VN: ziekenhuizen Gaza hebben nog voor 24 uur brandstof

Tan Tunali

Hamas: watertoevoer naar zuiden Gazastrook niet hervat, ondanks Israëlische claim

Israël heeft de watertoevoer naar de Gazastrook niet hervat, hoewel Israël en de VS zondag aankondigden dat het zuiden van Gaza weer water krijgt. Dat heeft een Hamas-woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken maandag gezegd tegen persbureau Reuters. „De bewoners drinken ongezond water, waardoor een ernstige gezondheidscrisis de levens van de burgers bedreigt”, aldus de woordvoerder.

Zondagavond werd de Israëlisch-Amerikaanse bewering dat de watertoevoer hervat is al in twijfel getrokken door Gazanen. Refaat Alareer, een schrijver in Gaza, noemde de aankondiging tegenover Al Jazeera „een publiciteitsstunt en een afleiding”. Kraanwater is in de Gazastrook grotendeels ongeschikt voor consumptie, waardoor inwoners van de Gazastrook aangewezen zijn op watertanks, maar ook de elektriciteitstoevoer die nodig is om het water naar de tanks te pompen is door Israël afgesloten.

In Gaza voltrekt zich met volgens de VN één miljoen ontheemden en overvolle ziekenhuizen ondertussen een humanitaire ramp. De riolering is in verschillende delen van Gaza zwaar beschadigd, waardoor ziektes dreigen uit te breken. In VN-opvangfaciliteiten moeten Gazanen het stellen met maximaal een liter water per dag. In de zuidelijke stad Khan Younis was het einde van de watervoorraad in zicht, zagen verslaggevers van persbureau AP zondag.

Veerle Schyns

Rafah-grensovergang Gaza toch niet open, volgens Egypte door weigering Israël

Egypte was van plan de grensovergang bij Rafah maandagochtend te openen, maar Israël zou weigeren daaraan mee te werken. Dat heeft de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken, Sameh Shoukry, maandag gezegd, melden internationale persbureaus. Volgens Shoukry houdt Egypte de Rafah-grenspost al sinds het uitbreken van het conflict tussen Israël en Hamas „operationeel”, maar geeft Israël geen toestemming om de grens te openen. De grensovergang bij Rafah ligt in het zuiden van de Gazastrook.

Maandagochtend meldde persbureau Reuters dat Israël, de Verenigde Staten en Egypte het eens waren geworden over de tijdelijke opening van de grens en een bestand, zodat mensen veilig de grens konden oversteken. Maar al snel daarna ontkende Israël aan dat plan mee te werken. Ook Hamas reageerde ontkennend.

Een dag eerder meldde de Amerikaanse tv-zender NBC News op basis van Palestijnse functionarissen dat buitenlandse staatsburgers die vastzitten in Gaza maandagochtend de grens bij Rafah over zouden kunnen steken. Volgens nieuwszender Al Jazeera hebben honderden mensen zich inmiddels met koffers en tassen verzameld bij de grensovergang, maar de grens blijft vooralsnog dicht. Ook hulpgoederen die aan de Egyptische zijde van de grens klaarstaan, kunnen de oversteek niet maken.

Jorit Verkerk

In beeld: de afgelopen dagen van de oorlog tussen Israël en Hamas

Jorit Verkerk

Honderden mensen bij van oudsher instabiele grensovergang tussen Gazastrook en Egypte

Terwijl honderden mensen zich bij grenspost Rafah verzamelen, met alleen het hoognodige bij zich, blijft onduidelijk wanneer zij de Gazastrook daadwerkelijk kunnen verlaten. Volgens een verslaggever van Al Jazeera wachten buitenlanders en mensen met een dubbele nationaliteit op het moment dat hun overheden hen evacueren. Zondag en maandagochtend zeiden zowel Palestijnse als Egyptische bronnen dat de grensovergang maandag zou opengaan, maar dat werd later door de regering-Netanyahu en Hamas ontkend.

