N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Vegan Plantaardige chocolademelk krijgt steeds meer ruimte in de supermarkt. Nu zelfs Chocomel een vegan variant heeft, wordt het tijd om te proeven.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/11/data92349900-3e8961.jpg)
Of het nou komt doordat Chocomel de eerste was die houdbare chocolademelk op de Nederlandse markt bracht, negentig jaar geleden, of doordat Chocomel zichzelf in de markt zet als ‘de enige echte’: de smaak van chocolademelk wordt in Nederland gedefinieerd door Chocomel. Zo sterk, dat chocomel zonder hoofdletter in Van Dale staat, chocomel is een soortnaam voor chocoladedrank geworden.
Natuurlijk, cacaodrank uit een koffieautomaat, of thuis gemaakt met cacaopoeder of Nesquik kun je ook chocolademelk noemen, net als de dikke warme chocola in Spanje, waar je je churros rechtop in kunt zetten. Maar voor de meeste Nederlandse consumenten is het gele pak met blauwe letters de norm.
Geweldig voor marktleider FrieslandCampina, maar moeilijk om tegenop te boksen door andere bedrijven die óók chocolademelk maken en altijd vergeleken zullen worden met Chocomel. Nog lastiger is het voor makers van vegan chocolademelk, dus zonder koemelk. Want hoe krijg je zonder zuivel die ideale balans van romig, vet, zoet en een snufje zout, waarin ook nog de pit van de cacao te proeven is?
Het allermoeilijkst is het waarschijnlijk voor de afdeling productontwikkeling van Chocomel, die met elke nieuwe variant de reputatie van het merk op het spel zet. Misschien dat het daarom tot dit najaar duurde voordat FrieslandCampina het aandurfde met ‘plant based’ Chocomel te komen. Hoewel ook meegespeeld zal hebben dat FrieslandCampina een zuivelbedrijf is, en pas kort de plantaardige markt aan het verkennen is.
Cashewnoten
Chocomel is dus bepaald niet de eerste. Al langer staan er andere plantaardige chocoladedranken in het schap. Het is wel de enige op basis van cashewnoten. Niet duurzamer dan haver of soja – de cashew van Chocomel komt nu nog voornamelijk uit Vietnam – maar in potentie wel romiger.
Anders dan bijvoorbeeld Alpro, de grootste aanbieder van plantaardige drinks, voegde Chocomel geen vitamine B2, B12 en D toe (dat slikken veganisten vaak bij om geen tekorten te krijgen). Overigens mogen aan biologische chocodrinks sowieso geen vitamines worden toegevoegd.
Zoals Unox deed met de vegan rookworst, laat FrieslandCampina met de ‘plant based’ Chocomel zien dat ze de vegan trend serieus nemen. In elk geval staan er nu genoeg merken in het schap om ze, nu het chocolademelkseizoen geopend is, een keer op een rijtje te zetten.
We kozen breed verkrijgbare merken en bezochten hiervoor de grote vestigingen van Albert Heijn en Jumbo, Ekoplaza en Marqt. Wunda chocolate (alleen te koop in 230 ml) was in meerdere AH-winkels niet te vinden. De Soy Pro Choco van Aldi lijkt alleen in België verkrijgbaar. Zo bleven er tien over.
NRC nodigde drie liefhebbers van chocolade(melk) uit om de merken die breed verkrijgbaar zijn in supermarkt en biologische winkels blind te proeven. Geen veganisten, maar mensen die openstaan voor plantaardige producten: dat is de grootste doelgroep, veganisten zijn maar 1,4 procent van de markt.
Heleen van den Driest, leerkracht op een basisschool, drinkt geen koffie maar is dol op chocholademelk. Als ze ergens iets warms bestelt, is het chocolademelk, met slagroom. Sinds ze weet dat ze een lactose-intolerantie heeft, maakt ze thuis chocolademelk van Nestlé Hot Chocolate Mix met lactosevrije melk. Ze noemt zichzelf merktrouw en van de gestampte pot.
Kitty Smeeten is oprichter van Hands Off My Chocolate, een merk dat chocolade wil maken „waar de aarde niet van smelt. De eerste stap is gezet door voornamelijk vegan chocolade aan te bieden.” Zij weet als levensmiddelentechnoloog en chocoladeliefhebber dat het niet makkelijk is om de melk uit chocolade te halen. „De smaak wordt snel een beetje vlak en minder romig.” In haar chocola wordt dat onder meer opgelost met hazelnootpraline. Smeeten is benieuwd naar de romigheid van de chocodrinks.
Hassnae Bouazza is culinair journalist en liefhebber van alles wat zoet is. Zij is het derde lid van het panel dat deze middag, bij haar thuis, tien verschillende vegan chocoladedrinks voorgezet krijgt. Ze heeft koekjes en pepernoten op tafel gezet.
Het panel proeft blind, Smeeten koud, Bouazza en Van den Driest drinken hun choco warm. We vroegen hen spontaan te zeggen wat er in hen opkomt.
