Wat een kleine anderhalf jaar geleden begon als een speldenprik is dit voorjaar uitgegroeid tot een volwassen Oekraïens wapen in de oorlog tegen Moskou: onbemande kamikazedrones die diep in Rusland aanvallen uitvoeren op de pijlers van de Russische economie, en daarmee op de oorlogsindustrie van Vladimir Poetin.
Na een serie drone-aanvallen op onder meer olieraffinaderijen, dinsdag, viel Oekraïne woensdagochtend vroeg opnieuw verschillende grote Russische raffinaderijen aan, verspreid over het land. De doelwitten waren deze keer installaties in de regio’s Rjazan, Nizjni Novgorod, Leningrad en Rostov.
Het Russische ministerie van Defensie meldde woensdagochtend dat 65 Oekraïense drones in zes regio’s waren neergehaald. Daarmee is het een van de grootste drone-aanvallen op Rusland sinds de grootscheepse invasie. In Rjazan vielen volgens gouverneur Pavel Malkov enkele gewonden toen drones een explosie en brand veroorzaakten bij de raffinaderij van Rosneft, in omvang de zevende van Rusland. Op beelden die online werden gedeeld zijn inkomende drones te zien, gevolgd door explosies. Bij deze raffinaderij wordt volgens persbureau Reuters een kleine vijf procent van de Russische ruwe olie bewerkt en acht procent van de brandstof voor de luchtvaart geproduceerd. In hoeverre de productie door de aanval gehinderd wordt, is onbekend.
Daarnaast voerde Oekraïne woensdag drone-aanvallen uit op een Russische luchtmachtbasis in Boetoerlinovka en een militair vliegveld in de regio Voronezj. Volgens Russische getuigen zou in de zuidelijke stad Belgorod een kantoor van de veiligheidsdienst FSB zijn geraakt door een drone.
Dinsdag gingen op verschillende plaatsen olie-installaties in vlammen op, onder meer bij Lukoil in de regio Nizjni Novgorod, zo’n zevenhonderd kilometer van de Oekraïense grens. De Norsi-raffinaderij van Lukoil is in omvang de vierde van Rusland.
Grondstoffen ontnemen
Volgens de Oekraïense veiligheidsdienst SBOe, het brein achter veel sabotage-acties op Russische bodem, zijn de aanvallen op de olie-industrie onderdeel van de strategie om het Russische economische potentieel te beperken, zo citeerde de Kyiv Post woensdag een bron uit Oekraïense inlichtingenkringen. „We voeren systematisch een goed uitgedokterde strategie uit om de Russische economische capaciteit te verkleinen. Onze taak is de vijand zijn grondstoffen te ontnemen en de oliegeld- en brandstofstromen te reduceren die Rusland direct gebruikt voor de oorlog en voor het vermoorden van onze burgers.”
De olie-industrie is de kurk waarop de Russische economie grotendeels drijft. Aanvallen op olieraffinaderijen kunnen ook de Russische krijgsmacht raken. Vanwege de westerse sancties is het voor Rusland ook moeilijker om onderdelen te verkrijgen die eventueel nodig zijn bij de reparatie van de olie-installaties.
Lees ook Van spoorwegsabotage tot drone-aanvallen op oliedepots: de Oekraïne-oorlog dringt diep in Rusland door
Sinds 1 maart geldt in Rusland een exportverbod voor benzine, voor de duur van zes maanden. Moskou zegt voorlopig geen benzine te exporteren om de prijzen stabiel te houden. Ook zou onderhoud worden uitgevoerd aan een aantal raffinaderijen. Het is niet bekend welke invloed de Oekraïense aanvallen op de Russische oliesector hebben. Vast staat wel dat in elk geval verschillende onderdelen van de aangevallen raffinaderijen tijdelijk zijn gesloten.
Presidentsverkiezingen
President Poetin legt een direct verband tussen de golf van Oekraïense drone-aanvallen en de Russsiche presidentsverkiezingen die deze week worden gehouden, zei hij tegen staatspersbureau RIA en tegen de Russische staatstelevisie. „Het belangrijkste doel, daar twijfel ik niet aan, is – als het niet het verstoren van de Russische presidentsverkiezingen is – dan op zijn minst om zich op een of andere manier te mengen in het normale proces van de meningsuiting van burgers”, aldus Poetin.
Ook de Oekraïense president, Volodymyr Zelensky, liet zich dinsdagavond uit over de aanvallen op Rusland. Hij deed dat nadat een Russische raket was ingeslagen in een appartementengebouw van negen verdiepingen in zijn geboortestad Kryvy Rih. Daarbij vielen vier doden en raakten zeker 44 mensen gewond. „Als antwoord zullen wij de Russische staat verliezen toebrengen”, zei Zelensky in zijn dagelijkse toespraak tot de bevolking. „Het Kremlin moet eraan gewend raken dat terreur niet onbestraft blijft voor hen. Niets zal deze zieke mensen genezen van hun kwaad, maar ze zullen de verliezen voelen.”
Langeafstandsdrones
Oekraïne, dat over veel minder soldaten, wapens en munitie beschikt dan Rusland, is Moskou sinds de massale invasie in 2022 steeds meer van repliek gaan dienen op Russische bodem. Omdat Oekraïne de wapens en munitie van de westerse bondgenoten alleen mag inzetten tegen Russische troepen en militaire doelwitten in bezette gebieden – en niet op Russisch grondgebied – legt Kyiv zich toe op de ontwikkeling van eigen onbemande aanvalsdrones.
Omdat Oekraïne de wapens van westerse bondgenoten alleen mag inzetten in bezette gebieden, legt Kyiv zich toe op de ontwikkeling van eigen onbemande aanvalsdrones
Dat begon op tamelijk kleine schaal met commerciële drones die met kleine technische ingrepen werden aangepast om militaire taken te kunnen verrichten. Inmiddels produceert Oekraïne steeds meer geavanceerde drones die zowel op zee als in de lucht honderden kilometers kunnen overbruggen. De Odessa Journal publiceerde vorige maand een rapport waaruit bleek dat in Oekraïne inmiddels tweehonderd bedrijven bezig zijn met de bouw van drones. In 2022 waren dat er nog slechts zeven.
Het afgelopen jaar bracht de Oekraïense marine in samenwerking met de militaire inlichtingendienst de Russische Zwarte Zeevloot flinke verliezen toe met zeedrones die in Oekraïne zelf zijn ontwikkeld. De maritieme robots blijken op zee moeilijk te ontdekken voor Russische oorlogsschepen en kunnen inmiddels de gehele Zwarte Zee bestrijken.
Opvallender is wellicht dat de Russen ook geen afdoende antwoord hebben gevonden op de traag vliegende kamikazedrones die Kyiv steeds dieper Rusland weet in te sturen. De afgelopen maanden richtten de Oekraïners zich niet alleen op grote olieraffinaderijen, elektriciteitscentrales en militaire vliegvelden, maar ook op industriële complexen waar militair materieel, wapens en munitie worden geproduceerd. Hoewel een aanzienlijk deel van de drones wordt onderschept door de Russische luchtafweer, blijft Oekraïne in staat over grote afstanden doelwitten te raken.
Lees ook Oekraïense stuurlui rammen Russische oorlogsschepen met varende robots vanaf hun bureau in Kyiv
