Na nederlaag tegen Frankrijk staat Oranje onder grote druk in de EK-kwalificatie

De winst bij een 2-1 nederlaag is dat het Nederlands elftal deze keer tot in de laatste minuut van de extra tijd uitzicht had op een resultaat tegen Frankrijk, de formidabele wereldkampioen van 2018. Spelers en publiek geloofden er zowaar nog in, tegen het eind van een optreden waarin Oranje lang onmachtig was. Een late aansluitingstreffer gaf hoop, maar uiteindelijk ook niet meer dan dat.

De harde realiteit is dat Nederland – na op zich een vermakelijke voetbalavond – onder grote druk staat in kwalificatiepoule B voor het EK voetbal 2024. Frankrijk is zeker van plaatsing voor dat toernooi. Voor de tweede plaats in de groep, die ook een EK-ticket oplevert, moet Nederland het uitvechten met concurrent Griekenland. Dat staat nu tweede, na een zege bij Ierland vrijdag. Maandagavond speelt Oranje in Athene – bij verlies heeft Nederland het niet meer in eigen hand.

Bondscoach Ronald Koeman wisselde vrijdagavond in de Johan Cruijff Arena al met het oog op dat cruciale duel. Rechtsback Denzel Dumfries, met zijn goals en assists uitgegroeid tot de belangrijkste speler van Oranje, wordt na zestig minuten vervangen door Jeremie Frimpong zodat hij maandag hopelijk fris is. Tien minuten voor tijd worden om die reden meer basisspelers naar de kant gehaald.

Grootste verschil met de confrontatie dit voorjaar in Parijs, toen Oranje werd weggeblazen, was dat Nederland nu minder naïef oogde. Er waren bij momenten flarden van klasse van een vernieuwd Oranje te zien. Met een selectie die zwaar gehavend aan de avond begon, door de afwezigheid van veel geblesseerde internationals, onder wie spelmaker Frenkie de Jong, en aanvallers Memphis Depay en Cody Gakpo .

Geen risico in de opbouw

Vier spelers maakten hun basisdebuut, in wat toch geldt als van de meest lastige wedstrijden in het interlandvoetbal. Die eer was voor doelman Bart Verbruggen, linksback Quilindschy Hartman en middenvelders Joey Veerman en Tijjani Reijnders. Alsof het aantal afvallers nog niet genoeg is voor Koeman, viel ook spits Wout Weghorst in de eerste helft geblesseerd uit na een onhandige botsing met Antoine Griezmann

Koeman had duidelijk de opdracht gegeven geen risico te nemen in de opbouw. Daar ging het immers fout in het duel in maart in Parijs, wat tot een vernederende 4-0 leidde. Nu speelt Oranje binnen de eerste minuut al drie wilde ballen naar voren – veiligheid voor alles, is het devies. Al komt het er in de beginfase ook twee keer prima uit over de flanken, via de aanvallende backs Hartman en Dumfries – groot gevaar levert het nog niet op.

„Tegen Frankrijk achter komen is het slechtste wat kan gebeuren, dan komen zij nog meer in hun kracht”, zei middenvelder Marten de Roon deze week nog langs het trainingsveld in Zeist. Dan moet je zelf meer naar voren, zei hij, en kunnen de Fransen in de omschakeling toeslaan. Juist dan zijn ze „dodelijk”.

Precies dat doemscenario komt uit, binnen zeven minuten. Afstemming tussen Hartman en Xavi Simons ontbreekt wie welke tegenstander opvangt, bij een vloeiende combinatie van de Fransen rechts voorin. Simons geeft aanvaller Kingsley Coman te veel ruimte, waarop de Franse rechtsback Jonathan Clauss voorgeeft op Kylian Mbappé. Die kan te makkelijk voor Lutsharel Geertruida kruipen en tikt knap de 0-1 binnen achter doelman Verbruggen.

De Fransen spelen op souplesse, vinden elkaar blindelings. Zo makkelijk gaat de bal van voet naar voet, met de ingeslepen automatismen. Met de fysieke power van de Fransen, ogen de spelers van Oranje soms als jonge jongens, zo simpel worden ze opzijgezet. Altijd hebben ze een fractie over, Mbappé met zijn snelheid, Antoine Griezmann met zijn slimmigheidjes.

Daar waar de ontnuchtering bij Oranje niet ver weg is. Een ogenschijnlijk eenvoudige breedtebal van Weghorst, spits bij TSG Hoffenheim, gaat zomaar over de zijlijn, in niemandsland. Je ziet het extra werk dat de spelers van Oranje erin moeten leggen om mee te kunnen, steeds iets boven hun eigenlijke niveau.

Toch ontstaan er kansen, als Oranje de wat angstige benadering van zich afwerpt. Veerman komt eindelijk aan de bal op de helft van de Fransen, na een minuut of 25, zet een aanval op die via Dumfries weer bij hem belandt. Veerman staat helemaal vrij in zeer kansrijke positie, maar schiet wild over. Kort erna maakt Simons een fijne dribbel, die ook eindigt met een schot hoog over. Het is voor het eerst, in die minuten, dat het publiek in Amsterdam opveert.

Klasse van Mbappé

Maar dit Oranje is ook nog altijd Marten de Roon, die meerdere keren vecht met de bal en die dan knullig verliest op gevaarlijke plekken. De Fransen laten hem slim zoveel mogelijk aan de bal komen, de minste passer bij het Nederlands elftal. In de rust wordt hij gewisseld voor Mats Wieffer.

Als de regen hoorbaar neerklettert op het dichte dak van de Arena, is Oranje slordig in de opbouw. Frankrijk voelt dat intuïtief aan – even is de organisatie weg bij Nederland. Mbappé zet op, ziet de ruimte, versnelt en schiet, gevoelig met rechts, met een fraaie curve buiten bereik van doelman Verbruggen. Schitterende goal. Zeven minuten na rust, en Frankrijk leidt met 0-2.

Nederland doet wat het kan – maar kan niet op tegen deze flitsen van de buitencategorie. Hartman laat zich nadrukkelijk zien. Hij brengt energie, snelheid en aanvalsdrang met goede, zuivere passing. Een afstandsschot van hem lijkt kort voor rust met wat geluk binnen te vallen na een bijna-blunder van doelman Mike Maignan, maar die herstelt zich.

Zeven minuten voor tijd maakt debutant Hartman uit een voortreffelijke aanval over links, na een panna (poortje) en een combinatie met invaller Steven Bergwijn, toch nog 1-2. Iedereen gaat er dan nog eens goed voor zitten – een gelijkspel is opeens reëel.

Maar de opleving komt te laat. Bijna tikt Bergwijn nog de 2-2 binnen uit een pass van Hartman, maar hij komt net tekort. In buitenspelpositie blijkt even later. De Fransen hadden kort daarvoor nog op de lat geschoten, afzender: Mbappé, natuurlijk hij.