Voor wie de Gazastrook wil verlaten, is grenspost Rafah in het zuiden de enige hoop. Sinds Hamas in 2007 aan de macht kwam in de Gazastrook, heeft Israël het kleine stukje land waar ruim 2 miljoen mensen wonen hermetisch van zijn omgeving afgesloten. Samen met Erez in het noorden is grenspost Rafah de enige grensovergang voor mensen; Kerem Shalom in het zuidoosten is uitsluitend bedoeld voor goederentransport. Sinds het Israëlische leger grenspost Erez na de recente verrassingsaanval van Hamas weer in handen heeft, blijft hij potdicht.

Veerle Schyns

Leger Israël: Hamas houdt 199 Israëliërs vast in de Gazastrook

Het Israëlische leger zegt dat er momenteel 199 Israëliërs worden gegijzeld door Hamas en andere Palestijnse militanten. Eerder sprak het leger over 155 gegijzelden. Dat melden internationale persbureaus maandag. De families van de gegijzelden zijn op de hoogte gebracht. Of er naast Israëliërs ook mensen met een andere nationaliteit worden vastgehouden, is niet bekend.

Veerle Schyns

Voor de vierde dag op rij roept Israël inwoners van Noord-Gaza op te vertrekken

Israël heeft maandag de inwoners van het noorden van de Gazastrook opnieuw opgeroepen naar het zuiden te vertrekken. Dat melden internationale persbureaus. Tussen 08.00 en 12.00 uur lokale tijd (07.00 tot 11.00 uur Nederlandse tijd) zegt Israël geen aanvallen uit te voeren op de route naar het zuiden.

Vrijdag gaf Israël voor het eerst een evacuatiebevel af. De 1,1 miljoen inwoners van Noord-Gaza kregen toen 24 uur om naar het zuiden af te reizen. Die oproep werd daarna iedere ochtend herhaald. Onduidelijk is hoeveel Gazanen daadwerkelijk zijn vertrokken. Toch zijn er ook mensen die doelbewust blijven, bijvoorbeeld omdat ze niet weten waar ze heen kunnen of omdat ze vrezen dat het ook in het zuiden niet veilig is. Ook veel medisch personeel weigert de zieken in de steek te laten.

Het evacuatiebevel werd gezien als de aanloop naar een grootschalig grondoffensief, maar die gevreesde operatie is nog niet begonnen. The New York Times schreef dit weekend op basis van bronnen in het Israëlische leger dat het offensief is uitgesteld vanwege de weersomstandigheden. Door bewolking boven Gaza zouden piloten en dronebestuurders de troepen op de grond onvoldoende dekking kunnen geven.

Lees ook: Zakaria uit Gaza-Stad gaat niet naar het zuiden: ‘We zitten hoe dan ook vast’

Jorit Verkerk

Veerle Schyns

Dodental in Gazastrook loopt op tot 2.750, bijna tienduizend gewonden

Sinds de escalatie van het conflict tussen Israël en Hamas vorige week zaterdag zijn minstens 2.750 mensen in de Gazastrook om het leven gekomen. Dat heeft het Palestijnse gezondheidsministerie van Gaza maandag bekendgemaakt, melden internationale persbureaus.

Bij de Israëlische luchtaanvallen zijn nog eens 9.700 Palestijnen gewond geraakt. Zondag meldde een Palestijnse reddingsgroep, die gelieerd is aan het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat er ook nog minstens duizend mensen onder het puin liggen in Gaza.

Jorit Verkerk

‘Nieuwe bezetting van Gazastrook zou grove fout zijn’, zegt Biden

Israël zou er geen goed aan doen om de Gazastrook opnieuw te bezetten. Dat heeft de Amerikaanse president Joe Biden zondag gezegd tijdens een interview met CBS News. „Kijk, wat in Gaza is gebeurd, dat is te wijten aan Hamas. En Hamas vertegenwoordigt niet alle Palestijnen.” De VS houden al decennia de tweestatenoplossing aan als oplossing voor het conflict tussen Israël in de Palestijnen. „Er moet een route zijn richting een Palestijnse staat”, zei Biden opnieuw.

