Knopen doorhakken bij Oranje, dan het WK in Qatar

Na een paar minuten al komt de Belgische aanvaller Eden Hazard helemaal vrij op de rand van het strafschopgebied. Hij schiet ruim over, maar het is aan de spelers van het Nederlands elftal te zien: dit mag niet gebeuren. Davy Klaassen kijkt vertwijfeld, de verdedigers kijken elkaar aan.

Na dat moment is Virgil van Dijk – altijd al veel pratend – zeer nadrukkelijk aan het coachen. Maar de onwennigheid blijft in het Nations League-duel tegen België, dat duidelijk een klasse beter is dan Polen, dat eerder deze week met uitstekend spel werd verslagen door Oranje.

Het is uiteindelijk diezelfde Virgil van Dijk die er wél voor zorgt dat Nederland wint. Hij kopt in de 73ste minuut raak uit een corner van Cody Gakpo.

Nederland tegen België eindigde daardoor in 1-0, maar die uitslag kon niet verhullen dat België dominant was en Nederland in het grootste deel van de wedstrijd terugdrong. Het is geen toeval dat de goal van Oranje uit een standaardsituatie viel, veel uitgespeelde aanvallen waren er niet. Pas op het einde, toen België veel ruimte liet, waren er wat kansen. Oranje gaat met deze uitslag als groepswinnaar naar de final four van de Nations League.

WK-favoriet?

Belangrijker: dit was de uitzwaaiwedstrijd voor het WK in Qatar, al laat de eerste groepswedstrijd nog bijna twee maanden op zich wachten. 21 november: Senegal – Nederland.

In de buitenlandse media werd afgelopen week al voorzichtig geschreven over Nederland als WK-favoriet. Als dat zo is, hoort België ook op dat lijstje. Het zal bondscoach Louis van Gaal aan het denken zetten. Voor hem en zijn staf zijn het belangrijke weken. Een blik op zijn dilemma’s en laatste keuzes.

De wedstrijd tegen België is een half uur onderweg als Jurriën Timber het middenveld op dribbelt, zich vastloopt en na een pirouette ineens de bal kwijt is. Kans België.

Het is niets voor Timber, die de laatste tijd louter complimenten krijgt. Van zijn coach, van collega-verdediger Van Dijk, die zei zeer onder de indruk te zijn van Timber. Analist Rafael van der Vaart vond eerder deze week dat Timber zó koel blijft dat hij zich afvroeg of hij wel een hartslag heeft.

Ondanks het foutje tegen België lijkt Timber zeker van een basisplaats op het WK. Met Van Dijk in het centrum en Nathan Aké aan de linkerkant lijkt het blok van drie verdedigers onomstreden.

Matthijs de Ligt en Stefan de Vrij zitten dus op de bank, terwijl zij jarenlang (samen met Van Dijk) werden gezien als de beste verdedigers van Nederland. Van Europa, misschien wel. Op het moment hebben zij het wat lastiger bij hun clubs Bayern München en Internazionale, maar ook daarvoor leek Van Gaal al zijn keuze gemaakt te hebben voor dit drietal.

Meer spelers lijken verzekerd van een basisplaats. Denzel Dumfries en Daley Blind als wingbacks. Frenkie de Jong op het middenveld. Memphis Depay – mits fit – en Steven Bergwijn in de aanval. Onzeker? De keeper (Jasper Cillessen, Remko Pasveer, Mark Flekken). Een middenvelder (Teun Koopmeiners of Steven Berghuis). Een nummer tien (Cody Gakpo of Davy Klaassen). Sowieso moeten spelers blijven „leveren” bij hun club, vindt Van Gaal. Zijn oude credo – je móét spelen bij je club – heeft Van Gaal losgelaten.

Lees ook: de reportage uit Polen, waar Oranje eerder deze week met 0-2 won

Maar de selectie voor het WK is groot. Van Gaal mag 26 spelers meenemen naar Qatar. Dat geeft de bondscoach meer mogelijkheden, maar ook een dilemma: hoe blijven de vijftien (!) spelers die op de bank of tribune moeten zitten tevreden? Lastige managementklus voor Van Gaal, die ervoor zou kunnen kiezen om jong talent mee te nemen naar Qatar. Voor spelers als Kenneth Taylor (Ajax) of Xavi Simons (PSV) kan het WK een belangrijke ervaring zijn, ook al spelen ze niet.

