Volledig in het zwart, natuurlijk. Ravenzwart. Zwart geverfde haren, zwarte leren jas tot de enkels, zwart hemd met klingelende kettingen, zwarte flared broek en zwarte sportschoenen. Muzikant en presentator Raven van Dorst heeft alvast diens podiumkleren aan, voor de foto, en de sportschoenen zijn om straks „fit te worden voor Roadburn”, het festival waar het gloednieuwe album van diens band Dool gepresenteerd wordt deze week.
En wat het voor soort hond is, de pikzwarte vrolijkerd die af en toe een aai komt halen? „Eeeh, hond.” Van Dorst lacht, niet van die moeilijke vragen stellen hoor.
Geen onbekende hond trouwens: Rita is regelmatig kwispelend te zien in het populaire tv-programma Boerderij Van Dorst. Van Dorst ontwikkelde zich daar – naast programma Nachtdieren – tot echte tv-maker die een goed interview als geen ander vol (zelf)spot, ontwapening en charisma nét niet kan laten ontsporen. Maar op die boerderij zelf geïnterviewd worden? Dat zag die niet zitten. Het moet niet de Raven-van-Dorst-show worden, het gaat nu om de band.
„De lijn tussen mijn bekendheid een beetje uitbuiten en de band helemaal op zichzelf te laten staan, is erg dun en ik vind dat best wel lastig”, zegt Van Dorst aan een grote, houten tafel in het café van Kasteel Doorwerth, een prachtige burcht uit de dertiende eeuw in een schilderachtig mooi stukje Gelderland – een favoriete wandelomgeving van Van Dorst met Rita. „Dus als we het over Dool gaan hebben doet die boerderij er helemaal niet toe. Stel, ik acteer in een Star Wars-film, dan gaan we toch ook niet op de set van Game of Thrones zitten voor een interview?”
Fair enough. En The Shape Of Fluidity, het nieuwe album van Dool, verdient het op zichzelf te staan. De door Van Dorst opgerichte band, waarin die zingt en gitaar speelt, rockt eindelijk ook op plaat zo hard als ze live al jaren doen, terwijl de muziek vreselijk meeslepend en aanstekelijk blijft. Iets zwaarder dan de voorgangers en tegelijk scherper geschreven met veel goeie hooks en sterke refreinen. In ‘Venus in Flames’ bijvoorbeeld, met de gelaagde vocalen van Van Dorst in het knetterende intro, tot het ontvlamt in bijtend giftige riffs. Ook songs als het slepende ‘Self-Dissect’, goth-rocker ‘Evil in You’, het intense titelnummer en het fabelachtig mooie en krachtig persoonlijke ‘Hermagorgon’ maken dit album hun beste tot nu toe.
Middelvinger
Het is een reis geweest, muzikaal en persoonlijk. Bijna tien jaar geleden spraken wij elkaar voor het laatst, toen Van Dorst bekendmaakte te stoppen met Elle Bandita. Dat was zeker geen onsuccesvolle act, maar werd gevoed door de boosheid van Van Dorst. Het was een grote, brullende middelvinger op een podium, een outlet voor het gevoel nooit ergens bij te horen, en uitgescholden en uitgespuugd te zijn.
Maar toen Elle Bandita was ‘vermoord’ en Van Dorst in het programma Expeditie Robinson was uitgegroeid tot publiekslieveling en ineens op straat leuke opmerkingen kreeg, was er ruimte voor meer dan boosheid. En dat kon die kwijt in Dool: zware psychedelische rock met de scherpe, flexibele stem van Van Dorst als ankerpunt over in dubbele lagen gestapelde gitaarriffs, en bovendien: eindelijk een échte band.
Na twee albums vol occulte en esoterische teksten, Here Now, There Then (2017) en Summerland (2020) is The Shape of Fluidity veel persoonlijker. Van Dorst reflecteert op diens geboorte met hermafroditisme, toen een arts besloot voor het vrouwelijk geslacht te kiezen. Lang was het dus ‘Ryanne van Dorst’ („Effe mezelf deadnamen, fuck it”), maar vanaf Bevrijdingsdag 2021 was het Raven, met de genderneutrale voornaamwoorden die/hen. „Dat is trouwens wel de hel hoor. Werkt voor geen meter. Deze generatie gaat dat in elk geval niet helemaal overnemen, misschien de volgende.”
Als íémand daar niet moeilijk over doet, is het Raven van Dorst, die zelf als suggestie gaf: ‘die / hen / kijk maar’. Maar dat wil zeker niet zeggen dat het niet serieus is. „Dat mensen soms nog ‘haar’ en ‘ze’ tegen me zeggen, da’s helemaal niet erg. Maar de discussie erover is wél open en dat vind ik belangrijk. Dat we zoeken naar oplossingen als maatschappij.”
