Rechter blokkeert fusie Amerikaanse uitgevers Penguin en Simon & Schuster

Een beoogde mega-uitgever in de VS, door fusie van Penguin Random House en concurrent Simon & Schuster, komt er niet. Een Amerikaanse rechter heeft maandag een streep gehaald door de plannen.

Het had een megadeal moeten zijn in de boekenwereld: twee grote uitgevers op de Amerikaanse markt spraken in 2020 af hun krachten te bundelen. Penguin Random House wilde 2,2 miljard dollar (2,2 miljard euro) betalen voor zijn concurrent en daarmee de grootste uitgever op de Amerikaanse markt creëren.

Samen brengen ze boeken uit van onder meer Zadie Smith, John Grisham, Margaret Atwood, Stephen King, Michelle en Barack Obama en Hillary Rodham Clinton. De Britse toezichthouder (Penguin Books is van oorsprong Engels) ging akkoord met de deal. Maar het Amerikaanse ministerie van Justitie tekende protest aan tegen de fusieplannen, aangejaagd door het voornemen van de regering-Biden om de marktmacht van grote bedrijven terug te dringen. Naast Big Tech – dominante partijen als Apple, Amazon, Google en Meta – mocht er niet ook een ‘Big Books’, een megauitgever, ontstaan.

‘Slecht voor concurrentie’

De districtsrechtbank van Columbia boog zich in augustus over de fusieplannen. Een van Simon & Schusters bestseller-auteurs, horrorschrijver Stephen King, zei tijdens de rechtszaak dat hij tegen de fusie was. „Consolidatie is slecht voor de concurrentie.”

Lees ook: Mag de grootste uitgever van de VS nog groter worden?

Dat was ook het oordeel van rechter Florence Y. Pan. Zij volgde de redenering van het ministerie van Justitie: een fusie zou de diversiteit van het boekenaanbod beperken en ten koste gaan van de vergoedingen voor auteurs. Vaak bieden afzonderlijke uitgevers tegen elkaar op om de titels van topauteurs binnen te slepen. De nieuwe uitgeverscombinatie zou twee derde van de markt voor publicatierechten van potentiële bestsellers beheersen. In dat scenario resteert weinig onderhandelingsruimte voor auteurs.

Vuist tegen Amazon

Het moederbedrijf van Penguin Random House, het Duitse mediaconcern Bertelsmann, kondigde in een persbericht beroep aan tegen de uitspraak. „Een fusie zou juist goed zijn voor de concurrentie – de rechter baseert zich op de verkeerde definitie van de markt”, aldus de topman van Bertelsmann, Thomas Rabe. Uitgeverij Simon & Schuster is eigendom van Paramount Global, voorheen Viacom CBS.

De beide mediaconcerns willen een vuist maken tegen Amazon, de grootste boekverkoper in de VS. Als distributeur heeft Amazon grote invloed op de verkoopprijzen en op welke auteurs een prominente plek krijgen. Intussen is Amazon ook begonnen met uitgeven van boeken.

De boekenuitgeverij in de VS groeit gestaag. In 2020 – het jaar waarin de fusie werd aangekondigd – werden 60.000 nieuwe titels uitgebracht, die 11 miljard dollar opbrachten. Van die boeken is 35 procent is winstgevend; slechts een fractie, 4 procent, is goed voor 60 procent van alle winst.

Penguin Random House draaide in 2021 een omzet van 4 miljard dollar. Bij Simon & Schuster was dat 993 miljoen dollar.