Israël bezette de Gazastrook formeel tot 2005. Sindsdien is het de facto nog steeds bezet gebied, omdat Israël almaar bepaalt wie en wat de Gazastrook in en uit mag, en bijvoorbeeld het luchtruim controleert. Volgens het idee van de tweestatenoplossing zouden de grofweg vijf miljoen Palestijnen die nu op de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever wonen een eigen staat krijgen. Over tal van voorwaarden van een dergelijke oplossing zijn Israël en de Palestijnen het verre van eens.

Biden pleitte opnieuw voor een humanitaire corridor tussen Israël en Egypte, waar zowel mensen als hulpgoederen doorheen kunnen. Die lijkt er maandag eindelijk te komen, meldden Egyptische bronnen aan persbureau Reuters. De VS, de belangrijkste bondgenoot van Israël, blijft wel pal achter de belegering van de Gazastrook staan — en draagt er in de vorm van wapensteun ook aan bij. Biden vertrouwt erop dat Israël zich aan de „oorlogswetten” houdt, zoals dat democratische landen volgens hem betaamt.

Lees ook: Hoe ontstond het conflict tussen Israël en Hamas? Tien vragen en antwoorden

Veerle Schyns

Onduidelijkheid over bestand bij zuidelijke grens Gaza, Israël en Hamas ontkennen

De Israëlische regering ontkent dat er momenteel een bestand is om buitenlandse staatsburgers veilig Gaza te laten verlaten. Persbureau Reuters meldde eerder op maandagochtend dat de Verenigde Staten, Israël en Egypte overeen waren gekomen dat Israël tijdelijk zou stoppen met het aanvallen van het zuiden van Gaza, zodat mensen en goederen veilig het gebied in en uit zouden kunnen. „Er is momenteel geen bestand en humanitaire hulp in Gaza in ruil voor het evacueren van buitenlanders”, schrijft de woordvoerder van Netanyahu.

Ook Hamas zegt niet bekend te zijn met een bestand. Het hoofd van het mediabureau van Hamas heeft tegen Reuters gezegd dat de militaire organisatie geen informatie heeft over een humanitair bestand in het zuiden van Gaza, en dat zij ook van Egyptische zijde geen bevestiging hebben gekregen over de intentie om de grens tussen Gaza en Egypte bij grenspost Rafah te openen. Of buitenlandse staatsburgers maandag de Gazastrook kunnen verlaten, is dus niet duidelijk.

Veerle Schyns

VN-organisatie heeft geen capaciteit meer om humanitaire hulp te verlenen in de Gazastrook

De organisatie van de Verenigde Naties die zich bezighoudt met hulpverlening aan Palestijnse vluchtelingen, UNRWA, heeft geen capaciteit meer om humanitaire hulp te verlenen in de Gazastrook. Dat heeft commissaris-generaal Philippe Lazzarini zondag gezegd op een persconferentie in Jeruzalem, melden internationale persbureaus. Volgens Lazzarini is het aantal vluchtelingen op UNRWA-locaties in het zuiden van de Gazastrook „absoluut overweldigend”.

Na de Israëlische oproep het noorden van Gaza te evacueren, zijn tienduizenden Palestijnen naar het zuiden van de Gazastrook gevlucht. Meer dan 400.000 ontheemden hebben hun toevlucht gezocht in gebouwen van UNRWA, maar die kunnen deze aantallen helemaal niet aan en zijn vaak niet uitgerust als opvangcentra. Het gaat veelal om scholen en overheidsgebouwen, waar de omstandigheden inmiddels heel onhygiënisch zijn. Bovendien is ook de meerderheid van de 13.000 UNRWA-medewerkers ontheemd geraakt. „Er ontvouwt zich een ongekende humanitaire catastrofe voor onze ogen”, zei Lazzarini. Sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas zijn veertien medewerkers van de VN-organisatie om het leven gekomen.

