Protest tegen ‘dictator’ en ‘verrader’ Xi verrast Chinese autoriteiten

„We willen geen coronatests, we willen eten. We willen geen leider, we willen verkiezingen.” Die opmerkelijke tekst stond donderdagavond in rode karakters op een wit spandoek. Een onbekende man had twee witte doeken over de Sitong-brug in het noordwestelijke district Haidian in de Chinese hoofdstad Beijing weten te hangen.

„We willen geen slaven zijn, maar burgers”, stond er ook. En er werd opgeroepen om te gaan staken, en de „dictator en nationale verrader” Xi Jinping uit zijn ambt te zetten. Teksten die in het China van Xi gelden als heiligschennis en hoogverraad.

De spandoeken hingen er maar heel kort: elk spoor van het protest was snel weer opgeruimd. Toen medewerkers van de BBC kort na het incident gingen kijken was er alleen nog veel politie op de been.

Dat de man de spandoeken überhaupt heeft kunnen ophangen, mag een wonder heten. In de aanloop naar het partijcongres van de Communistische Partij van China (CPC) dat zondag begint, zijn de veiligheidsmaatregelen nog veel strenger dan gewoonlijk.

Bewakers

Op zo goed als elke brug en bij elk viaduct zijn bewakers aanwezig die, soms gezeten onder een parasol, alles dag en nacht in de gaten houden. Overal hangen bovendien camera’s, de politie patrouilleert meer dan normaal.

Toch lukte het de man de spandoeken op te hangen en waarschijnlijk ook om een stapeltje rubberbanden in brand te steken: op foto’s en video’s zijn op de achtergrond zwarte rookpluimen te zien. Ook was te horen dat iemand slogans riep door een megafoon.

Lees ook: Niemand durft te praten over Xi, in zijn oude dorp

Foto’s en filmpjes van de gebeurtenis werden op Chinese sociale media grif gedeeld, maar ook al snel weer gecensureerd. Zoektermen als ‘Sitong-brug’, ‘spandoek’, ‘Haidian’ en ‘protest’ leverden geen resultaten meer op.

De staatsmedia maakten in het geheel geen melding van het incident. Hu Xijin, commentator en voormalig hoofdredacteur van de staatstabloid Global Times, stuurde wel een tweet uit waarin hij vermeldde dat de „grote meerderheid” van de Chinezen de CPC steunde en „hoopte op stabiliteit en tegen opstand” was. Zijn tweets zijn alleen in het buitenland te lezen, in China zelf is Twitter verboden.

Het lijkt vooralsnog te gaan om een eenmansactie van een natuurkundige, als onderzoeker verbonden aan een van China’s topuniversiteiten in Beijing. Volgens de BBC gaat het mogelijk om iemand die oorspronkelijk afkomstig is uit een dorp in de noordoostelijke provincie Heilongjiang.

Op ResearchGate, een populaire site waarop wetenschappelijke onderzoekers hun bevindingen delen, verscheen een manifest van 23 pagina’s, waarin de man ook zijn eigen naam lijkt te noemen. In het manifest werd onder meer opgeroepen om zondag 16 oktober, de dag dat het partijcongres begint, uit protest al toeterend langs onder meer de Grote Hal van het Volk te rijden. Daar wordt het congres de komende dagen gehouden.

Steunbetuigingen

Hoeveel mensen het met de demonstrant eens zijn, is niet in te schatten. Wel verschenen er op het internet steunbetuigingen van mensen die hem een held noemden.

Lees ook: Expats in China: ‘Ik ben omgeven door mensen die zijn gehersenspoeld’

„Ik ben het ook met de demonstrant eens”, zegt een jongere man in de beslotenheid van zijn stille winkel in de hoofdstad. Zijn naam noemt hij liever niet. „Maar ik zou foto’s van zo’n protest nooit door durven sturen; ik zou bang zijn dat ik dan meteen de politie op mijn dak zou krijgen.”

Hij vertelt over de blokkade van accounts op het Chinese sociale medium WeChat bij mensen die iets schrijven of doorsturen wat de overheid niet bevalt.

Maar zeker niet iedereen steunt de demonstrant. Anderen zijn op internet juist begonnen met een heksenjacht om de identiteit van de dader te achterhalen.

Meestal loopt het beroerd af met mensen die in hun eentje een protestactie beginnen. Zo was er in 2018 het geval van een jonge vrouw die uit protest zwarte inkt op het portret van Xi gooide. Zij streamde de beelden daarvan live. De vrouw werd opgenomen in een psychiatrische inrichting en haar vader, die vocht voor haar vrijlating, werd later gearresteerd en veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf.