Europese Commissie: maak Bosnië kandidaat-lid van EU

Als het aan de Europese Commissie ligt, wordt Bosnië en Herzegovina kandidaat-lid van de Europese Unie. Hoewel alle EU-landen nog met zo’n status moeten instemmen, krijgt het Balkanland van Brussel deze woensdag wel alvast een positief adviesrapport. „Een veranderende wind blaast door Europa en we moeten dit momentum grijpen”, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen op een bijeenkomst van EU-ambassadeurs. „De Westelijke Balkan hoort bij onze familie.”

Hoewel elk land dat aansluiting zoekt bij de EU afzonderlijk wordt beoordeeld, is het rapport over Bosnië niet los te zien van het Europese besluit eerder dit jaar om Oekraïne en Moldavië kandidaat-lid te maken. Dat besluit voedde frustratie bij landen die al veel eerder het lidmaatschap aanvroegen, maar al jaren wachten op voortgang rond hun toetreding.

Tegelijk met het geven van groen licht aan Oekraïne en Moldavië, vroegen EU-landen de Commissie in juni daarom voort te maken met een rapport over het verlenen van de kandidaatstatus aan Bosnië. Dat land diende in 2016 een verzoek in en zit sindsdien in een soort ‘voorwachtkamer’, samen met Kosovo en sinds kort Georgië.

Hertelling na verkiezingen

Een paar maanden na die oproep volgt nu het positieve oordeel van Brussel. Dat advies komt op een pikant moment, anderhalve week na verkiezingen in het land die volgens critici oneerlijk zijn verlopen. Na felle protesten besloot de kiescommissie deze week over te gaan tot een hertelling. De oppositie in het Servische deel van het land vermoedt dat de daar gekozen president Milorad Dodik door stemfraude heeft gewonnen. De nasleep van de verkiezingen verliep sowieso al tumultueus, vooral omdat de Hoge Vertegenwoordiger, die toeziet op de naleving van het vredesverdrag uit 1995, na het sluiten van de stembussen plotseling besloot tot een forse wijziging van de kieswet.

Lees ook: De autoritaire leider van een steeds leger stukje land

Voordat eventuele toetredingsgesprekken met Bosnië kunnen beginnen, moet het land nog wel aan een lange lijst voorwaarden voldoen op het gebied van rechtsstaat, corruptiebestrijding en democratische normen. Dat Bosnië, dat door etnische spanningen, emigratie en corruptie wordt geteisterd, ooit EU-lid wordt is in de huidige situatie moeilijk voorstelbaar.

‘Geopolitiek schaakbord’

Tegelijk is het advies over de kandidaat-status voor Bosnië een duidelijk signaal dat de uitbreidingsdiscussie in de Europese Unie door de oorlog in Oekraïne nieuw vuur heeft gekregen. Het besef dat het belangrijk is landen aan de grens van de EU binnen de eigen invloedssfeer te houden, is sinds dit voorjaar flink gegroeid. In haar speech zei Von der Leyen woensdag dat tegenstanders van de EU de Balkan zien als „een geopolitiek schaakbord” en dat zij „een wig willen drijven tussen deze regio en de rest van Europa”. Ook EU-buitenlandchef Josep Borrell benadrukte woensdag het belang van het besluit Bosnië kandidaat-lid te maken. „Het is een langetermijninvestering in vrede, welvaart en stabiliteit voor ons continent”, aldus Borrell.

Lees ook: Is de EU wel klaar voor een nieuw rondje uitbreidingen?