Ook riep Lazzarini op tot de opheffing van de Israëlische blokkade van Gaza, waardoor grote tekorten aan stroom, brandstof, voedsel en medicijnen zijn ontstaan. De commissaris-generaal omschrijft de blokkade als „niets anders dan een collectieve straf”.

Veerle Schyns

Dit gebeurde de afgelopen uren in het conflict tussen Israël en Hamas

Het is de tiende dag sinds de escalatie in het conflict tussen Israël en Hamas. Een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen uren.

Zondag riep Israël de 1,1 miljoen inwoners van het noorden van de Gazastrook opnieuw op om naar het zuiden te vertrekken. Maar ook na die laatste oproep is het gevreesde grondoffensief nog niet begonnen. The New York Times schreef zondag dat de operatie is uitgesteld vanwege de slechte weersomstandigheden: door bewolking kunnen piloten en drone-bestuurders de grondtroepen onvoldoende dekking geven.
De situatie in de ziekenhuizen in Gaza wordt steeds nijpender: volgens de humanitaire tak van de Verenigde Naties, OCHA, zullen de brandstofvoorraden van ziekenhuizen naar verwachting binnen ongeveer 24 uur opraken. „Het uitvallen van de back-up-generatoren zou de levens van duizenden patiënten op het spel zetten”, aldus OCHA.
Buitenlandse staatsburgers die vastzitten in Gaza, kunnen vanaf maandagochtend 09.00 uur lokale tijd (08.00 Nederlandse tijd) de grens met Egypte oversteken via de Rafah-grensovergang, melden Palestijnse functionarissen aan NBC News. Volgens de Amerikaanse tv-zender zal ook de levering van noodhulp aan Gaza, die klaarstaat aan de Egyptische zijde van de grens, maandagochtend beginnen op het moment dat buitenlanders uit Gaza de grens mogen oversteken.
De Verenigde Staten, Israël en Egypte zouden hebben afgesproken dat Israël stopt met het aanvallen van het zuiden van de Gazastrook zodat mensen veilig de grens naar Egypte kunnen oversteken. Dat meldt persbureau Reuters op basis van Egyptische bronnen.
Op de grens tussen Israël en Libanon hebben zondag „hevige vuurgevechten” plaatsgevonden. Daarbij is ook het hoofdkantoor van UNIFIL, de interim-vredesmacht van de Verenigde Naties in Libanon, geraakt door een raket. Zondagochtend kwam zeker een persoon om het leven door een raketaanval op het Israëlische grensdorp Shtula. Hezbollah heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval geclaimd, maar een woordvoerder zei later dat de gevechten aan de grens niet betekenen dat de militie zich definitief mengt in de oorlog tussen Israël en Hamas.
Het dodental op de Gazastrook is opgelopen tot zeker 2.670. Nog eens 9.600 Palestijnen zijn door Israëlische bombardementen gewond geraakt, en naar verwachting liggen er nog minstens duizend mensen onder het puin. Volgens een schatting van de Verenigde Naties zijn een miljoen Palestijnen ontheemd geraakt.
Aan Israëlische zijde zijn minstens 1.300 mensen om het leven gekomen. Waarschijnlijk ligt het dodental hoger, omdat het cijfer sinds donderdag niet meer is bijgesteld.
De drie Joodse scholen in Amsterdam die vrijdag dicht bleven uit angst voor geweld, openen maandag weer hun deuren. De gemeente Amsterdam heeft toegezegd de beveiliging van de drie scholen op te voeren.

