IVF in Alabama Lauren en Matthew Bowerman uit Alabama zijn pro-life en bezig met ivf: „We blijven overgeleverd aan de willekeur van artsen, politici en rechters.”
Ze lagen al tussen de witte lakens van hun bed met houten spijlen toen de gynaecoloog belde. Lauren Bowerman zou de volgende dag een laatste controle hebben. Daarna zou haar man Matthew een week lang hormooninjecties in haar bilspier zetten om haar lijf voor te bereiden op de plaatsing van een van hun ingevroren embryo’s.
Ze hoopten op een broertje op zusje voor hun elf maanden oude dochter Charlotte. En de Bowermans, allebei 32, voelden nog iets: haast. Urgentie om na jaren onvruchtbaarheid, verdriet en frustratie hun gezin compleet te maken met hopelijk nog wel vijf kinderen.
Die avond vertelde de dokter dat de geplande plaatsing – en voorlopig alle ivf-behandelingen – gestaakt werden. Het Hooggerechtshof in Alabama had enkele dagen eerder geoordeeld dat ook embryo’s buiten de baarmoeder kinderen zijn wier leven heilig is. Artsen en klinieken, die onmogelijk absolute bescherming garanderen, zouden vervolgd kunnen worden voor moord. Op advies van juristen zegden ze alle patiënten af.
Het conservatieve Alabama had daarmee na abortus ook ivf uitgebannen. Een consequentie waar zelfs verstokte Republikeinen van schrokken. De repercussies waren tot die avond in bed niet tot Lauren en Matthew doorgedrongen. „Ik had wel een nieuwskop gezien dat rechters hadden besloten dat embryo’s kinderen zijn en dacht: dat is mooi. Dat vinden wij ook”, zegt hij, een maand later in de woonkamer van hun bungalow in voorstad Hoover. Zij: „Toen ik erover hoorde, wuifde ik het weg: als er een vonnis is dat embryo’s leven zijn, waarom zou dat ons raken?”
Matthew zucht: „We dachten dat we het zwaarste hadden gehad.” Lauren vult aan: „Het zoeken naar een verklaring waarom we geen kinderen konden krijgen, alle onderzoeken en mislukte behandelingen, de worsteling met God die ons geluk weerhield, de ethische en spirituele afwegingen rond ivf”, ze vouwt haar benen op de bank onder zich en trekt haar wit-blauwe bloemetjesjurk eroverheen. „De afgelopen periode bevestigde hoe kwetsbaar we zijn: we blijven overgeleverd aan de willekeur van artsen, politici en rechters.”
Strijd om de baarmoeder
De Bowermans hebben hun leven bewust overgeleverd aan de macht van God. Ze studeerden beiden theologie voordat ze verliefd werden „tijdens de wekelijkse bijbelstudie voor singles bij de Chick-fil-A”, een fastfoodketen, vertelt zij. Hij had zelfs de ambitie om predikant te worden. Hij is nu financieel analist. Zij schrijft en maakt podcasts voor een website voor gelovige vrouwen.
Toen ze in 2017 trouwden, leken kinderen vanzelfsprekend. „‘Wees vruchtbaar en word talrijk’ is de eerste opdracht in de Bijbel”, zegt Matthew. Het voelde „wreed” dat God hen dat niet op de natuurlijke manier gunde. Zij, die alles doen om naar Zijn woord te leven, werden keer op keer teleurgesteld in hun grootste wens. Dat ervoeren ze allemaal opnieuw toen bleek dat het Hooggerechtshof van Alabama ivf blokkeerde.
De strijd over abortus en andere zogeheten voortplantingsrechten in de VS is in de kern een botsing tussen enerzijds conservatief, gelovig rechts en anderzijds progressief, seculier links. Vanuit dat laatste kamp bezien is het een gevecht waarin kerkleiders, fundamentalistische activisten en Republikeinen – overwegend mannen – vrouwen de autonomie over hun eigen lichaam willen ontnemen.
vaderMatthew Bowerman Het enige dat we willen is gezinsuitbreiding
Rechts heeft de overhand. Nadat president Donald Trump drie conservatieve rechters in het federale Hooggerechtshof benoemde, werd in 2022 het landelijk recht op abortus geschrapt. Nu staan ivf en abortuspillen op het spel. Over de anticonceptiepil kan een volgende strijd losbarsten.
Maar de conservatieve groep is geen monoliet, zo bewijst de ivf-kwestie. Waar in Alabama het Hooggerechtshof embryo’s heilig verklaarde, haasten politici zich om de behandelingen weer mogelijk te maken. Ook Trump sprak zich uit voor ivf: „We willen het gemakkelijker maken om baby’s te krijgen, niet moeilijker.” In conservatieve kringen wordt de dalende vruchtbaarheid in de VS ook als groot probleem gezien.
Het door Republikeinen gedomineerde parlement van Alabama, op wiens abortuswetgeving het rechterlijk oordeel gebaseerd was, kwam snel met een reparatiewetje om vruchtbaarheidsbehandelingen weer mogelijk te maken. Voor de Bowermans blijft de praktische schade beperkt tot een vertraging van een paar maanden. Al vreest zowel links als rechts dat de wet niet bestand zal zijn tegen volgende rechtszaken. En bestaat de angst dat gyneacologen Alabama, waar de geboortezorg toch al zwak is, zullen verlaten.
De religieus gemotiveerde bezwaren tegen ivf zijn namelijk hardnekkig. De Katholieke Kerk is sinds de eerste ‘reageerbuisbaby’ in 1978 pertinent tegen, omdat bij ivf altijd embryo’s sneuvelen: voor wetenschappelijk onderzoek, door menselijke fouten, maar ook omdat (potentiële) ouders meestal lang niet alle cellen gebruiken die voor hen gekweekt worden. Wat overtollig is, wordt soms gedoneerd, maar meestal vernietigd. Klinieken zitten ondertussen met verweesde embryo’s die niemand meer wil.
