Marokko danst mee met de spelers – en hun moeders

Het regent pijpenstelen in de Marokkaanse hoofdstad Rabat, maar dat maakt de feeststemming er niet minder op. De Marokkanen zijn blij met de plaatsing voor de halve finales van het wereldkampioenschap voetbal in Qatar, een primeur voor een Afrikaans, voor een Arabisch én voor een islamitisch land. Iedereen lacht, en mensen feliciteren willekeurige voorbijgangers. Ook bij aankomst in Rabat knikt de douanier vriendelijk: „Marhaba f bladek o mabrouk.” [Welkom thuis en gefeliciteerd]

Lees ook: Het Marokkaanse elftal heeft een sterk familiegevoel, maar haalt het succes ook uit ‘anti-voetbal’

Een taxichauffeur, gekleed in een groene bodywarmer met daaronder een zwarte jas, staat blij te zwaaien voor de luchthaven van Rabat. De 56-jarige Mhammed Ouled Hrour, geboren en getogen in de hoofdstad, begint uit zichzelf over de halve finale. „Wat een bizarre periode maken we door. Ineens heeft heel de wereld het over Marokko en hoe goed we wel niet zijn. Dat is toch prachtig”, lacht hij, terwijl hij naar het centrum rijdt. De taxi passeert een groot billboard met daarop het Marokkaanse elftal afgebeeld. Ouled Hrour wijst ernaar: „Kijk, onze zonen! Zij hebben ons trots gemaakt en op de kaart gezet. Moge Allah hen belonen.”

Door al zijn enthousiasme raakt de chauffeur, die al twintig jaar in het vak zit, de weg kwijt. „Hè, dit is me echt nog nooit gebeurd. Sorry, ik pak even de navigatie erbij”, zegt hij beschaamd, terwijl hij zijn camouflagepet verder over zijn hoofd trekt. „Door de vreugde ben ik het even kwijt.”

Op een plein bij Avenue Mohamed VI, een hoofdstraat in het centrum van Rabat, zitten mensen ondanks de kletterende regen onder een afdakje op een terras. Een straatverkoper passeert met vlaggetjes van Marokko. „Zwaai morgen met de vlag, voor 20 dirham [1,80 euro]”, roept hij. Aan een tafel zitten twee oude mannen te discussiëren over de opstelling van woensdag. „Mazraoui moet echt spelen. Die Nederlanders zijn zo goed.” Behalve verdediger Noussair Mazraoui, van Bayern München, zijn van de Marokkaanse ploeg ook aanvaller Zakaria Aboukhlal (Toulouse FC) en middenvelders Hakim Ziyech (Chelsea) en Sofyan Amrabat (Fiorentina) in Nederland geboren.

Alledaagse discriminatie

De plaatsing voor de halve finales heeft een grote impact in Marokko. Waar de prestatie in bijvoorbeeld Nederland en België vooral emoties losmaakt vanwege de alledaagse discriminatie en het racisme die de Marokkaanse diaspora daar ervaart, is Marokko er op een andere manier mee bezig. De voetballers „zetten ons op de kaart”, zegt bijvoorbeeld de 29-jarige Yassine Chaoui, journalist bij staatspersbureau Agence Marocaine de Presse (MAP). „We zijn nu relevant en durven weer in onszelf te geloven. Door onze jongens tellen wij nu ook mee op het wereldtoneel en kunnen we internationaal doorbreken op topniveau.”

Socioloog Khadija Berady merkt dat de bevolking in de prestaties van de nationale voetbalploeg een erkenning ziet van de Marokkaanse identiteit en competenties. Uit sociologische analyses, zegt ze, blijkt dat postkoloniale gevoelens een sterke rol spelen bij hoe voetbal ervaren wordt in het land. „De ploeg slaagde erin om grote Europese teams te verslaan die traditioneel gezien de bovenhand hebben, zowel op het WK voetbal als op het wereldtoneel.”

Lees ook: Waarom Marokkaanse voetballers uit de diaspora vaak liever voor het land van hun ouders uitkomen

De socioloog betwijfelt of Marokko als land blijvend zal veranderen door het voetbalsucces. De politiek en de economie blijven volgens haar de belangrijkste factoren voor verandering. „Maar er kan nu wel worden gezegd dat Marokko het gesprek van de dag is in de wereld. We halen de krantenkoppen, wat nieuwsgierigheid opwekt om het land te ontdekken. En uiteindelijk zal dit misschien toch ook de economie dienen, doordat er meer toeristen komen.”

Speelt het ook een rol in het succes dat het WK in een islamitisch en Arabisch land gespeeld wordt? Natuurlijk is dat fijn, zegt Salim Zakraoui (33) op straat in Rabat. „Maar we hebben een sterke en hechte ploeg, met bondscoach Walid Regragui als goede leider. En daarom zijn we zo ver gekomen. Voor mijn part werd het WK op Mars gehouden. Dit team zou sowieso stralen, door de steun van de bevolking en hun families.”

Wijzen naar God

Volgens socioloog Berady zijn er verschillende factoren aan te wijzen die de identificatie van de bevolking met de voetbalploeg vergroten. De rol van de islam is zichtbaar bij de spelers, die na elke wedstrijd een gebed doen en veelvuldig naar boven wijzen – naar God. En zo spreekt het ook tot de verbeelding dat veel spelers uit de lagere klassen afkomstig zijn.

Wat ook meespeelt, is dat de voetballers na elke overwinning nadrukkelijk hun moeders bij de viering betrekken. Rechtsback Ashraf Hakimi rende na het eindsignaal tegen Portugal naar zijn moeder om haar een kus en knuffel te geven voordat hij feest ging vieren met zijn teamgenoten. En middenvelder Sofiane Boufal trok zijn moeder van de tribune af en nam haar mee naar het veld, waar ze samen voor de duizenden supporters gingen dansen. De beelden gaan de wereld rond.

Lees ook: ‘Dit succes is voor de mensen thuis een bevestiging dat je een trotse Marokkaan mag zijn’

„Ons succes is niet mogelijk zonder het geluk van onze ouders”, zei bondscoach Regragui voordat het WK begon. En dat laten de spelers, die optreden in een door machogedrag gedomineerde wereld, graag zien. „Ik vecht elke dag voor mijn ouders, want zij hebben zichzelf opgeofferd voor mij. Door hen ben ik succesvol”, zei Hakimi in een interview.

Dat herkent journalist Yassine Chaoui, die moet fronsen door de felle zon die opeens tevoorschijn komt. „De moeder speelt een grote rol in de Marokkaanse en islamitische cultuur en dat hebben wij nu met de wereld kunnen delen. Natuurlijk moet je ook gewoon goed voetballen, maar zonder die rdat lwalidien [zegening van de ouders] zouden we nergens geweest zijn op dit WK”.