Veerle Schyns

‘Israël stopt met aanvallen in zuiden Gazastrook zodat mensen de grens veilig kunnen oversteken’

De Verenigde Staten, Israël en Egypte zouden hebben afgesproken dat Israël stopt met het aanvallen van het zuiden van de Gazastrook zodat mensen veilig de grens naar Egypte kunnen oversteken. Dat melden Egyptische bronnen aan persbureau Reuters. De Amerikaanse tv-zender NBC News berichtte zondag dat de grenspost maandagochtend zou worden heropend voor mensen met een buitenlands paspoort.

Het bestand moet ingaan vanaf 08.00 uur Nederlandse tijd (09.00 uur lokale tijd), het moment waarop de grenspost bij de stad Rafah heropend wordt. Hoe lang het bestand duurt, is niet bekend.

Tot dusver hebben Palestijnen en mensen met een buitenlands paspoort die vastzitten in de Gazastrook de grenspost tussen Egypte en de Gazastrook nog niet kunnen gebruiken. Volgens sommige berichten was de grens gesloten. De Egyptische minister van Buitenlandse Zaken meldde gisteren dat de grens wel open was, maar dat niemand de grens kon bereiken omdat de wegen ernaartoe te beschadigd zijn door Israëlische luchtaanvallen.

Jorit Verkerk

Palestijns-Amerikaanse jongen van 6 doodgestoken in Chicago ‘vanwege oorlog in Midden-Oosten’

Niet ver van de Amerikaanse stad Chicago (Illinois) is een zesjarige Palestijns-Amerikaanse jongen om het leven gekomen, nadat een 71-jarige witte man hem en zijn moeder zaterdag herhaaldelijk stak met een mes omdat ze moslim zijn. De Amerikaanse politie schreef op sociale media dat de aanval een reactie betrof op de oorlog tussen Israël en Hamas. President Joe Biden zei zondag dat de „verschrikkelijke haatdaad” indruist tegen fundamentele waardes als „de vrijheid om onbevreesd te kunnen bidden, te geloven en onszelf te kunnen zijn”.

De verdachte, die de huisbaas was van de slachtoffers, zou op de deur hebben geklopt en een poging hebben gedaan de moeder te wurgen toen ze de deur opende. Hij viel haar daarna aan met een mes, waarna ze de badkamer in vluchtte. Daar stuurde ze in een bericht aan de vader dat de verdachte had geroepen dat moslims moeten sterven. Pas toen ze de badkamer verliet, kwam ze erachter dat de verdachte haar zoon had neergestoken. Wadea Al-Fayoume overleed in het ziekenhuis aan in totaal 26 messteken, zijn moeder leeft nog.

Familie van de slachtoffers benadrukte tijdens een persconferentie de menselijkheid van moslims, meldt persbureau AP. „Wij zijn geen dieren, we zijn mensen. We willen dat anderen ons als mens zien en ons als mens behandelen.” De woorden lijken een verwijzing naar de woorden die de Israëlische defensieminister Yoav Gallant vorige week uitsprak. „Wij vechten tegen menselijke dieren en handelen daarnaar”, zei hij tijdens zijn aankondiging van de belegering van de Gazastrook. Sindsdien zijn honderden Palestijnen door niet-aflatende bombardementen omgekomen.

Lees ook: Vrees groeit binnen Joodse gemeenschap voor antisemitisme en geweld

Frank Kuin, Veerle Schyns

‘Buitenlanders in Gaza mogen maandag via Rafah-grensovergang naar Egypte’

Buitenlandse staatsburgers die vastzitten in Gaza, kunnen vanaf maandagochtend 09.00 uur (lokale tijd) de grens met Egypte oversteken. Daarvoor zal de Rafah-grensovergang worden geopend. Dat hebben Palestijnse functionarissen bevestigd aan de Amerikaanse tv-zender NBC News.

Zondag had Egypte al toegezegd de grensovergang bij Rafah open te stellen voor humanitaire hulp. Hulporganisaties hebben noodhulp klaarstaan in Egypte en wachten op de mogelijkheid die te leveren in Gaza. De Egyptische president Abdel Fatah al-Sisi heeft daar toestemming voor gegeven na een ontmoeting met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken.

