Nigerianen willen liever legaal naar Canada

De regen klettert onophoudelijk op de honderden wachtenden voor het Oriental Hotel aan de Lagos Lagune. Het is negen uur ’s ochtends en de mensen staan in de rij voor het evenement in de grote zaal. Normaal gesproken is zo’n hoosbui in Lagos een geldig excuus om welk evenement dan ook te laten schieten, maar vandaag trotseren veel Nigerianen de regen voor een bijeenkomst waarmee ze hopen het beloofde land te bereiken – in dit geval Canada. De aankondiging van reisbureau Thrillers Travels dat het vandaag duizend Nigerianen zal sponsoren voor een Canadees werkvisum gonst al weken op sociale media. Om in aanmerking te komen, hoef je alleen maar te komen opdagen.

Lees ook Op de markt in Nigeria wordt het voedsel steeds schaarser en duurder

Zeven op de tien inwoners willen weg uit Afrika’s volkrijkste land als ze daar de kans voor krijgen, blijkt uit onderzoek van het Africa Polling Institute. En dat doen ze bij voorkeur legaal. Verschillende landen ontvangen de goed opgeleide, ondernemende migranten met open armen, zeker als ze een vak beoefenen waar behoefte aan is. Canada staat daarbij bovenaan. Het afgelopen half jaar migreerden meer dan tienduizend Nigerianen legaal naar het Noord-Amerikaanse land, en de duizenden bezoekers van de bijeenkomst van deze ochtend in het Oriental Hotel hopen hen te volgen.

Vorkheftruckchauffeur Thompson Nyeduko (37) schuifelt onder zijn paraplu naar de ingang van de hotellobby. Hij stond vanochtend om zes uur op om vanuit Ago Palace, een buitenwijk op het vasteland, naar Victoria Island te komen. Voor zijn vakgebied heeft Canada werkvisa beschikbaar, weet hij. Maar de visumaanvraag alleen al kost minstens honderd euro, en dat heeft hij niet. „Toen ik op de radio hoorde dat ze visa sponsorden, wist ik dat ik hierheen moest.”

Lucy Ekeh en haar twee zussen zijn vrieg gekomen voor een plekje vooraan in de zaal. Ekeh hoopt in het buitenland te kunnen werken als IT’er. Foto Femke van Zeijl

Onder tientallen kroonluchters in de grote zaal vullen de 2.500 stoelen zich gestaag. Lucy Ekeh (35) zit vrijwel vooraan, zij en haar twee zussen waren er al om negen uur vanochtend. Lucy werkt in de IT en hoopt in het buitenland een baan te krijgen, zegt ze. „Hopelijk ben ik een van de duizend vandaag.”

Vier rijen achter haar zit verpleegkundige Jane Ebiere (29). Zij heeft een patiënt overgedragen aan een collega om bij dit evenement te zijn. „Ik wil in het buitenland in de zorg werken”, legt ze uit. Canada, de VS, Engeland, het maakt haar niet zoveel uit. Door de explosieve prijsstijging van vliegtickets kan ze zich de vlucht echter niet veroorloven. „Denk je dat ze ook mijn ticket zullen sponsoren?”, vraagt ze.

Succesverhalen

De twee vrouwen komen uit sectoren die in het buitenland gewild zijn. Inmiddels werken er meer dan elfduizend in Nigeria opgeleide artsen in de Britse National Health Service, en iedere dag komen daar drie nieuwe bij. Ook de VS en Saoedi-Arabië recruteren Nigeriaans zorgpersoneel. En Litouwen en Canada richten zich onder andere op IT-specialisten uit het West-Afrikaanse land.

Demograaf Akinyinka Akinyoade noemt de grootschalige legale uittocht vanuit Nigeria een vergeten verhaal. Terwijl Europa krakeelt over illegale migratie door de Sahara en over de Middellandse Zee, werven andere landen actief Nigeriaanse migranten. „Ze versterken de werkzame bevolking met succes”, aldus de onderzoeker van het Afrika Studiecentrum in Leiden, die als voorbeeld de economische positie van Nigerianen in de VS aanhaalt: „Daar zijn zij van alle migranten de best verdienende groep.”

