Soms kan een passie beter je passie blijven

‘Zuidas-advocaat zegt haar baan op en wordt meubelmaker.’ ‘Econoom is klaar met de corporate wereld en wordt dansleraar.’ Je hoort het steeds vaker: mensen die hun vaste, goedbetaalde baan opzeggen om hun passie of droom te volgen.

Want wat is er mooier dan van een nood een deugd maken? Om geld te verdienen aan je passie? Dan ben je verzekerd van geluk. Toch? Loopbaancoach Hanneke Zumker heeft zo haar twijfels. „Elke dag bevlogenheid? Elke dag enthousiasme? Onzin, dat bestaat niet. Van je passie je werk maken is geen vrijbrief voor geluk. Het is vooral gewoon heel hard werken”, ziet ze bij haar cliënten.

Van passie je werk maken wordt ten onrechte gehypet, vindt Zumker. Er zijn dan ook mensen die van een koude kermis thuiskomen en alsnog een ‘normale’ baan moeten zoeken. Iemand die geitenhoeder in de Ardennen was geworden bijvoorbeeld, maar nu toch maar zijn dagen in een kantoortuin slijt.

Maar, vindt Zumker, als je écht graag iets wilt, moet je het natuurlijk wel altijd proberen. Kijk alleen niet gek op als het minder rooskleurig uitpakt. „Ik zit op toneelles en de docenten zijn ontzettend gepassioneerd over hun vak, maar toch zitten ze periodes werkloos thuis. Of ze werken ernaast als office manager.”

Poen, prestige, plezier

Van je passie je werk maken is misschien geen makkelijke weg, maar wel iets om naar te streven, vindt Aukje Nauta, bijzonder hoogleraar organisatiepsychologie aan de Universiteit Leiden. „Als je acht uur per dag werkt, is het wel zo fijn als je dat met passie kunt doen.” Toch zul je al snel merken dat je compromissen moet sluiten, zegt Nauta. Je passie zal niet alleen maar je passie zijn, maar ook erg op, tja, werk gaan lijken. „Het liefst wil je misschien de hele dag kunst maken, maar een cursus ondernemerschap is geen overbodige luxe als je er echt je brood mee wilt verdienen.”

Daarbij is de kans dat je echt genoeg geld kunt verdienen aan je passie niet groot, waardoor het gevoel van falen op de loer ligt, zegt ze. Je droom moeten opgeven – om te kunnen rondkomen van je schilderijen bijvoorbeeld – kan hard aankomen en schaamte met zich meebrengen. „Deze schaamte treedt op als wie je bent en wie je wilt zijn niet met elkaar overeenkomen.”

Het liefst wil je misschien de hele dag kunst maken, maar een cursus ondernemingsschap is geen overbodige luxe als je er echt je brood mee wilt verdienen

Aukje Nauta organisatiepsycholoog

Dat kan ook gebeuren als je je identiteit te sterk koppelt aan je werk. In plaats van de ‘3 P’s’ in je werk te moeten verenigen (poen, prestige en plezier), kun je ze volgens Nauta beter verdelen over verschillende facetten van je leven. Je kunt een baan als receptionist hebben voor de poen, daarbij af en toe kunst verkopen voor het prestige, en optreden met je band voor het plezier. „Je kunt niet van je passie verwachten dat die je alles brengt. Net zoals je dat niet kunt verwachten van je werk.” Soms moet een passie ‘gewoon’ een passie blijven.

Zij maakten van hun passie hun werk, totdat het tijd werd voor een ‘normalere’ baan.

Evelien de Jong (49), Amsterdam

Van poppenspeler naar kinderwenscoach

„Toen ik in de stand-upcomedyfinale van het Amsterdams Kleinkunst Festival terechtkwam, werd alles duidelijk. Ik moest en zou cabaretier worden.

„Ik was al dertig jaar toen ik werd aangenomen op de Koningstheateracademie. Helaas werd ik er in het derde jaar alweer vanaf gestuurd. Ik was niet goed genoeg. Die afwijzing was een harde klap. Mijn droom om de volgende Claudia de Breij te worden, leek in duigen te vallen.

„Na een opleiding poppentheater begon ik voor mezelf. Met een wandelende informatiebalie en een zelfgemaakte pop stond ik op evenementen, festivals en beurzen. Het was ontzettend leuk werk, maar veel verdiende ik niet.

„Na een paar jaar drong het tot me door: mijn theaterdroom ging niet uitkomen. Ik was al 36 jaar en eigenlijk was alles mislukt. Geen huis, geen echte baan en geen kind.

„Na een moeilijke tijd kreeg ik op mijn veertigste eindelijk een kind. Mijn weg naar het moederschap inspireerde me om andere vrouwen te helpen. Ik was er nog niet aan toe om het theater helemaal op te geven.

