Italiaanse verkiezingswinnaar wil EU en financiële markten geruststellen

Het radicaal-rechtse, populistische Broeders van Italië heeft bij de Italiaanse parlementsverkiezing van zondag liefst 26 procent behaald. Maar een groot overwinningsfeest of een triomfantelijke persconferentie komt er niet. Voorzitter Giorgia Meloni heeft haar partijgenoten aangespoord tot ernst en soberheid. De situatie in het land is ernstig, en de nieuwe, nog te vormen regering wacht een herculestaak. Een oplossing voor de torenhoge energieprijzen die Italiaanse gezinnen en bedrijven hard raken, dringt zich op. Daarbij moet het nieuwe kabinet ook snel de begroting opstellen.

Op die nieuwe regering is het overigens nog wel even wachten, want de formatieonderhandelingen beginnen pas nadat het nieuwe Italiaanse parlement op 13 oktober zijn openingszitting heeft gehad. Maar met zo’n helder verkiezingsresultaat – de rechtse verkiezingsalliantie won een duidelijke meerderheid in het parlement – ligt het wel voor de hand dat president Sergio Mattarella het initiatief voor de regeringsvorming straks aan Meloni laat.

Tweede tranche van 21 miljard euro

Europa en de internationale markten kijken vooral uit naar wie op Economie en Financiën wordt benoemd. Italië is de derde grootste economie van de eurozone, maar het is tegelijk een onder schuld beladen land, én met meer dan 200 miljard euro de komende jaren de hoofdbegunstigde van het Europese coronaherstelfonds Next Generation EU. Dinsdag zei de Europese Commissie dat Italië groen licht krijgt voor een tweede tranche van 21 miljard euro, nadat de gevraagde doelstellingen zijn behaald.

Er zijn signalen dat de nieuwe bewindsploeg streeft naar continuïteit

De Italiaanse economie heeft de Europese miljarden de komende jaren broodnodig. Meloni lijkt dat goed te beseffen. Volgens de Italiaanse media overweegt ze voor de belangrijke post van Financiën een oud-topbestuurder van de Italiaanse nationale bank. Dat is alvast een contrast met vier jaar geleden. Na de vorige verkiezing hield vooral de radicaal-rechtse Lega-partij voet bij stuk dat Paolo Savona, een eurokritische econoom die de euro omschreef als „een Duitse kooi”, minister van Financiën werd. Staatshoofd Sergio Mattarella hield Savona’s benoeming toen tegen.

Er zijn signalen dat de nieuwe Italiaanse bewindsploeg streeft naar continuïteit. Meloni’s transitieteam wordt over de financieel-economische situatie in het land gebriefd door Draghi’s medewerkers, en zou ook enkele ideeën voor de begroting vragen. Tegen 15 oktober verwacht de Europese Commissie een ontwerpbegroting vanuit Rome, die allicht nog door de regering-Draghi wordt ingediend. Daarna krijgt de nieuwe Italiaanse regering de kans om die begroting te actualiseren.

Het moet allemaal ernst en verantwoordelijkheidszin uitstralen, en behalve Europa zeker ook de internationale financiële markten geruststellen. Voorlopig werkt die strategie. Het internationale ratingagentschap S&P voorziet niet meteen een risico bij de transitie naar een nieuwe Italiaanse regering, klonk het vlak na de stembusgang.

Confrontatie Europa mijden

Ook op andere belangrijke ministersposten lijkt Meloni vooralsnog de confrontatie met Europa te willen mijden. Matteo Salvini van de Lega-partij mag zijn droom opbergen om opnieuw minister van Binnenlandse Zaken te worden. Salvini sloot de Italiaanse grenzen af voor ngo-boten, en zijn immigratiebeleid bracht hem op ramkoers met de Europese Unie. Zondag haalde Salvini’s Lega geen 9 procent. Electoraal weegt hij te licht voor zo’n belangrijke ministerspost.

Ook Silvio Berlusconi ten slotte, de tweede coalitiepartner die Meloni voor haar meerderheid nodig heeft, lijkt niet te moeten rekenen op een internationaal erg zichtbare rol. Daarvoor is hij, vooral buiten Italië, te controversieel. Meloni zou wel Berlusconi’s partijgenoot Antonio Tajani overwegen, mogelijk als voorzitter van één van beide kamers van het parlement. Tajani ziet zichzelf graag op Buitenlandse Zaken. De voormalige voorzitter van het Europees Parlement is gematigd en pro-Europees. Dat zou meteen Europa geruststellen dat Italië de Europese solidariteit inzake de sancties tegen Moskou niet verbreekt.