De onzekerheid onder Nederlandse boeren vanwege het klappen van het Landbouwakkoord en over het landbouwbeleid van een nieuw kabinet heeft zijn weerslag op de Rabobank. Dat zei bestuursvoorzitter Stefaan Decraene bij de presentatie van de jaarcijfers donderdag. Boeren stellen hun vernieuwingsplannen uit in afwachting van nieuw beleid, en de bank ziet dat terug in een terugloop van kredietaanvragen.
Ondanks de problemen voor boeren kon Decraene wel een recordwinst presenteren. Rabobank boekte over heel vorig jaar een winst van 4,3 miljard euro, 80 procent meer dan een jaar eerder.
De bank merkt dat de vraag naar leningen van bedrijven in het algemeen afneemt, door de onzekerheid over de economie en de eigen financiën. Onder boeren wordt dat volgens de voormalige Boerenleenbank versterkt door de onzekerheid over de toekomst van de sector. Waar in 2022 leningen aan bijvoorbeeld melkveebedrijven met 40 procent afnamen, zette die trend vorig jaar door met een daling van 35 procent.
Oudere boeren
Van de 3 miljard euro aan leningen met gunstige rentes die de bank afgelopen zomer beschikbaar stelde als bijdrage aan de verduurzaming van de landbouw – bedoeld als onderdeel van het Landbouwakkoord maar doorgezet toen de gesprekken daarover klapten – is nog maar 35 miljoen euro opgenomen. Volgens Decraene is er sprake van een impasse. „We spreken veel jonge boeren, en die willen echt wel. Maar ze wachten nu af. En onder oudere boeren is er onzekerheid over eventuele opvolging en over de stoppersregelingen.”
Lees ook Duurzaam boeren geeft Rabobank ‘buikpijn’
Volgens Decraene is het aan de overheid om zekerheid te bieden aan de boeren en de negatieve trend te doorbreken. Decraene gaf toe dat de rentekorting die de Rabobank biedt aan boeren die investeren in een beter natuur en klimaat, onvoldoende is om deze transitie een zet te geven. „Het zal uit de hele boerenketen moeten komen”, aldus de bestuursvoorzitter.
Boeren verdienen volgens Decraene nu te weinig om investeringen in verduurzaming te kunnen financieren – ook als daar een wat lagere rente op wordt gegeven. „Dat betekent dat wij als consumenten mogelijk meer moeten betalen voor voedsel. Maar ook: moet de winstverdeling in de sector niet anders? Nu trekken een paar hele grote partijen in de voedselsector met grote onderhandelingsmacht, zoals supermarkten en voedselverwerkers, een stuk van de waarde naar zich toe. Daar zul je anders over moeten nadenken. Dat is een ganse transitie”, aldus de Belg. De overheid speelt een grote rol in die transitie, meent Decraene. „Kijk naar zonnepanelen. Daar is Nederland nu kampioen in. Dat is ook gekomen door stimuleringen van de overheid.”
Profiteren van rentestand
Dat Rabobank desondanks een recordwinst kon boeken, komt doordat de bank net als veel van haar concurrenten profiteerde van de snel gestegen rentestanden. Daardoor wist de bank meer te verdienen met de rente op leningen. Sinds deze zomer geeft de bank 1,7 procent rente op spaargelden van klanten. Ondanks de kritiek op deze ‘lage’ rente – banken krijgen 4 procent rente van de Europese Centrale Bank als zij daar hun geld stallen – kreeg de bank in Nederland meer spaargeld toevertrouwd: 324,7 miljard euro eind vorig jaar, tegen 320,1 miljard euro een jaar eerder.
Financieel directeur Bas Brouwers vertelde tijdens de persconferentie bovenin de Rabobank-torens in Utrecht dat hij niet verwacht dat de hoge winsten aanhouden. De lagere vraag naar leningen door bedrijven duurt waarschijnlijk voort. Ook verwacht de bank een stagnerende huizenmarkt, omdat er weinig bouwvergunningen worden afgegeven. De bank ziet bovendien het aantal slechte leningen toenemen en de kosten voor personeel en IT stijgen.
Onder Decraene is de Rabobank bezig met een wijziging van de organisatie, waardoor de bank klantgerichter en regionaler moet gaan opereren. Onder zijn voorganger, Wiebe Draijer, is de bank juist meer gecentraliseerd. Volgens de bestuursvoorzitter is daarbij kostenbesparing echter geen doel. „Al zal het wel efficiënter worden.” Bij de reorganisatie worden ook geen ontslagen verwacht, al worden er wel managementlagen geschrapt. „Maar voor die mensen zullen andere rollen worden gevonden”, aldus Decraene.
