Prachtige Shudu verwijst eigenlijk naar échte zwarte modellen

Kleding bestaand uit pixels in plaats van textiel. Screenwear wordt die heel toepasselijk genoemd. Het Designmuseum in Den Bosch heeft er een tentoonstelling aan gewijd, die je onder meer langs virtuele modecreaties, catwalks, campagnes en modellen leidt. Voor de niet-gamers onder ons een compleet andere wereld, waarin je je digitale zelf, als een soort shapeshifter, kunt transformeren tot elke gedaante of identiteit die je maar wenst.

De mogelijkheden in de digitale modewereld zijn vrijwel onbegrensd. Alle gelegenheid dus om het in de metaverse beter te doen dan in real life, zou je denken. Maar niets is minder waar. Zo lijkt van echte inclusie ook on screen maar bar weinig sprake. Oude patronen worden veelal herhaald: lichamen zijn dun, gezichten ‘standaard’ en wat genders betreft houden we het ‘gewoon’ op twee.

Mediasensatie

Gelukkig zijn er uitzonderingen, zoals de tentoonstelling ook laat zien. Ontwerpers en collectieven die hightech en wetenschap inzetten om mensen in al hun verscheidenheid te empoweren en vieren. Neem het modemerk Hanifa, van Anifa Mvuemba. De Congolees/Keniaans/Amerikaanse ontwerper die midden in de Covid 19-ellende een mediasensatie werd door haar Pink Label Congo via Instagram Live te presenteren. De creaties werden geshowd door virtuele doch levensechte 3D-modellen.

Een ander voorbeeld van ‘zo kan het ook’ is het in 2020 opgerichte London Institute of Digital Fashion dat het eerste non-binaire virtuele model ooit lanceerde. De bedoeling is dat die gaat werken voor mannen- en vrouwencollecties – hoewel die kwalificatie natuurlijk volslagen old-school is.

Ze is zwart en dun, heeft een korte afro en een mode-cv dat bepaald indrukwekkend te noemen is

Wie de tentoonstelling in Den Bosch betreedt, staat vrijwel direct oog in oog met een andere virtuele stunner: Shudu, het eerste digitale supermodel ter wereld. Ze is zwart en dun, heeft een korte afro en een mode-cv dat bepaald indrukwekkend te noemen is. Shudu prijkte op toonaangevende internationale modebladen, werkte onder meer voor Balmain en schoenontwerper Christian Louboutin (ja, die van de rode zolen) en was testrijder voor Tesla.

In ons land kwam ze voorbij in VPRO’s Tegenlicht-docu Perfect me, over schoonheidsidealen, en was ze naast barrièredoorbrekende (rol)modellen als Naomi Campbell, Bethann Hardison, Sylvana Simons, Alek Wek, Grace Jones en Munroe Bergdorf te zien in de Voices of Fashion-expo in Centraal Museum Utrecht. Volslagen logisch, volgens de een, terwijl de ander het ‘veel te veel eer’ vond. Niet voor Shudu zelf, maar voor Cameron-James Wilson (man, wit, Brit). De fotograaf die haar creëerde en haar – met behulp van echte stand-ins – op catwalks en covers ‘tot leven’ brengt.

Institutioneel racisme

Ik blijf het buitengemeen pijnlijk vinden: een (witte) man die een (zwarte) vrouw bouwt, geheel naar zijn eigen inzicht en smaak, en daar onder het mom van ‘inclusie’ geld mee verdient. Te meer daar een carrière in ‘de mode’ voor zwarte vrouwen nog steeds bijna onhaalbaar lijkt te zijn.

Toen Wilson Shudu introduceerde, was er een enorme back-lash. Kreten als ‘digitale slavernij’ en ‘institutioneel racisme’ waren veelvuldig te horen. Die kritiek lijkt verstomd. We focussen nu vooral op de wonderen der techniek. Deels terecht, want de ontwikkelingen zijn fascinerend om te zien. Maar mode – digitaal of niet – dient ook over mensen te gaan. Juist in deze tijd van avatars en augmented reality is het zaak om daarbij stil te staan.