Lichten uit, niet douchen, meer contributie: amateursport kan de energierekening niet betalen

‘Geen ontkomen aan! Contributie omhoog met energietoeslag.” Begin mei verschijnt een alarmerend bericht op de website van voet- en korfbalvereniging RKSV Prinses Irene uit het Brabantse Nistelrode. Voorzitter René van de Ven legt de duizend leden uit dat het oude energiecontract van de vereniging in januari is verlopen.

Het bestuur heeft noodgedwongen een flexibel, véél duurder contract moeten afsluiten. RKSV Prinses Irene zal twintigduizend euro meer kwijt zijn aan energie en gas. Een energietoeslag bovenop de contributie is onvermijdelijk, schrijft Van de Ven, al is onduidelijk hoeveel extra de leden moeten betalen. Ondertussen wordt hen gevraagd om zuinig aan te doen. „Voorbeelden hiervan zijn: de veldverlichting pas aanzetten als het noodzakelijk is en deze ook direct na de training uitzetten, niet langer douchen dan strikt noodzakelijk …”

Dat was al schrikken, maar drie maanden later is het nóg erger. Weer een bericht aan de leden: „ENERGIEKOSTEN SLAAN GAT IN DE BEGROTING!!!!!” Het tekort is opgelopen tot veertigduizend euro. „Bij ongewijzigd beleid betekent dit dat we de contributie met 100 procent moeten verhogen om tot een sluitende begroting te komen”, schrijft René van de Ven aan zijn leden.

Acute financiële problemen

Zoals bij RKSV Prinses Irene gaat het in het hele land. Aan de bar, in de bestuurskamers, langs het veld en naast de baan kijken bestuursleden en vrijwilligers elkaar aan. Hoe gaan we de energierekening in vredesnaam betalen? Voor veel huishoudens zijn de energieprijzen – onder meer door het afsluiten van gasleveringen door Rusland naar aanleiding van de oorlog met Oekraïne – in het afgelopen jaar verdubbeld of zelfs verdrievoudigd. 1,2 miljoen huishoudens dreigen volgens het Centraal Planbureau in acute financiële problemen te komen – het kabinet hoopt hen op korte termijn te helpen. Sportverenigingen hebben vaak een hoog energieverbruik, bijvoorbeeld door lichtmasten langs velden en zalen, verwarming van zwemwater, het koel houden van de ijsbaan.

In februari kreeg sportkoepel NOC-NSF de eerste signalen van verenigingen die in de problemen kwamen nadat ze een nieuw energiecontract moesten afsluiten, zegt een woordvoerder. Daarop besloot NOC-NSF een meldpunt te openen. „Bij de eerste vijftig meldingen die we van clubs kregen bleek dat zij gemiddeld 100 procent meer moesten gaan betalen na het afsluiten van een nieuw energiecontract”, zegt de woordvoerder.

Maatregelen konden niet uitblijven. Van hockeyclub Cranendonck (contributie omhoog) tot voetbalverenigingen in Westerwolde (kachel lager, veldverlichting vaker uit) en Scherpenzeel, die een aankondiging op de website plaatste over de trainingsavonden: „Per ingang van 12 september 2022 is douchen NIET meer mogelijk.”

Ze zijn absoluut geen uitzondering. Uit onderzoek van het Mulier Instituut – dat verenigingen doorlopend monitort – bleek in april al dat één op de tien sportverenigingen die zelf de energierekening betalen (soms betaalt de gemeente en huurt de vereniging accommodatie) de contributie nog dit jaar zal verhogen. De helft van de verenigingen denkt dat volgend jaar een stijging van de contributie nodig zal zijn.

„De ene vereniging heeft een langlopend en laag energiecontract, de ander heeft net een zwaar verhoogd contract binnen”, zegt onderzoekster Janine van Kalmthout. „Maar over het algemeen zijn de zorgen groot. Eerst kregen de verenigingen te maken met corona, waardoor veel clubs leden en dus contributie verloren. Nu is er flinke inflatie en komen daar de gestegen gas- en energieprijzen nog bij. De vraag is welke clubs dat nog kunnen opvangen.”

