Iraanse filmmaker Mohammad Rasoulof vrijgelaten uit gevangenis

De 51-jarige Iraanse filmmaker Mohammad Rasoulof is dinsdag formeel vrijgelaten uit de beruchte Evin-gevangenis in Teheran, dat heeft zijn advocaat bekendgemaakt. Rasoulof was begin vorige maand al tijdelijk op vrije voeten om gezondheidsredenen.

Mohammad Rasoulof werd in juli 2010 tegelijk met zijn collega Jafar Panahi (62) opgepakt en het jaar daarop tot een jaar celstraf veroordeeld wegens ‘propaganda tegen de Islamitische republiek’. Panahi, toen de meest bekende Iraanse dissident, kreeg zes jaar celstraf, een uitreisverbod en een filmverbod van twintig jaar – hij werkte indertijd aan een documentaire over de doorgestoken herverkiezing van de radicale president Ahmadinejad en de golf straatprotesten die dat ontketende.

Het regime liet die celstraffen als een zwaard van Damocles boven de filmmakers bungelen. Rasoulof bleef films maken die in Iran zelf verboden waren maar in het buitenland triomfen vierden. In 2020 won hij de Gouden Beer van de Berlinale met There is no Evil, een vierluik over de doodstraf – vanwege een uitreisverbod namen zijn producer en zijn dochter de prijs in ontvangst. Jafar Panahi neemt stiekem films op met hemzelf in de hoofdrol en won in 2015 eveneens een Gouden Beer met het in een auto opgenomen Taxi Teheran. Panahi’s No Bears – waarin hij vanuit een grensdorp stiekem een film regisseert – draait nu in de Nederlandse bioscopen.

Lees ook: Hoe lukte het in Iran om films te maken ondanks censuur en restricties?

Alsnog opgepakt

In juli vorig jaar werd Rasoulof alsnog opgepakt samen met collega Mostafa Al-Ahmad, ditmaal wegens ‘opruiing tegen de staat’. Het duo had de Iraanse veiligheidstroepen via sociale media opgeroepen tot vreedzaam optreden in de onrustige stad Abadan, waar protesten waren uitgebroken over het instorten van een pas gebouwde woontoren. Toen Panahi bij de openbare aanklager voor het duo kwam pleiten, werd ook zijn straf alsnog ten uitvoer gebracht. Twee maanden later volgde een nieuwe golf van straatprotest, nu naar aanleiding van de dood een 22-jarige Mahsa Amini in handen van de moraalpolitie. Die leidden tot ruim 500 doden en tienduizenden arrestaties.

Onduidelijk is of de vrijlatingen moeten worden gezien als een charme-offensief nu het straatprotest enigszins is geluwd. Filmmaker Jafar Panahi kwam begin februari vrij, toen een rechter een streep trok door zijn vonnis. Toch liet de Evin-gevangenis Panahi pas gaan na twee dagen van droge hongerstaking. Ook actrice Taraneh Alidoosti kwam op borgtocht vrij. De Iraanse ster, die in 2016 een hoofdrol speelde in de met een Oscar bekroonde film The Salesman, werd in december van bed gelicht nadat ze zich uitsprak voor vrouwenrechten en op Instagram poseerde zonder hoofddoekje.