Haar hoofd zakte naar beneden, zittend op het middenterrein van de Olympic Oval in Calgary. Joy Beune ging zeer verrassend de vijf kilometer winnen, dat zag Irene Schouten zondag al snel. Een vloek, teleurgesteld schudden met het haar. Drie dagen WK afstanden, drie keer goud – op de drie kilometer, ploegachtervolging en massastart. En nu ‘maar’ zilver op de vijf kilometer, haar afstand. Maar mocht Schouten ontevreden zijn na zo’n toernooi?
„Niet normaal, echt”, reageerde Schouten uitgelaten nadat ze zaterdag op weergaloze wijze alsnog het goud op de massastart had gepakt. Zweetdruppels parelden minuten na afloop van de race nog op haar wangen. Maar ze straalde als in haar gloriedagen op de Spelen van Beijing, waar ze in 2022 drie keer olympisch goud won. Natuurlijk, ze was al twee keer eerder wereldkampioen geweest op de massastart. Ze had de meeste scenario’s op dit spectaculaire onderdeel al eens meegemaakt, zo vaak al gewonnen. Maar dit?
Bij een speelse aanval schoof de topfavoriet al in de tweede ronde aan het einde van de bocht zomaar onderuit. „Ik denk een technische fout, want ik was de enige die viel.” Honderd meter was haar achterstand toen ze weer stond. ‘Doorgaan’ zei haar instinct, gevormd door jarenlange gevechten in het marathonschaatsen en op skeelers. Ze had zelfs dit al eens eerder meegemaakt, vertelde Schouten na afloop. Thialf, maart 2016, finale van de wereldbeker. Toen had ze ondanks een vroege val de Canadese Ivanie Blondin en de Japanse Miho Takagi verslagen in de eindsprint.
„Ik dacht: oké, dit is de massastart, er kan nog van alles gebeuren. Maar je moet de rust bewaren. Ik kan er als een gek naartoe rijden, maar dan blaas je jezelf op.” Bovendien zag Schouten de groep voor haar niet echt vaart maakte. „Als ik wegval weten ze in het peloton niet wat ze moeten doen.”
Ploeggenote Marijke Groenewoud ontmoedigde vooraan de concurrentie en viel later nog aan om Blondin onder druk te zetten. Schouten was toen na een rondenlange achtervolging al aangesloten bij de groep. Om in de laatste ronde in een ultieme sprint toch nog af te rekenen met Blondin, hoewel ze in de buitenbocht veel meer meters moest maken dan haar Canadese rivaal. „Ik had er vertrouwen in en wist dat het met de snelheid goed zat. Dan heb ik genoeg in de tank om die sprint goed te rijden.” Royaal gaf ze ook Groenewoud, die zelf brons pakte, credits voor de winst: „Dankzij Marijke hebben we het goud behaald.”
Moeilijkheden na succes
Donderdag, op de eerste dag van de WK afstanden, was de spanning nog van haar gezicht af te lezen geweest bij de warming-up voor de drie kilometer. Groot was de ontlading toen ze in de laatste rit krap een seconde onder de tot dan toe snelste tijd van de Canadese Isabelle Weidemann dook. Een dag later oogde Schouten meer ontspannen als motor van het Nederlandse trio met Beune en Groenewoud, dat in een nationaal record naar de wereldtitel op de ploegachtervolging reed – voor Canada en grootmacht Japan. Al na haar derde gouden medaille, op de massastart, kon ze In Calgary lachend concluderen: „Nou ja, ik ben niet slecht.”
Vanzelfsprekend was haar succes dit keer niet. De aanloop naar de WK afstanden was anders dan in haar topjaar 2022, toen ze altijd en overal oppermachtig was op de drie en vijf kilometer plus de massastart. Hoogtepunt van een lange carrière, waarin Schouten na jaren van vallen en opstaan in de training alles perfectioneerde, om in Beijing precies op het juiste moment te pieken. Maar zoals haar coach Jillert Anema al voorspelde, met het succes kwamen ook moeilijkheden. Hoe om te gaan met de toegenomen belangstelling? En wilde ze haar leven ook in niet-olympisch jaren zo strak in het teken van schaatsen blijven zetten?
In tranen stond de drievoudig olympisch kampioen vorig seizoen in Thialf, na een tegenvallende derde plaats op de drie kilometer bij de NK afstanden, exemplarisch voor een zware periode. „De laatste tijd is het lang vechten, vechten tegen mezelf”, verklaarde Schouten destijds. „Ik heb best wel een intens jaar gehad, daar heb ik de laatste maanden wat moeite mee. In mijn wereld is er eigenlijk geen ‘nee’. Als je heel graag wil, kan er heel veel. En waarschijnlijk heb ik gewoon iets te veel gedaan van alles.”
Lach terug
Pas aan het eind van vorig seizoen, bij de WK afstanden in Heerenveen, was de lach af en toe terug. Vooral haar gouden race op de vijf kilometer gaf motivatie voor een sterke zomer. Toch viel de start van dit seizoen opnieuw tegen. Een afzegging voor de eerste wereldbeker in Japan kwam haar op kritiek te staan („Als je zo’n groot sporter bent als Irene Schouten met zoveel goud en talent, die boven alle maatstaven uitstijgt, moet je dat niet doen”, stelde oud-topschaatser Ben van der Burg op schaatsen.nl). Ze reageerde teleurgesteld op mindere prestaties, moest begin januari bij de EK afstanden ploeggenote Groenewoud twee keer laten voorgaan.
In aanloop naar de WK afstanden begon de trainingsopbouw zich eindelijk uit te betalen. Ze won de drie kilometer bij de wereldbeker in Quebec, reed in de training in Calgary haar snelste rondje ooit. Drie keer goud, die geweldige massastart. Maar geen unieke vierde wereldtitel op één toernooi.