Disclaimer: smaken verschillen, en het oordeel van deze drie proevers is niet representatief voor ‘de’ Nederlandse consument. De vraag welke de lekkerste is, hangt af van je referentiekader. Wie met chocomel groot geworden is, zal andere voorkeuren hebben dan iemand die al jaren sojamelk drinkt. Om het oordeel van deze drie chocolade(melk) liefhebbers niet te absoluut te maken, is besloten geen cijfers te geven.
Alpro chocolate
De eerste chocodrink uit de proefsessie heeft het voordeel dat de proevers nog niet verzadigd zijn. Nadeel is dat de eerste nog vergeleken wordt met ‘gewone’ chocolademelk. Smeeten: „Hij is minder zwaar en minder romig.” Gunstig vindt ze dat-ie geen „off flavour” heeft, een onprettige bijsmaak. Bouazza proeft wel iets. „Bijna muffig. Iets wat je ook in amandelmelk hebt, maar het is geen amandel.”
Alpro plant protein chocolate
Ook deze drank wordt in eerste instantie „vlak en waterig” genoemd. Smeeten mist de associatie die voor haar bij cacao en chocolademelk horen, iets dat in de verte lijkt op gekaramelliseerde boter. Na het proeven van de andere merken blijkt deze Alpro qua smaak het dichtst bij nummer 1 te liggen. Niet vreemd: zelfde merk, alleen met meer soja voor extra eiwit.
Chocomel plant based
Bouazza vindt ook deze nog steeds wat waterig. Van den Driest: „Ik proef cacao niet als hoofdmoot.” Smeeten vindt de structuur heel behoorlijk, het meest romig tot nu toe. „Wel heel zoet.” Geen van drieën herkennen ze deze variant, als enige gemaakt op basis van cashewnoten, blind als Chocomel.
Friendly Viking’s chocolate oat drink
Eensgezind: „Deze is echt heel vies.” Bouazza: „Ik proef iets dat niet thuishoort in chocolademelk. Wat is het toch?” Ze vraagt zich af of de basis misschien rijstmelk is, dat zou het kunnen zijn. Het is de eerste havermelkvariant die ze proeven, is de verklaring die we achteraf kunnen bedenken.
Jumbo soya chocodrink
Een opvallend buitenbeentje. „Als-ie geel was, zou ik denken dat het een vanilledrank was”, zegt Smeeten. Deze variant doet Van den Driest denken aan de Saroma-pudding van vroeger, maar dan de vanillepudding, niet die met chocolade-aroma. En dan popt er nog iets op: „Zo ruikt de auto van mijn zusje!” Interieurparfum. Van den Driest vindt het mondgevoel wel prettig: „Niet dat vette, plakkerige.” Bouazza, fan van echte vanille, proeft als enige geen vanille. „Wel iets muffigs.”
Als -ie geel was, zou ik denken dat het vanilledrank was
Lima haverdrink choco
Bouazza: „In niks proef of ruik ik chocola.” Smeeten proeft meteen een enorme off-flavour, die moeilijk te omschrijven is. Maar als je de voedingswetenschap erop naslaat, blijkt het een bekend probleem: die wat grassige, bittere, samentrekkende smaak van plantaardige eiwitten is soms moeilijk te verhullen.
Oatly haverdrank cacao
„Deze is lekkerder dan de vorige”, zegt Van den Driest, „minder bijsmaak.” Het lijkt, zegt Smeeten, of er minder cacao in zit (klopt) en daardoor mist ze wat „pit”. Maar ze vindt ’m wel „grappig”, want anders dan de andere. Ook Bouazza zegt: „Hij is zeker niet vies.”
Alpro chocolate
„Ruikt en smaakt naar cacao”, zegt Bouazza. „Maar de structuur is wat waterig.”
Rude Health chocolate oat drink (nieuw)
Bouazza zegt dat ze wel cacao ruikt maar niet proeft. Van den Driest noemt ’m „flets” en Smeeten proeft iets „zepigs” dat ze bij alle andere niet proefde. „Een desillusie”, zegt Bouazza.
Rude Health chocolate oat drink
Er drijven witte vlokjes in, ondanks goed schudden vooraf. Voor Van den Driest overheerst een waterige bitterheid. Smeeten proeft meer cacao dan bij de vorige. Klopt alweer: dit is de variant met het hoogste percentage cacao.
Nu alle plantaardige drinks op tafel staan, nog steeds anoniem, proeft het panel nog een keer. De meeste chocodrinks beginnen nu toch enigszins tegen te staan, hoewel er geen volle bekers zijn weggeklokt en er water op tafel staat om de mond te spoelen.
Duidelijk is dat de smaak van gewone Chocomel niet geëvenaard wordt. De vraag is of dat nodig is om consumenten mee te krijgen. Of je vegan producten moet vergelijken met de dierlijke variant of met andere vegan producten, daarover kun je van mening verschillen.
Slechts een paar merken blijven bij een tweede keer proeven overeind. Alpro chocolate (de eerste) is favoriet bij Van den Driest en Smeeten. Chocomel is voor Smeeten een goede tweede en staat bij Bouazza bovenaan. Dit alles voordat ze de merken gezien hebben. Ineens zegt Bouazza: „Ik weet het! Die gekke smaak van nummer 4! Oude kaakjes! Het is de smaak van oude biscuitjes!”
