In Vancouver mag je straks 2,5 gram harddrugs bij je hebben

Lees ook: Op Skid Row kost de meth maar een paar dollar

Niemand kijkt dan ook op van de interventie, tussen vervallen panden met dichte rolluiken. Om de hoek staat een jonge vrouw in een tanktop zich te injecteren. Een man zit schuin en half achterover op het trottoir. In stegen doen gebruikers hun zaken.

Evenals elders in Canada en in de VS kampt Vancouver met een dodelijke opiatencrisis: sinds 2016 zijn in de westelijke provincie British Columbia bijna tienduizend mensen overleden aan een overdosis, van wie ruim 2.200 in 2021 – voornamelijk door een toestroom van giftig fentanyl, oorspronkelijk een pijnstiller. „We zitten in een enorme overdosiscrisis”, zegt Brittany Graham van het Vancouver Area Network of Drug Users (VANDU), een hulp- en belangenorganisatie aan Hastings Street. „Door de toxiciteit van de drugs gaan mensen sneller dood, we verliezen veel twintigers en dertigers.”

Vancouver liep in Noord-Amerika al voorop met de opening van een ‘spuitkliniek’ waar verslaafden veilig kunnen gebruiken. Binnenkort wordt de stad het toneel van een proefproject dat de huidige crisis moet verzachten: van de Canadese regering mag British Columbia het bezit van kleine hoeveelheden harddrugs decriminaliseren om het drugsgebruik te decriminaliseren. Vanaf 31 januari zullen drugsgebruikers boven de achttien niet meer worden gearresteerd voor het bezit van maximaal 2,5 gram aan heroïne, fentanyl, cocaïne, crystal meth of ecstasy. Ook worden die drugs niet in beslag genomen.

Niet bij scholen

De uitzondering op federale drugswetten geldt voor drie jaar. Handelen in drugs blijft strafbaar, en bezit in de buurt van scholen of kinderdagverblijven en op vliegvelden valt niet onder de regeling.

Het initiatief past in een beleid van zogeheten harm reduction, een aanpak waarbij schadelijke gevolgen van drugsgebruik worden teruggedrongen en verslaving wordt gezien als een gezondheidskwestie, niet een juridisch probleem. „Door de angst voor criminalisering weg te nemen, zullen mensen zich veiliger voelen om zich tot de zorg te wenden”, stelde het ministerie van Mentale Gezondheid en Verslaving van de provincie eind mei in een verklaring. „Criminalisering beweegt mensen ertoe hun gebruik van drugs te verbergen en om die alléén te gebruiken. Gezien het groeiende aanbod van giftige drugs, kan dat fataal zijn.”

Verslaving wordt bij deze aanpak gezien als een gezondheidsprobleem, niet als iets crimineels

Volgens Graham vormt de stap een erkenning dat de ‘oorlog tegen drugs’ niet werkt. „Mensen gebruiken niet minder drugs als ze een strafblad hebben. Hen blijven bestraffen terwijl het beoogde effect uitblijft, is gekkenwerk.”

Canada volgt met de aanpak een handvol andere landen. Portugal had in 2001 een wereldprimeur met de decriminalisering van harddrugs, om overdoses, hiv-besmettingen en criminaliteit terug te dringen. Nederland, Estland en Tsjechië hanteren verschillende modellen van decriminalisering. In Noord-Amerika ging de Amerikaanse staat Oregon, ook aan de westkust, British Columbia voor; daar is de maatregel in februari 2021 na een referendum ingevoerd, als mogelijk model voor andere staten.

Volgens critici gaat de stap echter lang niet ver genoeg. De grens van 2,5 gram is ontoereikend, zegt Graham, omdat die geen rekening houdt met de tolerantieniveaus van verslaafden. Haar organisatie had aangedrongen op een limiet van 18 gram, de autoriteiten van de provincie vroegen om 4,5 gram. De federale overheid gaf, mede op aanraden van de politie, toestemming voor 2,5 gram – al noemt Carolyn Bennett, de Canadese minister van Mentale Gezondheid en Verslaving, dat cijfer „een beginpunt”.

Giftige straatdrugs

Ook Jon Braithwaite, een aan VANDU verbonden drugsgebruiker, vindt de stap niet toereikend. „Ik ben een dagelijkse gebruiker van opiaten en straatdrugs, dus ik zit er middenin”, zegt Braithwaite (45), die al zo’n twintig jaar verslaafd is. „Ik gebruik ongeveer een gram per dag. Maar als ik erop uitga om drugs te scoren, doe ik dat om een paar dagen toe te kunnen, dus zoek ik een eight-ball, zo’n 3,5 gram. Dat is boven het niveau waar B.C. mee begint. En ik ben een gewone jongen. Anderen kopen veel meer per dag. De drempel is te laag, is onrealistisch.”