Kijk of je van energiebedrijf kan wisselen, zegt Jetten

We hebben er lang op moeten wachten, maar ze zijn er weer. Jaarcontracten voor de levering van stroom en gas, zodat je gedurende twaalf maanden niet meer hoeft te schrikken van nieuwsberichten over duurder wordende energie.

„De energieleveranciers begonnen voorzichtig met contracten voor zes maanden, maar nu komen ook weer de jaarcontracten door”, zegt Ben Woldring van vergelijkingssite Gaslicht.com. „Veel mensen waren nog beducht om over te stappen naar een goedkoper contract met variabele prijzen. Die dachten vaak, dat is een lokkertje en na een maand gaan de prijzen weer omhoog.”

Vandaag de dag bieden volgens toezichthouder ACM acht leveranciers verschillende contracten aan met een looptijd van een jaar. Die jaarcontracten beslaan ruim 20 procent van de markt en dat is een verdubbeling in vergelijking met een maand eerder.

Maar wat heb je aan zekerheid als het prijsplafond het grootste risico van prijsstijging opvangt? Wie uiteindelijk meer moet betalen dan 40 cent per kilowattuur (kWh) en 1,45 per kubieke meter gas, weet dat hij subsidie van de overheid krijgt.

Maar dat plafond geldt alleen tot maximaal 1.200 kubieke meter gas en 2.900 kwh aan elektriciteit. „Daarnaast heeft minister Kaag van Financiën aangegeven dat het prijsplafond echt op 31 december ophoudt. Midden in de winter dus, wanneer je veruit de meeste energie gebruikt”, zegt Woldring. Wie nu een jaarcontract sluit, pikt de prijszekerheid voor de hele winter mee. Mogelijk nadeel is wel, dat je niet direct profiteert van prijsverlagingen.

ACM verwacht dat er vanaf 1 juni meer langere contracten zullen worden aangeboden. Mogelijk ook met vaste prijzen voor gedurende drie of zelfs vijf jaar. Maar het tussentijds opzeggen van die contracten gaat veel meer kosten dan nu het geval is. Wie nu een jaarcontract afsluit moet maximaal 100 euro (50 voor gas én 50 voor elektriciteit) betalen bij een voortijdige overstap naar een aantrekkelijker aanbod. Na 1 juni wordt dat veel meer, vergelijkbaar met de opzegkosten van een hypotheekcontract. De nieuwe regeling zorgt ervoor dat je het verschil tussen de oude en nieuwe energieprijzen gaat betalen voor de periode dat het contract nog loopt.

De invoering van dat systeem kost blijkbaar de nodige tijd, want de eerste deadline van 1 april werd niet gehaald. Minister Jetten dringt al sinds vorig jaar aan op het beschikbaar komen van langere energiecontracten. „In januari hebben we de regels voor de nieuwe opzegvergoeding gepubliceerd”, zegt een woordvoerder van ACM. „Dat betekent dat bij een vroegtijdige overstap jouw oude leverancier direct geïnformeerd moet worden. Die kan jou dan laten weten wat de opzegkosten zijn, als je nog een vast contract hebt.” Dat moet binnen twee weken, want dan kan de overstapper desgewenst nog afzien van zijn voorgenomen contract. „Nu informeren de leveranciers elkaar nog een paar dagen voor de daadwerkelijke overstap. Dat berichtenverkeer moet dus worden aangepast”, zegt ACM.

Inmiddels kijken veel meer mensen naar de mogelijkheid om over te stappen. Tijdens de prijsexplosie vorig jaar genereerde de site Gaslicht.com 40 procent meer bezoekers dan in 2021. „Maar toen hadden we nauwelijks aanbod voor nieuwe contracten. Die hogere bezoekersaantallen zijn er nog altijd en anders dan toen kan er nu geswitched worden”, zegt prijsvergelijker Woldring.

Vorige maand is 1,2 procent van de huishoudens overgestapt. Drie keer zoveel vergeleken met vorig jaar

Volgens de energiemonitor van ACM blijkt vorige maand 1,2 procent van de huishoudens overgestapt te zijn op een nieuw contract. Dat is niet veel, maar ten opzichte van het dieptepunt van vorig jaar is het een verdriedubbeling. En volgens de toezichthouder neemt het aantal contracten met prijzen onder het prijsplafond toe. „Dat gaat nu om 35 procent van de contracten, tegen 16 procent een maand eerder.” Bij deze contracten ligt het tarief dus onder de elektriciteitsprijs van 0,40 euro per kWh en onder de gasprijs van 1,45 per kubieke meter.

Energieminister Jetten rapporteerde deze week dat het prijsplafond de schatkist in de eerste drie maanden van het jaar 2,7 miljard euro heeft gekost. Ruim 70 procent van de huishoudens heeft inmiddels van de regeling geprofiteerd, doordat energieleveranciers een deel van de kosten op de schatkist konden verhalen. Een kleine 30 procent van de consumenten kreeg geen subsidie. Die mensen profiteerden bijvoorbeeld nog van eerder gesloten contracten.

Jetten constateerde vorige week in een brief aan de Tweede Kamer dat het nu voor veel mensen lonend is om over te stappen. „Ik wil consumenten daarom aanmoedigen om te blijven kijken of overstappen voor hen positief kan uitpakken.”

Ruim 70 procent van alle huishoudens heeft inmiddels van het prijsplafond geprofiteerd

Woorden die op steun van Woldring kunnen rekenen. Niet alleen omdat sommige overstappers gebruik zullen maken van prijsvergelijkingssites, maar ook omdat het voordelig is voor consument én overheidskas. „Het valt mij op dat die discussie duidelijker in Duitsland wordt gevoerd. Stimuleer als kabinet dat mensen overstappen, want veel bestaande contracten met hoge tarieven kosten de schatkist veel geld.”

Voor twee derde van de contracten, met de hogere prijzen, krijgen energieleveranciers immers nog overheidssteun, terwijl de groothandelsprijzen al stevig zijn gedaald. Nog altijd betaalt de consument gemiddeld 2,5 maal zoveel voor stroom en gas als twee jaar geleden.

Dat de prijzen zo snel zouden dalen, had eind vorig jaar niemand durven hopen, zegt Woldring. Hij vindt het een bewijs dat Nederland met het prijsplafond een prima instrument heeft ontworpen. „De markt laat nu zelf zien dat het goedkoper kan. In andere landen, zoals in het Verenigd Koninkrijk, betaalt de overheid zich blauw, terwijl de consument daar nauwelijks van de prijsverlaging kan profiteren.”