonder hoofdprijs voor Ajax is in de maak, voor het eerst sinds 2018. De tweede plaats heeft de club ook niet meer in eigen hand, na de 3-0 afstraffing vorige week in Eindhoven. Een seizoen zonder Champions League dreigt. Vier keer werd Ajax dit seizoen verslagen door PSV.

Het is voor Ruud van Nistelrooij zijn eerste hoofdprijs, in zijn eerste seizoen als coach van PSV. Zijn ploeg kreeg de beker overhandigd door ras-PSV’er Berry van Aerle. Daar waar de discussie rond Ajax-coach John Heitinga zal verhevigen. Hij is aangesteld tot het einde van dit seizoen en wil verder, maar hij heeft Ajax na het ontslag van Alfred Schreuder eind januari ook niet op de rit kunnen krijgen.

Spreekkoren

Exemplarisch voor de avond: na een half uur wil Xavi Simons de bal duidelijk over de zijlijn tikken om de medische staf de ruimte te geven zijn gekwetste ploeggenoot Luuk de Jong te helpen. Maar de Mexicaanse Ajax-back Jorge Sánchez zet op dat moment een totaal onnodige, stevige tackle in op de PSV-aanvaller, die naar de grond gaat. Weer een opstootje. Weer klinkt vanaf de tribunes ‘Xavi Simons is homo’.

Lees ook dit interview met PSV-directeur Marcel Brands: ‘50 miljoen euro investeren is geen garantie op de titel’

Ook jonge kinderen op de hoofdtribune gaan mee in de spreekkoren. Opvallend genoeg wordt door de organisator, voetbalbond KNVB, niks gezegd. Terwijl via de stadionspeaker wel herhaaldelijk wordt opgeroepen geen vuurwerk af te steken. De windstille Kuip staat bij aanvang stijf van de rook, met de blinkende beker onder de voorjaarszon ter hoogte van de middenlijn. Het duel begint door het gebrekkige zicht een paar minuten later.

Op papier opende coach Heitinga ultra-offensief, met vier aanvallers: Steven Bergwijn en Steven Berghuis op de flanken, Brian Brobbey in de spits met daarachter Dusan Tadic. Met Brobbey in de punt van de aanval wil hij meer diepgang creëren. Maar in de praktijk komt Ajax er in fases moeilijk uit, het is niet in staat om verzorgd aanvalsspel te etaleren.

Wel is een ander Ajax te zien in vergelijking met vorige week, toen het in het eerste kwartier werd overlopen door PSV. Winnaarsmentaliteit. Gif. Scherpte. Een reactie laten zien. Het zijn de termen die Heitinga er in aanloop naar deze finale ingooide. Daarin had hij zijn belangrijkste pion op dat gebied weer terug: de Mexicaan Edson Alvarez. Met zijn duelkracht neemt hij de ploeg op sleeptouw.

In de 43ste minuut moet je je aandacht er extra bijhouden, zo snel gaat het opeens. Eerst is er een kopkans voor PSV-verdediger Jarrad Branthwaite, uit een van die voortreffelijke vrije trappen van spelmaker Joey Veerman. Maar de inzet van de Engelse Everton-huurling gaat net voorlangs.

Direct in de tegenstoot komt Ajax door aan de linkerkant. Bergwijn gaat, als in zijn beste dagen, met een versnelling langs PSV-verdediger Jordan Teze. Bergwijn schiet als hij even ruimte heeft, en via een verdwaalde voet van Branthwaite belandt de bal in het doel. De goal komt op de naam van de PSV-verdediger – omdat het schot waarschijnlijk naast was gegaan.

Slangenmens Simons

Ajax-medewerkers op de perstribune slaan uitgelaten op plastic overkappingen voor de laptops. Bergwijn viert de goal, met ploeggenoten, voor de bank van PSV. Vorige week werd hij al het hele duel uitgefloten door PSV-fans, nu opnieuw. Hij vertrok in 2020 na bijna tien jaar uit Eindhoven, ging naar Tottenham Hotspur, maar kon het daar niet waarmaken, waarop Ajax hem vorige zomer voor ruim 31 miljoen euro kocht – terwijl hij ooit in Ajax-jeugd begon.

De winnende strafschop van PSV-speler Fabio Silva, die Ajax-doelman Geronimo Rulli kansloos laat.

Foto Maurice van Steen / ANP

Sommigen binnen de club trokken hun wenkbrauwen op bij dat bedrag – waarmee Bergwijn de duurste aankoop uit de clubgeschiedenis werd. Maar na een goed begin, met een formidabele goal in de Johan Cruijff Schaal tegen PSV, kon hij het niet structureel laten zien. En werd daarmee, ook omdat hij met aanvoerder Dusan Tadic moest concurreren voor de positie van linksbuiten, een van de vele gezichten van het falende technisch beleid. In gevecht met zichzelf, met tegenstanders, met de bal.

Maar nu is Bergwijn even verlost. Het is de goal die het duel openbreekt. PSV móét nu komen, wat tot meer ruimte leidt voor Ajax. Het leidt tot een enorme kans, tien minuten na rust. Een dieptepass van invaller Devyne Rensch en weg zijn Brobbey en Bergwijn. Spits Brobbey komt aan de bal, speelt keeper Joël Drommel uit, maar schiet half schuin voor de goal met links op de paal.

De naar een succesje snakkende Ajax-aanhang aan die kant van het stadion telt hem eigenlijk al. Net als Bergwijn, die al juichend naar Brobbey rent. Net als enkele spelers op de reservebank. Maar iedereen kan weer rustig gaan zitten.

Vanuit het niets wurmt slangenmens Simons zich tien minuten later langs Alvarez en Florian Grillitsch. Je ziet hem bij momenten, eigenlijk te weinig voor het talent dat hij is. Maar als Simons aan de bal is, lonkt gevaar. Nu ook. Simons passt op Thorgan Hazard, die collega-invaller Rensch van zich afschudt: 1-1.

Het duel is dan wel ontbrand. Het is opener, intenser, minder vuil. Kansen komen er nog voor Brobbey – hij schiet een meter naast – en Simons, wiens inzet op de voet van doelman Gerómino Rulli eindigt. Maar het blijft een lange zit. Zeker als het verlengen wordt, waarin geen goals vallen.

In de strafschoppenserie gaan ballen hoog over (Brobbey), op de lat (Timber), op de paal (Sangaré). Of worden simpelweg gestopt, wanneer doelman Drommel blijft staan om een schotje door het midden van Alvarez tegen te houden. Invaller Fabio Silva schiet de beslissende binnen en sprint dan richting de PSV-aanhang.

„Helemaal niets in Amsterdam”, zingen de PSV-fans. De aanhang van Ajax verlaat massaal de Kuip. Een verloren seizoen – in alle opzichten.

PSV-aanvoerder Luuk de Jong gaat voorop in het feest na afloop.

Foto ANP