De man die van brillen mode maakte

Als Leonardo Del Vecchio zijn levenswerk aanschouwde, rook hij meteen weer de geur van gekookte kool. Zijn gedachten gingen dan terug naar de koolsoep die zijn moeder voor hem kookte, toen hij als tiener was gestopt met school en ging werken in een kleine Italiaanse mallenfabriek. Del Vecchio knapte er allerlei klusjes op, zoals het halen van lunch voor zijn collega’s. Zelf kon hij dat niet betalen.

In zijn ruim zeventig jaar durende loopbaan is die geur voor de Italiaanse brillenmagnaat, die maandag op 87-jarige leeftijd overleed, altijd symbool blijven staan voor de ontberingen die hij in die jaren onderging. En voor de droom die hij al jong had, om iets te beginnen dat helemaal van hem was en dat zou uitgroeien tot EssilorLuxottica, het grootste brillenimperium van de wereld.

Weeshuis

Dat imperium begon met helemaal niets. Del Vecchio werd geboren in Milaan, als jongste van vier kinderen. Zijn vader, die groente verkocht op straat, overleed al voor Leonardo geboren was. Zijn moeder besloot in de oorlog de jongen naar een weeshuis te brengen. Het was volgens haar de enige kans om hem in leven te houden, zo is te lezen in een profiel bij Bloomberg.

Del Vecchio besefte al snel dat hij zelf producten moest gaan maken: wie een ambacht leerde, zou nooit honger hebben, meende hij. In zijn eerste baan leerde hij over de productie van metalen producten, waaronder monturen van brillen. Hij verdiende er volgens zijn biografie 300 lire voor tien dagen werk, omgerekend ongeveer 15 eurocent.

Om succesvol te worden, zo leerde hij van collega’s, moest een mens drie eigenschappen bezitten: discipline, vastberadenheid en bekwaamheid. Met die les in het achterhoofd begon Del Vecchio eind jaren vijftig voor zichzelf. Hij opende een werkplaats waar hij brillenonderdelen maakte en vanaf begin jaren zestig ook volledige monturen.

Waar veel van zijn vroegere afnemers de bril zagen als gebruiksvoorwerp, koos Del Vecchio een andere weg. In zijn ogen was een montuur niet alleen een glazenhouder van metaal of kunststof, maar ook een accessoire waarmee je je kon onderscheiden. Het is mede door die visie dat zijn bedrijf Luxottica kon uitgroeien tot wereldspeler.

Lees ook: Heb je een Ray-Ban, Prada of andere merkbril? Dit is waarom die zo duur is

Brillen voor Prada

In een poging brillen naast functioneel ook mooi te maken, haalde de ondernemer ontwerpers aan boord. En hij ging verder: waarom zou een bril niet net zo exclusief kunnen zijn als een Gucci-tas? Het leidde tot samenwerkingen met toonaangevende mode-ontwerpers, waarvoor Luxottica het ontwerp en de productie verzorgde. Inmiddels maakt het bedrijf brillen voor meer dan dertig grote ontwerpers, waaronder Armani, Prada, Valentino en Michael Kors.

De Italiaanse zakenman nam nog een besluit, dat net zo cruciaal zou blijken voor het latere succes. Wilde Luxottica groot worden, dan moest het zich niet alleen richten op de productie, maar ook op de distributie en verkoop van brillen. Wie de hele keten beheerst, is immers nooit meer afhankelijk van een ander. In de jaren zeventig nam Del Vecchio daarom enkele distributiebedrijven over.

Met het oog op verdere overnames bracht de topman zijn bedrijf begin jaren negentig naar de Amerikaanse beurs, een ongewone stap voor een middelgrote Europese fabrikant. Die notering stelde hem in de jaren daarna in staat nog harder te groeien en concurrenten over te nemen, zoals fabrikanten Persol en Ray-Ban. Ook kocht hij Amerikaanse optiekketens, zoals LensCrafters en Sunglass Hut.

Er bleef één onderdeel van de bril waarin het bedrijf van Del Vecchio, nog niet heel sterk stond: de lens. Maar voor dat probleem vond de ondernemer in 2017 een oplossing. Hij was in 2004 aanvankelijk met pensioen gegaan, maar keerde tien jaar later terug aan de top na een conflict met de toenmalige bestuursvoorzitter. Op 81-jarige leeftijd kondigde hij een fusie aan met het Franse Essilor, de grootste lenzenmaker van de wereld.

Lees ook: De één maakt de bril, de ander ’t glas

Miljardenbod

Omdat het formeel om een fusie ging, besloten beide giganten de rollen netjes te verdelen. Samen gingen ze op zoek naar een kandidaat om het fusiebedrijf te leiden. Maar toen Del Vecchio per se zijn rechterhand wilde benoemen, beschuldigde de Essilor-top hem van een poging de macht te grijpen. In Italiaanse media wees Del Vecchio er vervolgens fijntjes op dat hij die allang had: met 31 procent van de aandelen was hij immers verreweg de grootste eigenaar.

Hoewel de tachtiger, in 2021 een van de rijkste Italianen, de combinatie met Essilor zag als „de grootste prestatie van zijn leven” was dat geen reden het rustiger aan te doen. Tot aan zijn dood bleef hij aan als bestuursvoorzitter. Na Essilor zou nóg een grote transactie volgen. In 2019 deed het concern een miljardenbod op het Nederlandse GrandVision, eigenaar van tientallen optiekwinkelketens. Het maakte zijn imperium nóg completer: EssilorLuxottica kreeg nu ook duizenden winkels in Europese stadscentra, waar het tot dan toe nog niet heel aanwezig was.