Op deze succesverhalen hopen de paar duizend Nigerianen die naar het Oriental Hotel kwamen ook. Chibuzor (40) en Amaka (36) Paul poseren met hun twee kinderen onder de wit-blauwe ballonnenboog voor de logowand van het reisbureau. „Zij wil naar Canada”, zegt Amaka lachend, wijzend op haar dochter van zes. „Sinds ze op tv-zender Cartoon Network heeft gezien dat het daar sneeuwt, wil ze erheen verhuizen.”

Spaghettifabriek

De ouders – hij werkt in de logistiek, zij is marketeer in de horeca – denken hun kinderen in Canada een betere toekomst te kunnen bieden. Hij verloor onlangs zijn baan bij een spaghettifabriek. De economie van Nigeria zit in het slop, de werkloosheid is hoog en de inflatie rond de 25 procent. Weinig hoopgevend, maar de Sahararoute hebben ze geen moment overwogen, zegt hij. „Zo zijn wij niet opgevoed. Wij doen het volgens de regels.”

Als het programma drie uur te laat eindelijk begint, zit de zaal stampvol. Terwijl een cameradrone over de hoofden zoeft, zweept influencer Kiekie op het podium het publiek op. „Do you want to japa?” vraagt ze, het Yoruba woord voor wegrennen of ontsnappen dat inmiddels in het Nigeriaanse slang slaat op de wens om te vertrekken. Duizenden armen gaan omhoog. „Maar kom je dan nog wel terug?”, vraagt de presentatrice in shocking-pink splitjurk aan het publiek.

Paul Opara wacht na afloop op een busje. Foto Femke van Zeijl

In Nigeria is de grootschalige uittocht van jonge mensen die een vak beheersen een veelbesproken thema, vanwege de braindrain die dit teweeg brengt in het land. Zo zijn er nu al te weinig artsen. Toch relativeert demograaf Akinyoade het negatieve effect van de legale migratiegolf: „Japa is zelden levenslang”. De artsen die in de jaren negentig naar Saoedi-Arabië gingen bijvoorbeeld, keerden later terug naar Nigeria om privéklinieken te openen. En migratie kan het thuisland ook veel opleveren: „Zodra ze succesvol zijn, investeren ze hun spaargeld toch weer in het eigen land.”

Sponsorschap

Zover is het voor de ruim 2.500 bezoekers van het evenement in ieder geval nog lang niet. Twee uur lang hebben ze vage getuigenissen aangehoord van Nigerianen die hen voorgingen naar Canada, maar over het sponsorschap werd met geen woord gerept. Noch over hoe het reisbureau financieel gaat bijdragen aan hun japa-plannen.

Pas aan het eind komt de aap uit de mouw, als een QR-code verschijnt op de tv-schermen die overal in de zaal hangen, met de tekst ‘Scan mij’. De link leidt naar het nieuwe online platform van het reisbureau. De eerste duizend mensen die zich daar aanmelden, hoeven geen inschrijfgeld te betalen voor hulp bij de aanvraag van een werkvisum, daaruit bestaat het zogenaamde sponsorschap. Het evenement blijkt een wervingscampagne om de website te lanceren.

Lees ook ‘Ik dank God en de VN voor mijn terugkeer naar Nigeria’

Na afloop is de teleurstelling bij de informele bushalte op de doorgaande weg voor het hotel voelbaar. Vorkheftruckchauffeur Thompson Nyeduko staat beteuterd in de menigte te wachten op een busje. „Ik heb ver gereisd om hier te komen en heb daarvoor veel geld uitgegeven. Maar ik kwam vandaag geen stap dichter bij een visum. Ik snap niet hoe mensen zoiets kunnen doen”, zegt hij.

Een scam, noemen de afdruipende bezoekers de belofte waarmee ze naar de bijeenkomst zijn gelokt. Oplichterij. Maar Paul Opara is er nuchter onder. „Ach, dit was gewoon goeie marketing”, zegt de IT’er in parelgrijs colbert met kersenrode zakdoek in de pochet. „Je had toch niet echt gedacht dat een visum gratis was? Het was gewoon een gimmick om het bedrijf bekendheid te geven.”

Afgaand op de explosieve groei van het Instagramaccount van het reisbureau is dat in ieder geval gelukt: het is pas in juni gestart, maar groeide de afgelopen weken naar meer dan driehonderdduizend volgers.