N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Luister naar
02:34
Naziroofkunst Erfgenamen van een joodse kunstverzamelaar die door de nazi’s vermoord werd, krijgen na een rechterlijke uitspraak zeven kostbare kunstwerken van de Oostenrijkse expressionist Egon Schiele terug.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/09/data105585445-bbdfa7.jpg)
Zeven kostbare kunstwerken van de Oostenrijkse expressionist Egon Schiele (1890-1918) zijn woensdag in New York overgedragen aan de erfgenamen van Fritz Grünbaum, een joodse kunstverzamelaar die in 1941 vermoord werd in concentratiekamp Dachau. De langstlopende Amerikaanse restitutiezaak is daarmee beslecht.
De erfgenamen van Grünbaum claimden de kunstwerken al meer dan een kwart eeuw. Het gevecht over de werken begon in 1998 toen een van de betwiste Schiele’s door een Oostenrijks museum uitgeleend werd aan het Museum of Modern Art in New York. Een officier van justitie probeerde toen tevergeefs de terugkeer van het kunstwerk te voorkomen.
Vele juridische procedures
Er volgden vele juridische procedures. Maar de zaak kwam pas echt in beweging toen het New Yorkse kantoor van de officier van justitie in 2018 zich opnieuw met het teruggaveverzoek bemoeide. Dat gebeurde na een uitspraak van een rechtbank in New York. Die stelde vast dat Fritz Grünbaum, een cabaretier die bekend stond om zijn anti-Nazi-grappen en in 1938 naar Dachau werd overgebracht, nimmer kunstwerken van de hand had gedaan. Omdat de zeven betwiste werken van Schiele door een handelaar in Manhatten waren verkocht, kon een New Yorkse officier een procedure beginnen.
De openbaar aanklagers benaderden de drie musea en twee verzamelaars die de betwiste werken in bezit hadden. Na de uitleg dat zij gestolen kunst in huis hadden lukte het om overeenstemming te krijgen over teruggave.
De gerestitueerde werken zij samen vele miljoenen waard. Zij zijn onder meer afkomstig van het Museum of Modern Art in New York, het Santa Barbara Museum of Art in Californië en Ronald S. Lauder, de voorzitter van het World Jewish Congress. Zeker zes van de gerestitueerde werken zullen binnenkort door Christie’s geveild worden.