„Totdat corona toesloeg en ik wel moest. Ik heb de hele Tozo geïnvesteerd in cursussen ondernemingsschap. Nu noem ik mezelf volmondig kinderwenscoach. Ik spreek ongeveer vijf huilende vrouwen per week. Prachtig werk is het.

„Ik heb me vaak in mijn carrière een mislukkeling gevoeld, maar dat ik mijn droom heb moeten opgegeven voelt niet als falen. Ik heb het tenminste geprobeerd en veel lol gehad. Wel zou ik me jongere zelf advies willen geven: het is oké om niet succesvol te zijn, er komen nog betere dromen aan.”

Bianca Vet (54), Hilversum

Van paardenverzorger naar röntgenlaborant

„Werken met paarden was al van kleins af aan mijn droom. Ik wou niets liever dan er mijn werk van maken. En dat ben ik gaan doen. Twintig jaar werkte ik voor rijke mensen die paarden aan huis hadden. Ik verzorgde de paarden, reed op ze en ging mee naar wedstrijden.

„Dit deed ik twintig uur in de week en verdiende maar 600 euro in de maand. Ik heb lang geprobeerd om alleen van de paarden te leven – zo gaf ik ook nog paardrijlessen – maar dat wilde maar niet lukken. Daarom werkte ik ook nog als dierenartsassistente.

„Toen ik 37 jaar werd begon de twijfel toe te slaan. Is dit wel wat ik tot aan mijn pensioen moet willen? Elk dubbeltje omdraaien en altijd maar tussen de paarden? Ik wilde niet een armetierig paardenvrouwtje worden.

„En toen viel ik van mijn paard. In het ziekenhuis werd ik heel goed geholpen door een röntgenlaborant. Hij was zo aardig en enthousiast, dat ik dacht: dit wil ik ook.

„Inmiddels werk ik dertig uur per week in het ziekenhuis en dat bevalt heel goed. Ik werk nu op mijn eigen denkniveau en verdien het driedubbele van wat ik verdiende als paardenverzorgster. Ik kan nu vaak op vakanties en alle boodschappen kopen die ik wil.

„Maar als ik echt moet kiezen en geld geen rol zou spelen? Dan kies ik toch de paarden. Zij blijven mijn grootste liefde.”

Lauralouise Hendrix (39), Amsterdam

Van redacteur naar juf

„Mijn ouders waren allebei leraar van beroep. Maar ik wou iets anders. Ik wou bijzonder zijn en dacht dat ik het ging maken, zoals veel mensen dat dat nog denken als ze nog jong zijn misschien. Het werd de kunstacademie en later een master kunstgeschiedenis.

„Ik kwam als freelancer in de literatuursector terecht en had leuke banen als redacteur en schrijver, maar toch voelde ik me niet gelukkig. ik vond mezelf niet goed genoeg om er echt uit te springen. Daarbij voelde het ook maar een beetje als aanrommelen in de marge. Veel van mijn vrienden werden ‘echt’ succesvol. Zij deden iets creatiefs, zoals schrijven of musiceren.

„Toen ik zwanger werd, ging ik nadenken. Ik was toe aan meer zekerheid. Dat was bovendien geen overbodige luxe. Mijn man is zelfstandig grafisch ontwerper; twee freelancers met een koophuis en twee kinderen is niet ideaal.

„Nu ben ik inmiddels bijna een jaar juf. Tóch nog in de voetsporen van mijn ouders getreden. Het is een heerlijk beroep. Ik heb een eigen kantoor en kan al mijn creativiteit in het lesgeven kwijt.

„Bovendien ben ik nu in mijn vrije tijd veel creatiever. Ik schrijf en maak kleren zonder dat er druk op ligt. Ook de stabiliteit bevalt me goed. De komende dertig jaar zal ik genoeg verdienen om de hypotheek te betalen.

„Ja, ik heb nu een normaler leven dan ik voor ogen had. En dat is prima. Ik ben trots op de keuze die ik heb gemaakt. Toch zal er waarschijnlijk altijd iets blijven sluimeren. Het verlangen om echt iets te maken. Om bijzonder te zijn.”

Timo Muller (30), Berlijn

Van musicalacteur naar energiekauwgommerk

„Eigenlijk ging het me altijd voor de wind. Na mijn studie ‘Professional Dance and Musical Theatre’ in Londen danste ik in verschillende gezelschappen en in shows op tv. Maar ik wou meer dan dans alleen. Ik verhuisde naar Duitsland om musicalacteur te worden.

„En dat lukte. Na één keer auditeren werd ik meteen aangenomen. Ik heb daarna nooit meer zonder werk gezeten. Ik speelde in musicals als Mamma Mia en Chicago en verdiende 5.200 euro bruto in de maand.

„Toen kreeg mijn moeder een ernstig ski-ongeluk en konden zij niet meer hun gezamenlijke hotel in Oostenrijk runnen. Ze verkochten de zaak, waarna mijn vader op zoek was naar een nieuwe uitdaging.