Zij zullen niet snel morren, zoals dat bijvoorbeeld gebeurde tijdens het EK van 2012, waar Klaas-Jan Huntelaar en Robin van Persie allebei vonden dat ze in de basis moesten staan en hun rivaliteit zorgde voor twee kampen in het team.

Dat zal Van Gaal – voor wie het team heilig is – boven alles willen voorkomen. Tegelijkertijd heeft hij veel opties en kan hij een plan B, C én D bedenken met 26 spelers in zijn achterzak. Neemt hij Vincent Janssen als tweede spits mee, en Wout Weghorst als pinchhitter? Of misschien toch Luuk de Jong? En, vaak besproken: selecteert Van Gaal inderdaad vier keepers, van wie één penaltyspecialist?

Álle keuzes zijn afhankelijk van twee variabelen: vorm en fitheid. Het was namelijk ook een week met pijntjes en pijnen – meteen de belangrijkste zorg voor Louis van Gaal de komende tijd.

Blessures

Teun Koopmeiners, Frenkie de Jong en Memphis Depay verlieten het trainingskamp met blessures. Van Gaal moest daardoor tegen België experimenteren met een variant die defensief versterkt was ten opzichte van de wedstrijd tegen Polen. Steven Berghuis speelde tegen België in plaats van Koopmeiners. Hij is volgens Van Gaal precies hetzelfde type als Koopmeiners, maar leek onwennig in een voor hem vrij defensieve rol. In de dertiende minuut verloor hij zomaar de bal, vlak voor de verdediging, en leidde daarmee een kans in voor België. Bovendien: ook hij moest het veld al na een half uur geblesseerd verlaten – rugklachten.

Depay en De Jong kregen eerder deze week een hamstring- en bovenbeenblessure. Vraag is of dat komt doordat zij bij FC Barcelona niet wekelijks spelen. Dat hoeft niet perse. Clubs doen hun best om spelers zo evenwichtig mogelijk te belasten – basis of bank. Het idee is dat een wisselspeler niet meteen geblesseerd raakt als hij een basiskracht moet vervangen. Daarom zie je wisselspelers na afloop van een wedstrijd ook nog sprintjes trekken in een leeg stadion en trainen zij een dag ná een wedstrijd intensief – ze moeten de inspanning inhalen.

Maar het blijft lastig om een lichaam de prikkel van een wedstrijd te geven zónder wedstrijd. De onverwachte bewegingen, de fysieke duels met tegenstanders, het accelereren en afremmen. Zeker voor Depay is dat belangrijk, zei Van Gaal al.

Bij het voorkomen van hamstringblessures komt de balans tussen belasting en rust nauw, en dat vraagt goede afstemming tussen clubs en nationale bonden. Die zijn gewend om data (gelopen kilometers, intensiteit van sprints) uit te wisselen, maar de belangen botsen wel. Doordat het WK middenin het reguliere seizoen valt, moet de poulefase van de Europese clubtoernooien (Champions League, Europa League, Conference League) vóór half november gespeeld zijn. Die duels zijn belangrijk voor clubs, en belastend voor spelers. Zaak dus voor Van Gaal en zijn medische staf om intensief contact te blijven houden met de teamartsen van de internationals. Hun fitheid zal een doorslaggevende factor zijn voor de WK-selectie.

Zijn team zal er staan in Qatar, zei Van Gaal deze week. Hij doet er niet kinderachtig over: Nederland heeft de ambitie om wereldkampioen te worden. Van Gaal zei het zo: „Als we blijven winnen, dan word je wereldkampioen. Toch?” Dat leek de voorbije week niet eens echt ondenkbaar. Maar de Belgen hebben laten zien dat het niet altijd makkelijk gaat, dat Oranje kwetsbaar is. Een outsider voor de WK-titel, meer dan een favoriet. En misschien is dat wel juist een goede les, voordat Van Gaal zijn definitieve keuzes maakt.