Salarisverschil tussen mannen en vrouwen gestegen

De salariskloof tussen mannen en vrouwen is in de afgelopen twee jaar groter geworden. Dat blijkt maandag uit het tweejaarlijkse salarisonderzoek van carrièreplatform Intermediair en Nyenrode Business Universiteit, waar ruim 23 duizend mensen aan deelnamen. Het verschil in salaris tussen mannen en vrouwen is in 2023 toegenomen tot 7,4 procent. In 2021 was het inkomen juist gelijker geworden ten opzichte van het voorgaande onderzoek; toen lag het verschil op 5 procent.

Lees ook: Nederland scoort ‘teleurstellend’ op gendergelijkheid: ‘Overheid moet emancipatiebeleid heroverwegen’

Dit jaar zei 70 procent van de respondenten dat ze een salarisverhoging hadden gekregen, maar meer mannen kregen opslag dan vrouwen. Ook was de toename een stuk groter voor mannen. Volgens het onderzoek gingen mannen er 16,4 procent op vooruit sinds 2021, tegenover 9,1 procent salaristoename voor vrouwen (het onderzoek gaat uit van de mediaan in plaats van het gemiddelde). Op ieder opleidingsniveau is het salarisverschil tussen mannen en vrouwen zichtbaar. Maar hoe hoger het opleidingsniveau, hoe groter de absolute verschillen.

Die loonstijging komt door stijgende inflatie en een krappere arbeidsmarkt. „We doen dit onderzoek vanaf 2013, maar we hebben nog nooit zoveel salarisverhoging gezien”, zegt Jaap van Muijen, een van de hoofdonderzoekers. „Toch zagen we ook in jaren met minder verhoging al dat die onevenredig verliep – mannen gingen er vaak meer op vooruit dan vrouwen.”

Mannen profiteren ook van betere secundaire arbeidsvoorwaarden. Zo hadden mannen gemiddeld drie keer zo vaak een auto van de zaak en deelden ze twee keer zo vaak mee in de winst. Ook kregen ze vaker een bonus dan vrouwen. Vrouwen ontvingen wel weer vaker een 13de maand dan mannen. Volgens het onderzoek komen deze verschillen in arbeidsvoorwaarden doordat vrouwen vaker in de non-profitsector werken.

Verantwoordelijkheid van de werkgever

De ongelijkheid begint volgens Van Muijen al bij de salarisonderhandeling. „Uit het werkveld hoor ik dat mannen bijna altijd over het salaris beginnen voor ze een baan aannemen, terwijl maar weinig vrouwen dat doen.” En misschien is dat met een reden: uit Amerikaans onderzoek blijkt dat als vrouwen wel onderhandelen, dit negatieve gevolgen kan hebben. Zo hadden onderhandelende vrouwen veel minder kans dan mannen met eenzelfde voorstel om tot een overeenkomst — en dus een contract — te komen.

Volgens Van Muijen ligt de verantwoordelijkheid niet bij vrouwen, maar is het de taak van de werkgever om mensen gelijk te belonen. „Als een werkgever denkt beter af te zijn door een vrouw een lager salaris te bieden, heeft hij het mis”, zegt hij. „Uiteindelijk heeft het negatieve effecten op de tevredenheid van vrouwelijke werknemers als ze erachter komen dat hun mannelijke collega’s meer verdienen.”

Bovendien worden de verschillen op de lange termijn alleen maar groter als het startsalaris tussen mannen en vrouwen al verschilt. „Wanneer hele sectoren 10 procent verhoging of inflatiecorrectie krijgen — zoals we nu hebben gezien — dan komt er voor mannen in absolute zin meer geld bij dan voor vrouwen.”

Nederland scoort al langer teleurstellend op gendergelijkheid. Terwijl België en Duitsland in de top 10 staan van de gendergelijkheidsindex, komt Nederland op de 28ste plaats. Daarmee staat het direct onder Mozambique, Australië en Chili. Dat komt voornamelijk door de economische kansenongelijkheid en beperkte politieke invloed voor Nederlandse vrouwen.