John Dyer Baizley van heavy band Baroness: ‘We stelen uit steeds meer uiteenlopende soorten muziek’

Aan het einde van de regenboog staat een steen. Na zes naar kleuren genoemde albums, Red, Blue, Yellow & Green, Purple en Gold & Grey, brengt Baroness uit Philadelphia deze week Stone uit. Een breuk met het thema dat de rockband sinds 2007 volhield, maar muzikaal klopt het wel: Stone is gebouwd uit grofweg dezelfde elementen als voorheen – zware riffs, krachtige zang, psychedelische gitaarpartijen en zeer veel melodie – maar heeft iets avontuurlijks, een vrije geest. Geen steen op de maag, maar een monumentje. Een dynamiek die altijd al wel bij deze band hoorde, die op dit album op een andere manier is uitgewerkt. De zware delen zijn zwaarder, de lichte juist lichter dan op eerdere platen, en het werkt erg goed samen. „Als er één ingrediënt is dat miste op onze vorige albums, dan is het de ontwikkeling van een volledige band”, zegt zanger-gitarist én zoals altijd schilder van de Mucha-achtige albumhoes, John Dyer Baizley over Stone. Het is het eerste album met dezelfde bandleden als het album ervoor.

Dyer Baizley is de enige die vanaf de oprichting in de band zit, die lang is geplaagd door personeelswisselingen. De eerste jaren omdat dat gewoon zo gaat als een band groeit en de leden ouder worden, maar vlak na de release van Yellow & Green in 2012 – juist hun doorbraak naar een groter publiek – ging het met een klap: de band kreeg een ernstig ongeluk bij Bath in Engeland, toen hun tourbus van een brug afreed en in een rivier stortte. Drummer Allen Blickle en bassist Matt Maggioni verlieten de band, het touren en spelen ging niet meer. Ze werden vervangen door Sebastian Thomson (drums) en Nick Jost (bas). En in 2017, na zijn laatste concert op het Tilburgse festival Roadburn, verliet gitarist Pete Adams de band. Hij werd vervangen door Gina Gleason, die voor het eerst op het vorige album Gold & Grey te horen was.

https://www.youtube.com/watch?v=cyLeRJigL4A

Familie

Diezelfde mensen hoor je op Stone weer, en dat is dus voor het eerst. „Baroness is meer een familie dan een band. Die chemie krijg je alleen maar door uren en uren samen door te brengen. Niet alleen maar met muziekmaken, maar ook gewoon samen zijn. Die connectie zorgt in ons spel voor een soort losheid. Zo staat er behoorlijk veel op dit album dat we hebben geïmproviseerd of op intuïtie speelden. Gewoon zonder dat we aan elkaar hoefden te vragen: ‘Ehm, Nick speel jij een grondtoon, en Gina wat voor akkoord speel jij?’ We kwamen erachter dat onze chemie nu zo goed is dat we dat soort discussies helemaal niet hoefden te voeren.”

John Dyer Baizley (45), imposante zwartgrijze baard en priemende ogen, zit thuis in Philadelphia met een sinds de pandemie zo herkenbare en evengoed vervreemdende automatisch vervaagde Zoom-achtergrond. Als hij praat houdt hij het midden tussen een hoogleraar die college geeft, en een enthousiaste muzieknerd die je niet makkelijk kunt of wilt onderbreken. Hij praat veel met gebaren, zijn vele tatoeages goed zichtbaar, net als het grote litteken dat over zijn linkerarm loopt. Een jaap van een centimeter of veertig, overgehouden aan dat busongeluk in 2012. „Dat is een dagelijkse herinnering, samen met chronische pijn en flink wat permanente ijzerwaren aan de binnenkant . Ik kan dus maar moeilijk afstand nemen van dat ongeluk, maar het is niet zo dat het nog echt op het nieuwe album terugkomt. Als ik aan een nieuw album werk, probeer ik me voor de teksten echt te focussen op die specifieke periode waarin we schrijven.”

In dit geval schreef de band bijna alles tijdens de coronapandemie. Ze trokken zich terug in een Airbnb in een gehucht, waar ze hun creativiteit eindeloos de vrije loop lieten. Ze richtten er een ad-hocstudio in en namen er meteen op. Zo kwamen pure improvisaties rechtstreeks op het album, zoals het nummer ‘Choir’. En ook de prachtige, akoestische afsluiter ‘Bloom’ – een van de mooiste liedjes van de band, waarin Dyer Baizley en Gleason wonderschoon samenzingen in de beste folktraditie, terwijl de achtergrond mysterieus van kleur verschiet – is daar het resultaat van. „Gina en ik spelen al lang akoestische liedjes samen, maar ‘Bloom’ is de eerste keer dat we zo’n traditionele Amerikaanse folksong opnamen. Overigens niet zonder dat we er subtiel gekke dingen aan hebben toegevoegd. Altijd als zij en ik samen spelen schuiven we de ‘normale’ muziekzaken snel aan de kant. Ja oké, er is een akoestische gitaar, maar wat kunnen we nog meer gebruiken? Zo hoor je halverwege ‘Bloom’ het geluid van een golf die op de kust breekt. Dat was een spons die Gina in de buurt had liggen, waarmee ze over de geluidsisolatie aan de muur veegde. En ik had een sier-mandoline die mijn moeder jaren geleden had meegenomen van vakantie in Italië, waarop ik de noten meepluk. Er is ook een solo die we hebben gefloten, maar dan via verschillende vervormers, waardoor het bijna een orgel lijkt. Met dat soort gevonden geluid staat het album vol. Het was een ontdekkingstocht.”

Lees ook de recensie van het concert dat Baroness in 2019 in Rotterdam gaf (●●●●●)

Oerknal

Baroness wil nooit voorspelbaar worden. Natuurlijk is Baroness een ‘heavy’ band zegt Dyer Baizley, veel van hun inspiratie komt immers uit metal en punk. „Maar ook uit country, krautrock, folk en elektronische muziek. Een genre is zo beperkend. We absorberen en stelen uit steeds meer uiteenlopende soorten muziek naarmate we ouder worden. Ik zie het als de oerknal: we begonnen met materiaal van heel hoge dichtheid en vanuit daar bewegen we ons nu in alle richtingen tegelijk.”

Deze progressie, bereikt door eindelijk die stabiele line-up bij elkaar te hebben, vormt een natuurlijke overgang van de albums met kleurentitels naar Stone, zegt de zanger. „Toen we met de opnames begonnen voelde het meteen alsof we het muzikale recht verdiend hadden om te claimen dat we in een nieuw tijdperk zijn aangekomen. Het concept van de band is wat het altijd was, maar ik heb wel het gevoel dat we iets nieuws hebben om weer verder op te bouwen.”

https://www.youtube.com/watch?v=TxBGFgqOvaU