Volgens NBC start de levering van de noodhulp maandagochtend op het moment dat buitenlanders uit Gaza de grens mogen oversteken. Zij worden vanaf Rafah naar een vliegveld in de Sinaï-woestijn gebracht, vanwaar ze naar Caïro worden gevlogen. Volgens NBC zijn er ongeveer zeshonderd Amerikaanse staatsburgers in Gaza.

Minister Hanke Bruins Slot van Buitenlandse Zaken (CDA) meldde eerder dat er zeker tien Nederlanders vastzitten in de Gazastrook. In het tv-programma Op1 zei de minister vrijdag dat zij niet uitsluit dat er meer Nederlanders in Gaza zijn.

Beschadigde toegangsweg
Over de grensovergang bij Rafah bestaat al sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas veel onduidelijkheid. Vorige week leek het er ook even op dat de grens open zou gaan voor buitenlanders in het gebied, door inspanningen van Canada, maar dat plan ging uiteindelijk niet door.

Zondag zei de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken, Sameh Shoukry, tegen nieuwszender CNN dat de grensovergang bij Rafah al open is. Volgens hem zijn Palestijnen de grens nog niet overgestoken omdat ze de grensovergang niet kunnen bereiken: door Israëlische luchtaanvallen zouden de wegen naar Rafah te ernstig beschadigd zijn. Wat dat betekent voor de hulpgoederen die in tegengestelde richting Gaza in moeten, is niet duidelijk.

Frank Kuin

VN: ziekenhuizen Gaza hebben nog voor 24 uur brandstof

De brandstofvoorraden van ziekenhuizen in de Gazastrook zullen naar verwachting binnen ongeveer 24 uur opraken. Dat meldt de humanitaire tak van de Verenigde Naties, OCHA, in de nacht van zondag op maandag, schrijft persbureau Reuters.

„Het uitvallen van de back-up-generatoren zou de levens van duizenden patiënten op het spel zetten”, aldus OCHA.

Ziekenhuizen in Gaza kampen met grote problemen, onder meer als gevolg van de door Israël bevolen evacuaties in het noorden van de Gazastrook. Volgens de hulporganisaties Rode Halve Maan en Artsen Zonder Grenzen zijn evacuaties voor de ziekenhuizen „ingewikkeld” of zelfs helemaal niet mogelijk. Zondag vroegen zij om „veilige zones” voor ziekenhuizen in Gaza.

Frank Kuin

VN-chef roept op tot vrijlating gijzelaars en toegang voor humanitaire hulp aan Gaza

Secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties heeft Hamas zondag opgeroepen om gijzelaars onvoorwaardelijk vrij te laten en Israël om snel humanitaire hulp toe te laten op de Gazastrook. Dat melden internationale persbureaus.

„Elk van deze twee doelstellingen moet op zichzelf staan”, aldus Guterres in een verklaring. „Ze mogen geen onderhandelingstroef worden en we moeten ze uitvoeren omdat dat het juiste is om te doen.”

Guterres deed zijn oproep omdat het Midden-Oosten volgens hem „op de rand van de afgrond” staat nu Palestijnen in Gaza zonder drinkwater en medicijnen zitten, en meer dan 150 Israëlische gijzelaars in het gebied worden vastgehouden. Hij riep Hamas op om alle gijzelaars „onmiddellijk en zonder voorwaarden” vrij te laten.

Israël moet het volgens Guterres mogelijk maken om hulpgoederen en elektriciteit naar Gaza te brengen. De VN beschikt volgens hem over voorraden voedsel, water, medische voorzieningen en brandstof in Egypte, Jordanië, de Westelijke Jordaanoever en Israël „die binnen enkele uren” naar Gaza kunnen worden gestuurd. VN-personeel moet in staat worden gesteld deze „veilig en zonder hinder” naar het gebied te brengen, zei hij.