ASV De Dijk, een voetbalclub in Amsterdam met ongeveer duizend leden, moest begin dit jaar het energiecontract verlengen. Voorzitter Julius Egan hield rekening met een flinke stijging van de kosten, maar schrok toch. „We hebben in onze begroting voorgesorteerd op een verdubbeling van de energielasten. Zoals het er nu naar uitziet lijkt het een verdriedubbeling te worden. Van twintigduizend naar zestigduizend. Dan hebben we een gat van twintigduizend euro. Dat is veel geld voor een club als de onze”, vertelt Egan.

Het bestuur zag eigenlijk maar één oplossing: de contributie verhogen met 10 procent, wat neerkomt op twintig tot dertig euro extra per lid. Voor de meeste leden aanvaardbaar, maar niet voor iedereen. Egan: „We zitten in Amsterdam-Noord, een wijk waar niet iedereen het even breed heeft.” Het clubhuis van de voetbalclub is vijftig jaar geleden neergezet. ASV De Dijk wil graag nieuwbouw, maar dat is nog niet gelukt. „We hebben niet geïnvesteerd in duurzame ingrepen. Dat betekent dat zo’n stijging van de energierekening extra hard aankomt”, zegt Egan.

Geen zwemles meer

„Het schuurt, het piept en het kraakt, maar verenigingen kunnen het nog een beetje opvangen door de contributie of prijzen voor consumpties te verhogen”, zegt André de Jeu, voorzitter van de Vereniging Sport en Gemeenten, een organisatie die overheden helpt bij het ontwikkelen van sportbeleid. „Maar het grootste probleem hebben de zwembaden en ijsbanen. Die verbruiken zó veel energie – ze houden het niet vol.”

Hoe acuut de problemen voor de zwembaden en ijsbanen zijn, blijkt wel uit een noodoproep waarmee de betrokken sportbonden en werkgeversverenigingen begin deze maand kwamen. Door de „extreme stijging van energieprijzen” dreigt volgens hen „nog dit jaar” de sluiting van zes tot acht van de 22 kunstijsbanen in het land. Ook zullen, zo becijferen zij, ongeveer tweehonderd van de 637 openbare zwembaden moeten sluiten.

„Heel simpel: als kinderen niet meer leren zwemmen doordat het zwembad dicht is, dan hebben we een heel groot probleem”, zegt De Jeu. Zijn organisatie onderhandelt met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om tot een oplossing te komen. Eerder werd het kabinet via een aangenomen motie al opgeroepen om sportclubs te helpen. Volgens De Jeu is honderd miljoen euro nodig om alle zwembaden en ijsbanen open te houden.

Bij RKSV Irene is op 6 oktober een ledenvergadering gepland. „Dat wordt spannend”, vertelt voorzitter René van de Ven. „Uiteindelijk zullen de leden moeten beslissen hoe we het gat op de begroting gaan dichten, want op deze manier komt het voortbestaan in gevaar.”

Een contributieverhoging komt er sowieso, zegt Van de Ven, maar ook andere ingrepen worden besproken: de jeugdopleiding uitkleden, verduurzamen – al is daar dus nu geen geld voor. En dan wacht Van de Ven „met angst en beven” op de energieprijzen van 1 januari aanstaande, wanneer het huidige energiecontract afloopt. Van de Ven: „Als de prijsstijging doorzet en de overheid niets doet, dan gaan we het heel moeilijk krijgen. Dan ben ik bang dat leden stoppen en helemaal niet meer sporten. Dat lijkt me precies het tegenovergestelde van wat het land nodig heeft.”

Met medewerking van Danielle Pinedo

Meer sport: profiel Marianne Vos, Weekend 28-29