Oliestakingen Frankrijk gaan door ondanks overleg

Er begint wat te bewegen in de brandstofcrisis die zich de afgelopen weken heeft ontvouwen in Frankrijk. Na ruim twee weken van stakingen bij olieraffinaderijen en daaropvolgende lege tankstations door het hele land, beginnen de betrokken partijen deze dagen naar elkaar toe te buigen. President Emmanuel Macron durfde woensdag zelfs te beloven dat de situatie over een week „terug naar normaal” zal zijn.

De lege tankstations – zo’n een derde ontbeert minimaal één brandstof – zijn het gevolg van eind september begonnen stakingen bij de raffinaderijen van Esso-Exxonmobile en TotalEnergies. De stakers eisen 7,5 procent (bij Esso-Exxonmobile) tot 10 procent (bij TotalEnergies) loonsverhoging om de gestegen levenskosten bij te benen. Hierbij speelt mee dat de oliebedrijven recordwinsten maken dankzij de energiecrisis – miljardenbedragen waar het personeel niet genoeg van zou meeprofiteren.

Aanvankelijk toonden alle betrokken partijen zich onwrikbaar. Zo weigerde TotalEnergies aan tafel te gaan met de vakbonden zolang de stakingen doorgingen en kondigden sommige bonden aan nog weken door te zullen staken. Maar nu de frustraties over de lege tankstations in het land toenemen, wordt een aantal stapjes richting een oplossing gezet.

Herstart raffinaderijen

Zo heeft Esso-Exxonmobile maandag een akkoord gesloten met twee vakbonden. En donderdag maakten medewerkers van een van de twee raffinaderijen van dit oliebedrijf bekend het werk weer te hervatten. Maar bij de eindstreep zijn ze nog niet: de tweede raffinaderij ligt nog steeds stil. En omdat essentiële posities voor het hervatting van het werk van de raffinaderijen bezet worden door leden van de doorstakende vakbond CGT, heeft het eerste akkoord vooralsnog weinig invloed.

Lees ook: Alle lagen van de Franse samenleving staan met een lege tank

Ook bij TotalEnergies is er enige beweging: dat oliebedrijf is woensdag ondanks eerdere weerwil aan tafel gegaan met de bonden en bood donderdag een bonus en een loonsverhoging van 6 procent aan voor 2023. Of de bonden dit zullen accepteren moet de komende dagen blijken. Donderdagavond werden de gesprekken hervat.

Politieke druk

Bij de langzame vooruitgang speelt niet alleen de toenemende publieke frustratie over de lege tankstations mee. Ook wordt vanuit politiek Parijs steeds meer druk gezet om de problemen op te lossen. Maandag riep Macron de bonden en de stakers op zich „verantwoordelijk” te gedragen en gauw tot een compromis te komen. Vervolgens gaf premier Élisabeth Borne dinsdag toestemming voor de gedwongen inzet van „essentieel personeel”, zoals toegestaan onder de Franse wet als stakingen bijvoorbeeld de nooddiensten belemmeren. En nog een dag later riep minister van Economie Bruno Le Maire TotalEnergies op de radio expliciet op de salarissen te verhogen. „Ze hebben de capaciteit en dus de plicht.”

Of Macron zijn belofte waar kan maken en er over een week weer overal te tanken valt, is nog maar de vraag. Niet alleen moeten de bonden en de bedrijven het eens worden, ook kost het dagen om de raffinaderijen weer op volle stoom en de tankstations gevuld te krijgen. En intussen wordt ook bij andere bedrijven, van spoorwegbedrijf SNCF tot nucleaire installaties, opgeroepen tot stakingen. De onrust bij de raffinaderijen zou zich dus ook als olievlek kunnen verspreiden.