Italiaanse regering bezorgd over krekelmeel in het pizzadeeg

De rechts-nationalistische regering van Italië maakt zich zorgen over vermalen insecten in het pizzadeeg. Van Brussel mag het sinds begin dit jaar, maar minister Lollobrigida (Landbouw, Voedselsoevereiniteit en Bossen) heeft zijn bedenkingen. Mogelijk speelt de teloorgang van de traditionele Italiaanse keuken een rol – de minister wil om die reden ook een verbod op kweekvlees. In ieder geval eist de regering nu dat het gebruik van insecten extra goed op de verpakking wordt aangegeven.

Zijn krekels en sprinkhanen een politiek probleem aan het worden? Italië is niet het enige land waar insecten een slechte naam hebben. Ook in Frankrijk en andere Europese landen klinkt kritiek op het Europese besluit. In Duitsland en Polen verschenen berichten op sociale media dat alleen Latijnse namen van de insecten op het etiket zouden worden gebruikt – wat niet waar is. Complotdenkers beschouwen het toestaan van insecten als voedsel als bewijs voor het in hun ogen doorgeslagen Europese klimaatbeleid.

Zij weten zich gesteund door Russische geluiden. Zo analyseerde Vesti Nedeli, het Nieuws van de week op de Russische staats-tv, het Europese besluit om krekelmeel toe te staan als volgt: „Mensen wordt gevraagd om minder vaak de was te doen, minder huishoudelijke apparaten te gebruiken, minder te wassen, de temperatuur te beperken. En nu wordt hen ook aangeraden om insecten te eten.”

Een lekkernij

Het in Italië gevestigde European Digital Media Observatory (EDMO), dat tegenwicht wil bieden aan nepnieuws, noemt insecten „een lekkernij voor mensen die desinformatie willen verspreiden”. Volgens het EDMO is er sinds de goedkeuring van krekelmeel een „golf aan desinformatie” gepubliceerd – waarvan een groot deel afkomstig lijkt uit Rusland.

De nieuwswaakhond ziet ruwweg drie ‘verhalen’ terugkeren. De eerste: insecten zijn giftig. De tweede: westerse landen dwingen mensen om insecten te eten, bijvoorbeeld in de strijd tegen klimaatverandering. De derde: door de sancties tegen Rusland dreigen in Europese landen voedseltekorten en daarom staan er nu insecten op het menu.

Een zak met insectenmeel Foto Antonio Bat/EPA

Koos van Hamersveld, eigenaar van een krekelboerderij, de Dutch Cricketfarm, ziet veel berichten langskomen waarin de indruk wordt gewekt dat mensen insecten door de „strot” geduwd krijgen. Onzin natuurlijk, zegt hij. „Insecten mogen in producten verwerkt worden, maar het móet niet.” Zelf heeft hij ook wel eens „een mail ontvangen van iemand die helemaal los ging op mijn werk en vroeg waar ik vredesnaam mee bezig ben.”

Duurzame voedingsbronnen

In 2050 telt de wereld naar schatting 9,1 miljard mensen. Volgens de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, moet de landbouwproductie wereldwijd met 70 procent toenemen om tegen die tijd de wereldbevolking te voeden. Daarmee groeit de vraag naar een duurzaam alternatief.

Het Europese besluit om insectenmeel toe te staan is dan ook een onderdeel van de zoektocht naar duurzamere voedingsbronnen. Insecten stoten heel weinig uit, hebben weinig water of vruchtbare landbouwgrond nodig en helpen mee voedselverspilling tegen te gaan. Meelwormen produceren bijvoorbeeld tot 80 procent minder broeikasgassen dan koeien. En krekels zo’n tien keer minder ammoniak dan varkens, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen.

Een van de onderzoekers, emeritus hoogleraar Arnold van Huis, gespecialiseerd in insecten als voedselbron, noemt de Italiaanse eis voor extra informatie op de verpakking „merkwaardig”. Dat moet nu ook al duidelijk op verpakkingen staan, zegt hij. „Ook mogelijke allergieën worden vermeld.”

Insecten bevatten eiwitten die vergelijkbaar zijn met die in week- of schaaldieren. Wie allergisch is voor zeevruchten, zou dat dus ook voor insecten kunnen zijn. De Commissie wil daarom een duidelijke waarschuwing op het etiket. De hoeveelheid insecten in een product is bovendien beperkt tot 5 procent.

Volgens Van Huis, die ook mede-auteur is van Het Insectenkookboek, moeten veel Europeanen nog wennen aan het idee van insectenmeel in hun maaltijd. In de tropen is het „normaler”, zegt hij. „Niet om te overleven, maar gewoon omdat ze het lekker vinden.”

Van Huis schat dat een op de vier Europeanen openstaat voor dit alternatief. Volgens hem moeten producenten en beleidsmakers zich voor eerst eens op die groep richten, zolang het een nichemarkt is. „Het blijft een zaak van opvoeden van de mensen. Ik hoop nog altijd dat ze er bij Heel Holland Bakt mee aan de slag gaan. Dan maak je dit idee gangbaar.”