Scenaristen en stemacteurs in Hollywood vrezen AI

De eerste schrijverscredit voor kunstmatige intelligentie is al een feit. De makers van South Park zetten begin maart in de aflevering ‘Deep Learning’ naast schrijver Trey Parker ook ChatGPT op de aftiteling. De stem van ChatGPT in de aflevering was gecreëerd met behulp van Play.ht’s AI-stemgenerator. Hoewel er waarschijnlijk enig South Park-sarcasme aan te pas komt: het is precies de nachtmerrie van scenaristen en stemacteurs in Hollywood. Hun banen staan met de opkomst van AI-systemen op de tocht.

AI heeft inmiddels bewezen dat het in korte tijd grote hoeveelheden data kan doorspitten en op basis daarvan ideeën en scripts kan creëren. Ze zijn nu alleen nog niet goed genoeg. De voor een Emmy genomineerde schrijver Michael Jamin (King of the Hill, Beavis & Butthead) gaf de populairste variant, ChatGPT, een paar prompts en zou ‘hem’ op staande voet hebben ontslagen als het een vers ingehuurde schrijversassistent zou zijn geweest. „Gewoonweg ruk”, zegt hij over het script waar ChatGPT mee kwam. „Maar de machines worden er in volgende versies gegarandeerd beter in.”

Voor stemacteurs zijn de snelle ontwikkelingen op het gebied van tekst-naar-spraakmachines een nog veel directere bedreiging. AI kan al enige tijd synthetische stemmen genereren op basis van zogenaamde stembanken en zelfs accenten nabootsen. Inmiddels zijn ze voor het niet-getrainde oor nauwelijks van menselijk te onderscheiden. „Ik zag een video op TikTok en ontdekte alleen dankzij het onderschrift dat het uit Synthesia kwam [systeem waarmee gebruikers een realistisch gegenereerde AI-presentator teksten laten uitspreken. red]”, vertelt Joshua Vaughan, een professionele stemacteur in Los Angeles en Londen die net een shoot met regisseur Ridley Scott afrondde. „Ik realiseerde me dat het wel wat monotoon had geklonken, maar dat besef kwam zelfs bij mij pas achteraf.”

Stembanken

Acteurs die veel stemwerk doen, spitten daarom massaal opnieuw hun contracten door om in ieder geval te voorkomen dat ze in een stembank terechtkomen. „Zodat je niet na één klus ineens nooit meer zou kunnen werken, omdat je met behulp van AI tot in de eeuwigheid kan worden gereproduceerd, ook voor projecten waar je niet aan hebt meegewerkt”, verklaart hij.

De betreffende vakbonden – de Writers Guild of America (WGA) en Screen Actors Guild (SAG) – onderhandelen om die reden met de studio’s. De WGA eist vooralsnog dat elk met behulp van AI gegenereerd werk verboden wordt, laat staan dat AI een credit krijgt. Met de dreiging van een staking in mei wegens contractonderhandelingen, gaat de vakbond er met gestrekt been in.

De acteursvakbond wil dat hun leden op zijn minst controle houden over digitaal hergebruik van hun stem of beeld. Zo sloot SAG-lid James Earl Jones vorig jaar bijvoorbeeld een waterdichte deal met Lucasfilm en AI-bedrijf Respeecher. Zij mogen zijn door AI nagebootste Darth Vader-stem blijven gebruiken, om te beginnen in Disney+’s Obi Wan Kenobi-serie.

Lees ook: AI zit verblufte, betoverde én ontnuchterde filosofen op de hielen

AI als plagiaat

„Ik ben optimistisch”, zegt scenarist Michael Jamin over de onderhandelingen. „Want laten we wel wezen: AI is een vorm van plagiaat. Het gebruikt door auteursrecht beschermd werk, voegt dat samen en poept een verhaal of script uit. Vóór elke klus waar ik aan begin, teken ik een boekwerk aan contracten waardoor ik en de studio of producent beschermd zijn tegen een rechtszaak. Juist omdat het bijna niet aantoonbaar is wat precies de bron is van werk uit AI, zullen zij ook nu niet het risico willen nemen van aanklachten.” Dat risico is zeer reëel: begin dit jaar klaagden meerdere artiesten al Stability AI, Midjourney en DeviantArt aan. Alle drie ontwikkelden AI-systemen die kunst genereren, onder andere op basis van teksten. Dat zou gezien de Amerikaanse Digital Millennium Copyright Act het auteursrecht schenden.

Ondanks alle angsten zetten veel scenaristen AI nu al in als hulpmiddel: om te brainstormen of commentaar te leveren op geschreven stukken. Keertana Sreekumar werkt sinds twee jaar als scenarist in Hollywood en speelde met ChatGPT om naar historische en culturele referenties te zoeken voor een script. „Ik denk dat het einde van de researcher en de scriptdokter nu wel in zicht is”, vertelt ze. „Zeker voor beginnende schrijvers is AI een uitkomst. Maar ik zie veel schrijvers om mij heen nu al uitwijken naar werk als een producer vanwege AI. De toekomst is voor ons allemaal hoogst onzeker.”

In Hollywood speelt AI al langer een belangrijke rol, met name in CGI. Voor Jurassic Park gebruikte Steven Spielberg in 1993 algoritmes om de bewegingen van dinosauriërs na te bootsen. Inmiddels tovert AI de 80-jarige Harrison Ford met behulp van archiefbeeld om tot een piepjonge Indiana Jones in Indiana Jones and the Dial of Destiny (2023).

Scenaristen schrijven al jaren films waarin AI de mensheid overbodig maakt. En nu is het opeens zo ver

De grens tussen live action en animatie vervaagt: hoe lang zijn acteurs nog nodig? Hun stemmen staan nu al op de tocht. „Het komt uiteindelijk allemaal neer op geld”, zegt stemacteur Joshua Vaughan. „Met AI in bepaalde rollen kun je goedkoper, efficiënter en waarschijnlijk een stuk sneller een film produceren. In hoeverre zijn besluitvormers bereid om uit winstbejag het bestaan van mensen in de industrie te ondermijnen?”

Scenarist Michael Jamin heeft wel een vermoeden wat het antwoord is. „De filmindustrie wordt gerund door multinationale conglomeraten. Zij geven uiteindelijk gehoor aan de aandeelhouders.”

Het is ironisch, zegt hij. „Scenaristen schrijven al jaren films waarin AI de mensheid overbodig maakt. En nu is het opeens zo ver.” „We dachten dat AI het eerst op de gestandaardiseerde banen en fysieke arbeid gemunt had”, zegt stemacteur Joshua Vaughan. „Dat AI zo snel getraind kon worden om scripts te schrijven en menselijk te klinken, daarop waren we niet voorbereid.”