De pro-life-beweging, die abortus én ivf aan banden wil leggen, is overwegend protestants, zeker in Alabama., waar het percentage katholieken lager is dan de rest van het land. Het feit dat de technologie ook homoseksuelen en alleenstaande vrouwen de mogelijkheid biedt biologische kinderen te krijgen, sterkt het religieus gemotiveerde verzet.
Ruim 2 procent van de Amerikaanse baby’s wordt inmiddels verwekt met ivf: in 2021 waren dat er 86.000. Dat zijn ook kinderen van diepgelovige mensen, zoals de Bowermans, die kampen met onvruchtbaarheid.
Allemaal welkom
Toen Matthew en Lauren Bowerman te horen kregen dat ivf hun enige kans was op volledig eigen kinderen, verdiepten ze zich uitvoerig in de methode en de ethische rafelranden. In al hun christelijke vorming was het nooit ter sprake gekomen. En hoewel ze door hun eigen kerkgemeenschap gesteund worden, vonden ze online vooral religieuze argumenten tegen.
In de VS, waar vrijwel alle zorg commercieel is, bestaat nauwelijks regelgeving rond ivf. Wensouders kunnen embryo’s selecteren op geslacht en er oneindig veel laten invriezen of terugplaatsen. „Wij besloten dat we elk embryo dat gecreëerd wordt van mijn eicellen en zijn sperma een kans willen geven op leven in ons gezin”, zegt Lauren. Twee ivf-trajecten leidden tot zes levensvatbare embryo’s. „Zes momenten waarop God voor het vonkje zorgde dat leven schept”, want zo zien zij de technologie. Ze zullen die embryo’s een voor een laten terugplaatsen, zonder ze te laten testen op afwijkingen. „Ze zijn allemaal welkom.”
Toch zijn hun moralistische fundamenten de laatste weken gaan wankelen. „Wij zijn heel erg pro-life. Voor ons begint het leven bij de bevruchting”, zegt Lauren. „Maar we weten dat dat ivf is ontwikkeld door embryo’s te gebruiken. En we beseffen door deze episode dat onze persoonlijke overwegingen niet betekenen dat we willen dat die door de overheid worden opgelegd.”
Voor Matthew is de openbaring nog sterker. „Ik ben niet meer zo overtuigd dat het leven begint bij conceptie. Misschien is het pas bij innesteling? Bij een hartslag? Ik weet het niet.”
Lauren schrikt daar zichtbaar van. „Hier zijn we het dan niet helemaal eens, want ik neig er toch naar dat al onze embryo’s onze kinderen zijn. Onze potentiële kinderen”, zegt zij.
Lees ook De Amerikaanse paradox: steeds minder gelovigen, maar meer macht voor het geloof
In deze huiskamer in Hoover, Alabama, wordt de theorie geslecht dat het vrouwen zijn die bij de Republikeinse Partij wegrennen omdat hun rechten op het spel staan. Het is juist Matthew die door de tijdelijke ivf-inperking meer afstand voelt tot activistische geloofsgenoten en meer empathie voor vrouwen die ervoor kiezen een prille zwangerschap af te breken. „Wie ben ik, of een rechter, of een politicus, om daarover te beslissen. Het is zó persoonlijk.”
Dan valt Lauren hem bij. „Als we wetten invoeren die zeggen dat het leven begint bij conceptie, wordt ook de morning-afterpil verboden. Wat volgt?” Pas door de ivf-kwestie is ze zich er zelf opeens hyperbewust van hoe kwetsbaar alle rechten zijn, zegt ze. En hoe bevoorrecht ze is.
Voor Amerikaanse vrouwen die online de weg weten en het kunnen betalen, is een abortus nog altijd mogelijk: met pillen of door naar een andere staat te reizen. Het zijn de armere, vaak niet-witte, vrouwen die door de strenge wetgeving geraakt worden.
Bij de protesten die ivf-ouders organiseerden na de uitspraak van het Hooggerechtshof, waren nauwelijks mensen van kleur te bekennen, terwijl bijna 27 procent van de inwoners van Alabama zwart is en 5 procent latino. „De tweedeling is enorm. Voor hoeveel mensen die kinderen willen is ivf financieel sowieso onbereikbaar?”, zegt Lauren. Verzekeringen dekken zelden vruchtbaarheidsbehandelingen. De Bowermans hebben er zo’n 45.000 dollar (bijna 42.000 euro) aan uitgegeven.
Zelf zijn ze niet gaan demonstreren, maar Matthew heeft hun Republikeinse afgevaardigde aangeschreven. „Om mijn frustratie te uiten dat mensen die niets van ivf weten het met één pennenstreek onmogelijk kunnen maken om ons gezin uit te breiden”, zegt hij. Lauren: „Op een hele Republikeinse, pro-life manier.”
Ze hopen na alle ophef op een nieuwe, genuanceerde discussie in hun religieuze gemeenschap over wat ‘voor het leven’ zijn nu werkelijk betekent. Een gesprek dat ze vooral in deze woonkamer gevoerd hebben: nooit op het seminarie, in hun kerk of op de religieuze webfora. Christelijke principes blijven leidend, maar niet volledig toepasbaar op de moderne wetenschap. „Je kunt heel lang zoeken in de heilige schrift”, zegt Lauren. „Maar daar ga je het antwoord op hoe je als christen met ivf moet omgaan niet vinden. Het staat niet in de Bijbel.”
