PJ Harvey betovert met huiveringwekkend mooi concert

Troost, een rustplaats en balsem voor de ziel; dat wil PJ Harvey brengen met haar album I Inside the Old Year Dying. Het is haar meest serene plaat in een dertigjarige muziekcarrière, die eerder het oorlogsprotest van Let England Shake (2011) en het maatschappelijk engagement van The Hope Six Demolition Project (2016) voortbracht. Ze is anders gaan zingen: niet meer met de typische Harvey-contralto maar met een hogere, vaak naar falset neigende stem.

Haar concert op vrijdag, eerste van twee in een oogwenk uitverkochte avonden in Paradiso, weerspiegelde die nieuwe PJ Harvey. In een witte jurk en een rustiek decor met antieke meubelen gaf ze op een fantastische manier gestalte aan de zachtere muziek van haar nieuwe album, dat integraal gespeeld werd. Haar vier muzikanten, waaronder oude getrouwe John Parish, wisselden voortdurend van instrument en gaven Polly Jean Harvey de gelegenheid haar muziek met theatrale expressie over het voetlicht te brengen. Ze danste gracieus of sloeg zachte akkoorden aan op haar gitaar.

Muisstil

Ze zong haar teksten, geënt op het epische gedicht Orlam dat ze eerder schreef, deels in het archaïsche dialect van haar geboortestreek Dorset. Verwijzingen naar de Bijbel en Shakespeare, maar ook Elvis Presley kwamen voorbij. „Are you Elvis? Are you God?” zong ze in ‘Lwonesome Tonight’. En daarna „love me tender”, met begeleiding van haar Explorer-gitaar – bij Harvey nu eens geen hardrockattribuut maar onderdeel van een subtiele, eigenzinnige folkbedding.

Natuur- en omgevingsgeluiden werden toegevoegd aan muziek die gaandeweg wat harder ging klinken, maar nog altijd een zee van concentratie onder het praktisch muisstille publiek teweeg bracht.

PJ Harvey, deze week wordt ze 54, kan putten uit een ontzagwekkend oeuvre dat zich leent voor een thematische benadering. Na de drie kwartier van het nieuwe album verdween ze van het podium en speelden de vier heren een robuust ‘The Colour of the Earth’ om het tweede deel in te luiden. Opnieuw in haar witte jurk (aan verkleedpartijen doet ze niet) zong Harvey over liefde in een wrede wereld. Met de schrille klank van de autoharp parafraseerde ze in ‘The Words That Maketh Murder’ de rocker Eddie Cochran en diens ‘Summertime Blues’: „What if I take my problem to the United Nations?”

Meeslepende finale

In ‘Send His Love To Me’ bezong ze de liefde als een gevangenis: „How long must I suffer?” Haar bede ‘The Desperate Kingdom of Love’ werd een indringend hoogtepunt van het concert, praktisch solo gespeeld op de akoestische gitaar en met woorden als wapens tegen de eenzaamheid. Met het beheerst rockende ‘Dress’ keerde ze terug naar haar allereerste single uit 1992, ook hier met verwijzingen naar romantiek en de onmogelijkheid van onbaatzuchtige liefde. Een drietal songs van het album To Bring You My Love (1995) voerden het concert naar een meeslepende finale.

De thematische cirkel werd rond gebreid met het slotnummer ‘White Chalk’, over haar jeugd in Dorset en het met brem begroeide landschap. PJ Harvey betoverde met een huiveringwekkend mooi concert, dat troost en verheffende schoonheid naar Paradiso bracht.