Ooggetuigen over de verdrukking in Seoul: ‘Mensen vielen als dominostenen’

De zeker 153 mensen die zaterdagavond omkwamen in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul waren vrijwel allemaal jonge mensen, sommigen nog geen twintig, en veelal vrouw. Ze kwamen klem te zitten in een overvolle, smalle en steile steeg in de hippe uitgaanswijk Itaewon.

„Toen wij om acht uur ’s avonds bij die steeg aankwamen, waren er al zo veel mensen dat we nauwelijks nog een stap vooruit konden zetten”, zo verklaarde de zeventienjarige Kim Seo-jeong tegenover The New York Times.

Ze vertelt hoe ze het na een uur maar opgeeft om nog naar een van de vele clubs in de straat te gaan, en zij en haar vriendin besluiten om weer huiswaarts te keren. Maar het lukt haar niet meer om door de smalle straat terug te lopen. Ze wordt aan twee kanten geduwd, aan de ene kant door mensen die heuvelafwaarts willen, de straat in, en aan de andere kant door mensen die de straat juist uit willen. Dan glijdt er iemand voor haar uit, die valt, en dan valt zij ook. „Daarop vielen de mensen achter me als dominostenen”, aldus Kim. Ze ligt anderhalf uur op de grond, terwijl de mensen over haar heen lopen. Dan wordt ze gered.

Er waren die avond naar schatting zo’n honderdduizend jongeren naar Itaewon gekomen om er Halloween te vieren. Eindelijk was het weer toegestaan om volledig vrijuit en uitbundig Halloween te vieren, zonder enige hinder van de coronabeperkingen uit de voorgaande jaren.

Uitgaanswijk met smalle steegjes

Itaewon is een uitgaanswijk met veel smalle steegjes. De wijk dankte zijn populariteit oorspronkelijk aan het feit dat de Amerikanen na afloop van de Koreaanse oorlog in 1953 in de buurt van Itaewon een militaire basis vestigden, en in deze wijk naar bars en nachtclubs gingen.

De buurt bleef ook na de verplaatsing van die basis zeer populair. Nu trekt ze vooral jonge mensen en buitenlanders, die afkomen op de bars, goede restaurants en nachtclubs. Onder de slachtoffers bevinden zich daarom opvallend veel buitenlanders, onder wie Iraniërs, Noren, Chinezen en Oezbeken.

Lees ook de NRC-reportage uit 2010 over de doodgedrukte mensen tijdens de Love Parade in Duisburg: Wilde Duisburg te graag?

Volgens het hoofd van de brandweer vielen alle slachtoffers waarschijnlijk in dezelfde steile en nauwe steeg. Die ligt vlak bij een van de uitgangen van het metrostation van Itaewon. De nachtclubs hebben er namen als de Oasis Bar & Cafe, Gathering en Ravo.

Sommige ooggetuigen vertellen dat het er uit de hand liep toen een paar jongeren aan de ingang van de overvolle steeg hard begonnen te duwen, en daarbij ook „Duwen, duwen” riepen, of zelfs zongen. Daarna zouden de mensen in de steeg zijn gevallen en onder de voet zijn gelopen.

Een andere ooggetuige vertelde aan de Koreaanse krant Hankyoreh dat mensen „help me” riepen, maar dat anderen daar niet eens genoeg adem meer voor hadden. Zelf lag hij anderhalf uur op de grond, terwijl er mensen over hem heen liepen.

De hulpdiensten rukten wel massaal uit, maar ze konden aanvankelijk ook niet voor- of achteruit in de mensenmassa. Veel van de eerste hulp werd daarom verleend door gewone mensen die al in het gebied aanwezig waren. Het waren vooral mensen met een hartstilstand die ter plekke werden gereanimeerd.

Forensische teams

De politie wilde kort na afloop van de ramp nog niet veel kwijt over hoe het nu precies was misgegaan. „Het identificeren van de slachtoffers is onze eerste prioriteit”, zo verklaarde een plaatselijk hoofd van de politie zondagochtend vroeg. „Onze forensische teams richten zich nu vooral op […] het verzamelen van bewijs ter plekke”, aldus Kim Geun-jin.

Er kwam al wel meteen ook kritiek op de autoriteiten. Die zouden van tevoren kunnen hebben zien aankomen dat er heel veel mensen op de been zouden zijn, maar de politie zou met veel te weinig mensen aanwezig zijn geweest om dat in goede banen te leiden.

President Yoon Suk-yeol heeft de rampplek op zondag bezocht. Hij wil dat er een onderzoek komt naar de veiligheidsmaatregelen rond de Halloween-vieringen en kondigde een periode af van nationale rouw.