Als moederbedrijf Meta niet bereid is tot het verbeteren van de privacy van haar gebruikers, stopt de Nederlandse overheid met Facebook. Dat bevestigt een woordvoerder van demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering, D66) maandag na berichtgeving van De Telegraaf.
Concreet betekent dit dat de overheid zou stoppen met individuele Facebook-pagina’s, onder meer voor bewindspersonen en ministeries. Demissionair premier Mark Rutte heeft 199.000 volgers op Facebook, de pagina van de rijksoverheid 91.000. Volgens De Telegraaf overweegt de overheid ook om met andere sociale media, zoals Threads (eveneens onderdeel van Meta) en X te stoppen.
„Als Meta zich niet wil houden aan onze regels, worden wij gedwongen afscheid te nemen van hun platform”, laat de woordvoerder weten. „Iedereen moet erop kunnen vertrouwen dat er zorgvuldig met data wordt omgegaan. Zeker als het om de rijksoverheid gaat.”
De overheid heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in november vorig jaar om advies gevraagd over wat er gebeurt met de gegevens van Facebook-gebruikers die via het medium in contact zijn met de overheid. De uitkomsten daarvan worden binnenkort verwacht.
Facebook had in Nederland vorig jaar 9,9 miljoen gebruikers. De populariteit daalt: een jaar eerder lag dat gebruikersaantal nog een half miljoen hoger. De Nederlandse woordvoerder van Meta reageerde niet op een verzoek om commentaar.
Betaald abonnement
In 2017 constateerde de AP dat Facebook Nederlandse privacywetgeving overtrad. Dat deed het bedrijf van Mark Zuckerberg volgens de privacyautoriteit onder meer door illegaal „gevoelige” persoonsgegevens te verzamelen om specifieke advertenties te tonen. Uit het onderzoek van de AP bleek bijvoorbeeld dat Facebook gegevens over seksuele geaardheid verzamelde en gebruikte. Hiermee is het bedrijf inmiddels gestopt.
In 2019 en 2023 constateerden Duitse en Noorse privacy-autoriteiten nieuwe overtredingen van privacywetgeving op Facebook en Instagram. De Noorse privacytoezichthouder Datatilsynet legde Meta vorig jaar een dwangsom op van 85.000 euro per dag. Het Noorse verbod op gepersonaliseerde reclames werd in november vorig jaar door de Europese Unie overgenomen.
In de hoop zorgen weg te nemen, kondigde Meta direct na het Europese verbod een abonnementsmodel aan voor Facebook en Instagram, specifiek voor Europese gebruikers. Tegen betaling van 9,99 euro per maand krijgen gebruikers geen advertenties meer te zien.
De belangrijkste kritiek van toezichthouders – dat Meta gebruikers volgt op het internet en advertenties daarop afstemt – werd daarmee niet weggenomen. Volgens Meta is het „verzamelen, opslaan en gebruiken” van persoonsgegevens cruciaal voor het bieden van „gepersonaliseerde organische ervaringen” op Facebook en Instagram, zei Meta-woordvoerder Matt Pollard tegen tech-tijdschrift Wired.
Geen TikTok, geen ChatGPT
Dat de Nederlandse overheid een vertrek van Facebook overweegt, staat niet op zichzelf. Demissionair staatssecretaris Van Huffelen nam de afgelopen maanden een reeks beslissingen, die de Nederlandse overheid minder afhankelijk moet maken van grote Amerikaanse techbedrijven.
Zo wordt het gebruik van ChatGPT en Google Bard door rijksambtenaren verboden, schreef Van Huffelen in december aan de Tweede Kamer. De chatrobots „voldoen over het algemeen niet aan de geldende privacy- en auteursrechtelijke wetgeving”, volgens Van Huffelen, die benadrukte dat „experimenteren” met AI wel mogelijk moet blijven.
In maart vorig jaar besloot het kabinet op advies van inlichtingendienst AIVD tot een TikTok-verbod voor ambtenaren op hun werktelefoons, vanwege zorgen om het spionage-risico dat het Chinese platform met zich meebrengt. De telefoons van de 140.000 rijksambtenaren worden zodanig ingesteld, dat ‘spionagegevoelige apps’ niet meer kunnen worden geïnstalleerd.
En vorige week kondigde Van Huffelen aan zelf te stoppen met X, omdat het sociale medium van Elon Musk „niet openstaat” voor een gesprek over het bestrijden van haat, desinformatie en nepnieuws op het platform. „Voor mij is het nu klaar”, zei Van Huffelen tegen NU.nl. „Ik gooi de app van mijn telefoon af.”