Voor Van Dorst gaat het ook om het afgeven van een signaal: dat die diens eigen natuur heeft teruggeclaimd. Op het nieuwe Dool-album zit dat het sterkst in het nummer ‘Hermagorgon’, het middelpunt van het album met een van de krachtigste zinnen van de plaat: ‘For I am my father’s daughter, and my mother’s son / I am bound to the ocean’s current / but I’m strong as a God’. De titel is een samenstelling tussen hermafrodiet en gorgon, een monster uit de Griekse mythologie. „Die artsen die mij gemutileerd hebben, die zagen mij als een monster. Een hermafrodiet monstertje. Dat kon niet, dat mocht niet, het moest gerepareerd worden. Daarom heb ik die tekst geschreven: je hoeft mij niet aan te passen, pas jezelf maar aan. Ik ben niet jouw Adam of jouw Eva, laat mij dat monster maar zijn.”
Het is een volgende stap in verwerking voor Van Dorst, die er niet „slachtofferig” over wil doen, maar wel zegt dat het een trauma heeft opgeleverd, een half leven je plek in de wereld niet goed kennen. „Ik vind het altijd zo makkelijk om dan te gaan lopen janken, ik wil juist een krachtig verhaal vertellen. Maar ja, er zit zeker best veel trauma achter. En pijn, en een gevoel van onbestemdheid. Vanaf het schoolplein al, waar iedereen z’n eerste hormonen door het lijf kreeg, tot nu aan toe.”
Deze plaat ontstond door ruimte te geven aan anderen. Want hoewel Van Dorst op de vorige albums eigenlijk alles zelf deed, staan op The Shape of Fluidity voor het eerst ook schrijfcredits voor Dool-gitaristen Nick Polak en Omar Iskandr. Dat is ontstaan nadat de band in de coronacrisis alle plannen rond het toen net uitgekomen album Summerland in rook had zien opgaan. Er was bij Van Dorst iets geknapt. „Alles liep al. De goeie recensies kwamen binnen, we kwamen in de top-tien in Duitsland, we zouden naar China gaan, we zouden naar Zuid-Amerika gaan, goeie tours, grote festivals, maar hup: eerste lockdown. Alles weg. Ik heb gewoon twee jaar lang m’n gitaar helemaal niet aangeraakt, het deed te veel pijn.”
„Ik heb gewoon twee jaar mijn gitaar niet aangeraakt, het deed te veel pijn”
Het waren Polak en Iskandr die Van Dorst uit het dal kregen. Die bleven ideeën sturen naar Van Dorst: kunnen we hier niet iets mee? Kan jij hier een zanglijntje op bedenken? „Dat werkte zo aanstekelijk en inspirerend, toen kwam het weer. Ze hebben me echt uit de stront getrokken. Zonder hen stond m’n gitaar nu nog onder het stof ergens in een hoekie.” Maar dat wil niet zeggen dat Van Dorst niet degene is die de knopen doorhakt, als er onenigheid is. „Iemand moet het toch doen!”
Anouk
Van Dorst is een flapuit, die zegt waar het op staat en altijd dicht bij zichzelf blijft. Op de vraag of die, zoals hier en daar te lezen valt, inderdaad met een vaste relatie samenwoont – gevraagd met de gedachte dat een stabiele thuisbasis misschien goed is voor het creatieve proces – klinkt een harde lach: „Wat is dit nou? Zit ik hier met Peter Santegoeds?”
Van Dorst is ook voorzichtig met woorden. Beginnen over politiek heeft weinig zin, en ook een vraag over Anouk wimpelt die af. De Haagse zangeres plaatste in februari online een foto van haar menstruatiebloed in een wc-pot, waarmee ze transvrouwen kleineerde (‘je pipi afhakken maakt je geen vrouw, dit wel’). Waarna Van Dorst een foto van een drol in een wc plaatste: ‘Iedereen kakt. Alleen bij sommigen komt er wat meer stront uit’. „Daarover heb ik gezegd wat ik wilde zeggen, daar wil ik het bij laten.”
Maar iets later, over waar die reactie nou vandaan kwam, zegt Van Dorst: „Ik kreeg heel veel hartverscheurende berichten van mensen. Ze voelen zich onbegrepen of ongewenst. En misschien is dat dan iets wat ik dan nu kan, het uitspreken en dat mensen zich in mij herkennen. Ik ben echt geen goed rolmodel hoor, je zou me in het weekend moeten zien! Maar ik vind het een heel geruststellende en troostrijke gedachte als ik op die manier iemand kan helpen.”
Het symbool voor dat alles is die vlag op de hoes van The Shape of Fluidity: een stijf bevroren, doorzichtige vlag van water. „Want een vlag is een symbool voor identiteit. Of dat nou een regenboogvlag is, de Nederlandse vlag, de ómgekeerde Nederlandse vlag, de Verenigde Naties, een piratenvlag of die van Sparta.” Maar de vloeibare vlag van Dool kan alles zijn en worden, zegt Van Dorst. „Hij kan smelten, verdampen, bewegen, een grote rivier worden of een klein stroompje, het is zo veranderlijk als de pest. Dus ook al ben je nog niet af en zoekende, je kunt je altijd onder de vlag van Dool scharen. Ik hoop dat wij zelf ook nog niet af zijn als band, en dat ik niet af ben als persoon.” Dan, met een vette lach: „Dat is een mooi einde voor je artikel hè? Een heel mooi laatste alineaatje!”
