‘Ik weigerde elke make-up, behalve om er vermoeider uit te zien’

Ze doet onwillekeurig aan Kim Kardashian denken, de schatrijke reality-ster die elke dag traint met gewichten, trots haar lage vetpercentage deelt, haar buik laat laseren om hem nog strakker te krijgen en „alles” voor mode zegt over te hebben, ze zou desnoods een luier dragen als een outfit te strak zit voor een wc-bezoek.

Elisabeth Amalie Eugenie in Beieren (1837-1898), keizerin van Oostenrijk en koningin van Hongarije, voerde eenzelfde soort dwangbewind over haar lichaam. ‘Sisi’s’ levenslange diëten en fanatieke sport- en gymnastiek-sessies leverden een legendarisch smal middel op, ingesnoerd en in bedwang gehouden met lederen korsetten. Haar loodzware, extreem lange haar vergde elke dag urenlange verzorging. Het resultaat was een plaatje dat haar onderdanen betoverde, maar waar ze zelf al na haar 32ste niet meer aan kon voldoen. Portretten waren vanaf dat moment ten strengste verboden.

Zo opgesomd klinkt het ziekelijk – en mijlenver verwijderd van Sissi, de sprookjesprinses met het lieve gezicht van Romy Schneider die al generaties lang met Kerst op tv te zien is (regisseur Ernst Marischka maakte er ‘Sissi’ met dubbel-s van). „Slagroom”, noemt de Luxemburgse actrice Vicky Krieps die klassieke films; net als miljoenen meisjes vóór en na haar ging ook zij als kind voor de bijl.

We spreken elkaar via Zoom op de dag van de Luxemburgse première van Corsage, Krieps’ dwarse, eigentijdse interpretatie van de aanbeden keizerin in een script van regisseur Marie Kreutzer. Krieps is een van Europa’s meest gevraagde actrices en woont met haar gezin in Berlijn, maar Luxemburg is nog altijd ‘thuis’. Die avond zal ze zich in een koetsje door het centrum laten rijden, als half-spottend eerbetoon aan haar rol.

„Bij ons thuis werd geen Sissi gekeken”, vertelt ze. „Mijn ouders waren een soort hippies. Maar bij mijn buurmeisje keken ze wel. Ik mocht meekijken en heb daar heel gelukkige, oppervlakkige herinneringen aan. Die mooie prinses met haar mooie jurken, mooie korsetten…

„Bij de buren stond ook een Sisi-biografie in de kast. Ik las dat boek toen ik een jaar of veertien was, en raakte gefascineerd: ik bespeurde iets raadselachtigs in haar, een onuitgesproken verdriet over het feit dat je een meisje bent. Dat verdriet kende ik, ondanks mijn vrije opvoeding. Een meisje moet zich aan de regels houden. Ze moet knap zijn, niet te veel praten, grappig zijn maar niet te grappig, slim maar niet te slim… al die bullshit.

„Jaren later maakte ik een film met Marie Kreutzer in Wenen (Was hat uns bloß so ruiniert, 2016, red.) en zaten we te fantaseren over een volgend project. ‘Waarom geen Sissi?’, zei ik. Marie vond het een stom idee – Sissi is kitsch. Toen vertelde ik haar over die verborgen, donkere kant die ik als tiener in de biografie had menen te lezen. Drie jaar later ontving ik een afgerond script, met een kaartje van Marie erbij: „Ik ben het archief ingegaan, en je had gelijk.”

„Ik was net terug uit Los Angeles, waar ik wekenlang promotie had gedaan voor Phantom Thread (Krieps’ doorbraakrol tegenover Daniel Day-Lewis, red.). Ik heb me nog nooit zo eenzaam en leeg gevoeld als daar, het epicentrum van ‘the fake game’. Als vrouw word je er constant bekeken, gekeurd, besproken. Doe deze jurk aan, stap nu in die auto, klim het podium op, smile… Ik dacht dat ik gek werd. Sisi is het ultieme symbool voor dat verschrikkelijke gevoel. Dat was de connectie die ik met haar voelde. De cirkel was rond.”

Lees ook de recensie van CorsageDe donkere kanten van Habsburg-popster Sisi

Voor Sissi-fans zal Corsage misschien een onaangename verrassing zijn – de film toont een depressieve, manipulatieve vrouw, die haar scherp begrensde publieke rol aan alle kanten saboteert. Krieps is niet bang voor de reacties: „Niemand weet echt wie Sisi was, ze wist het zelf niet eens. Als we met onze film al een beeld van haar verwoesten, dan is dat een beeld dat ook Romy Schneider heeft verwoest, een van onze grootste actrices die om onbegrijpelijke redenen in dikke lagen make-up gehuld werd, alsof haar magie moest worden verhuld. Op de set van Corsage heb ik elke make-up geweigerd, behalve als het nodig was om me er vermoeider uit te laten zien. De rest is bullshit.

„Ik probeer op geen enkele manier in Romy’s voetsporen te treden – dat zou niet eens kunnen, wie ben ik nou. Ik wil iets aan de kaak stellen. We zijn in een tijd beland waarin we allemáál constant bekeken worden, maar nu door onszelf. We stalken onszelf met onze mobieltjes, en onze blik is nog minstens even kritisch. We zijn nu allemaal Sisi. Wat gaat dat met ons doen?

„Op de set was als ik een kind. In gedachten nam ik ze allebei bij de hand, Sisi en Romy, en zei: dit is onze speelplaats. Hier mogen we doen wat je misschien altijd al wilde, maar wat nooit mocht. En als de mensen het dan stom vinden of erom lachen, dan lachen ze mij maar uit.”