Read My World-directeur Willemijn Lamp: „Moeite doen kan heel plezierig zijn, heel lonend.”
Foto Annabel Oosteweeghel
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Willemijn Lamp Literair festival Read My World nodigt vanuit de hele wereld schrijvers uit om die wereld „door hun ogen te ervaren”. Dit weekend is de tiende editie: „het is ook gewoon een feestje, een plek om geïnspireerd te raken.”
Donderdag begint in de Amsterdamse Tolhuistuin de tiende editie van literair festival Read My World (RMW). Terwijl de voorbereidingen nog in volle gang zijn, begint oprichter en creatief directeur Willemijn Lamp (45) direct met verontschuldigingen. Het festival draait niet om haar, ze heeft een geweldig team.
En toch begon het wel met haar, toen ze in 2010 tijdens een bezoek aan Ramallah door de Palestijnse dichteres Asmaa Azaizeh aan het denken werd gezet. „Ze vertelde me dat wij in het Westen steeds hetzelfde beeld reproduceren van Palestijnen en ik dacht: wat voor deuren zouden er opengaan als zij carte blanche zou krijgen en we de wereld door haar ogen zouden zien? Van daaruit is het idee ontstaan voor een festival, waarin we op zoek wilden gaan naar mensen die uitgesproken en bekend zijn in de eigen gemeenschap en niet de mensen die al in het Westen bekend zijn.”
Om die mensen te vinden, besloot ze met plaatselijke curatoren te werken en ieder jaar aandacht te geven aan een andere regio in de wereld. In de eerste editie van 2013, nadat de Arabische regio was opgeschud door massale demonstraties, stonden Palestina en Egypte centraal. Latere jaren bleken al net zo goed getimed: in 2017 stond, te midden van de Black Lives Matter-protesten, zwarte Amerikaanse schrijvers centraal en in 2018 het politiek onrustige Turkije. Willemijn noemt de rake tijdgevoel een combinatie van „feeling en alertheid”.
Ik geloof in de kracht van persoonlijke verhalen, of die nu in fictie, poëzie of in een andere vorm gegoten zijn
Persoonlijke verhalen
Ze wordt gedreven door nieuwsgierigheid en de overtuiging dat meerstemmigheid een sleutel kan zijn voor een rechtvaardiger wereld, vertelt ze. „Ik geloof echt dat als je ziet waar de historische ongelijkheid en problemen vandaan komen, dat je dan ook bereid bent ze te corrigeren. En ik geloof in de kracht van persoonlijke verhalen, of die nu in fictie, poëzie of in een andere vorm gegoten zijn.”
Lamp hoorde iedere keer weer zo veel nieuwe verhalen die ze nooit in de kranten zag staan en ze vroeg zich af waarom er voor sommige landen alleen interesse is als er iets gruwelijks gebeurt of als het verhaal de eigen vooroordelen bevestigt. Zij wil met het festival juist op zoek naar de ‘gewone’, maar ook onzichtbare verhalen die helpen om het eigen perspectief te kantelen. Het doel is om gesprekken op gang te brengen, ontmoetingen te faciliteren en maatschappelijke onderwerpen bespreekbaar te maken. Dat leidt in de praktijk, bij gesprekken tussen deelnemers uit verschillende landen, soms tot gedeelde ontroering of wrijving.
Inmiddels organiseert Read My World naast het festival het hele jaar door workshops, programma’s en literaire producties. Voor dit jubileumjaar zijn er tien internationale gasten uit voorgaande edities uitgenodigd. De selectie maken noemt ze een „hell of a job”, want de keus was uit ‘negentig fantastische mensen’. Onder anderen de schrijvers Omar Musa uit Australië, Karin Karakasli uit Turkije, Vladimir Lucien uit St. Lucia, Maurice Carlos Ruffin uit de Verenigde Staten en Asmaa Azaizeh uit Palestina zullen hun opwachting maken.
Een feestje
Vooruitblikkend hoopt ze dat mensen geraakt zullen worden en daarbij denkt ze niet alleen aan het publiek, maar zeker ook de schrijvers die hier „nieuwe ontmoetingen zullen opdoen, nieuw werk zullen leren kennen en thema’s verder zullen uitdiepen.” Het lijkt allemaal wat zwaar, geeft ze toe, „maar het is ook gewoon een feestje, een plek om gevoed te worden en geïnspireerd te raken. Er is zoveel te onderzoeken en leren.”
Het mooiste vindt ze het als mensen moeite doen, als ze bereid zijn om te luisteren, de ander te begrijpen en van de gebaande paden durven af te wijken. „Dat klinkt kumbaya, maar moeite doen kan heel plezierig zijn, heel lonend.”
Vanwege het 10 jarig jubileum heeft het festival geen regio als thema, maar een motto: ‘Joy & Sorrow’, een regel uit een gedicht van Khalil Gibran. Die titel vat het festival goed samen, vindt ze. Het gaat op RMW niet alleen om de zware onderwerpen, maar ook om het vieren van geluk, legt ze uit. „Als je alleen sorrow hebt, ga je voorbij aan de veerkracht van mensen om dwars door alles heen plezier en een mooi leven te hebben. Het gaat erom dat er veel is om tégen maar ook vóór te vechten.”
