Komt er in de Eredivisie echt een verbod op kunstgras?

Al meer dan vijf jaar wordt er hartstochtelijk voor gepleit: een verbod op kunstgrasvelden in de Eredivisie. Donderdagmiddag kan een belangrijke stap worden gezet, tijdens een vennotenvergadering van de Eredivisie CV, de overkoepelende organisatie van Eredivisieclubs. Het voornemen is dat bij de bijeenkomst in stadion Galgenwaard in Utrecht wordt gestemd over een verbod vanaf het seizoen 2025-2026. Een vijfzesde meerderheid, ofwel vijftien van de achttien clubs, is nodig.

De verwachting is dat voldoende clubs vóór zijn, het draagvlak is groot voor een volledige competitie op natuurgras – of zogeheten hybride velden. Maar een hamerstuk zal het niet worden. Begin deze week hebben Ajax, Feyenoord en PSV een voorstel rondgestuurd waar andere clubs niet blij mee zijn, zeggen betrokkenen tegen NRC. De drie topclubs vinden de in 2018 aangenomen bonusregeling om clubs te stimuleren op natuurgras te spelen aan vernieuwing toe. Zij stellen een andere opzet voor.

350.000 euro per jaar

Eredivisieclubs die op echt gras spelen – dit seizoen veertien van de achttien – krijgen nu maximaal 350.000 euro per jaar uit een pot geld die wordt gevuld met een deel van de Europese inkomsten van clubs die actief zijn in Europa, in de regel Ajax, PSV, Feyenoord en AZ. Zij dragen 5 procent van de Europese premies af. De pot kent een maximum van 3,5 miljoen en wordt verdeeld over clubs die niet Europees spelen. Het overschot wordt volgens de ranglijst voor mediagelden verdeeld.

Over de bonusregeling, die in 2025 afloopt, zeggen Ajax, Feyenoord en PSV nu dat het stimuleren van de overgang naar of het blijven spelen op echt gras, straks niet meer nodig is. Alle Eredivisieclubs moeten dan immers over zijn.

Wel willen ze de afdracht in aangepaste vorm met drie jaar verlengen. Als ‘solidariteit’ naar de andere, minder kapitaalkrachtige clubs, in combinatie met het verlengen van de afspraken rond het verplaatsen van Eredivisieduels vanwege het Europese programma – dit helpt clubs die in Europa spelen.

De pot geld is ook voor de financiering van clubs die promoveren vanuit de Eerste Divisie en eventueel nog de overstap naar gras moeten maken. De transitie van kunstgras naar natuurgras brengt gemiddeld per club ruim een half miljoen euro aan extra jaarlijkse kosten met zich mee, bleek uit eerder onderzoek.

Hoe ziet de regeling die de topclubs voor ogen hebben eruit? Zij stellen een percentage van 2,5 procent van de Europese inkomsten voor, in plaats van de huidige 5 procent. Zij vinden dat dit past bij de sterke groei van de UEFA-prijzengelden vanaf 2024 en verwachten dat daarmee de absolute bedragen ongeveer gelijk blijven.

De afdracht uit Europese opbrengsten bedroeg voor Ajax in de laatste drie seizoenen ruim 10 miljoen euro, waarvan bijna 3 miljoen voor een eenmalige solidariteitsbijdrage vanwege de coronacrisis. Voor PSV, AZ en Feyenoord lag dat bedrag in die drie seizoenen tussen de 1,5 en 2 miljoen euro.

Bij andere clubs leeft onvrede over het voorstel van de topclubs. Zij vinden het percentage van 2,5 procent te laag, in de wetenschap dat de Europese inkomsten fors gaan stijgen. In het verlengde hiervan bestaat de vrees dat het verschil in financiële mogelijkheden tussen topclubs en de rest verder uit balans raakt. En clubs zijn ontevreden dat duels vanwege het Europese programma worden verplaatst naar ongunstige tijdstippen – zoals zondagavond acht uur.

Veel clubs overgestapt

De bonusregeling heeft de afgelopen jaren nadrukkelijk bijgedragen aan het terugdringen van kunstgrasvelden in het profvoetbal. RKC Waalwijk, ADO Den Haag, PEC Zwolle, VVV Venlo, Sparta en Roda JC zijn overgestapt. SC Cambuur, FC Emmen en FC Volendam willen dat ook. Zelfs Heracles Almelo, dat in 2003 de eerste club was op kunstgras, heeft die plannen. Alleen Excelsior is nog niet zover, vanwege problemen met ruimte in de omgeving van het stadion – er is geen plek voor de aanleg van extra trainingsvelden.

Hoewel de clubs het eens zijn over het verbod op kunstgras, is de vraag hoe groot het verzet donderdag zal zijn tegen het voorstel van de topclubs. Als het verbod er komt, zal het nog moeten worden behandeld in de Algemene Vergadering Betaald Voetbal van de KNVB in juni 2023; dat is naar verwachting een formaliteit.