‘Ik ken mensen die hier hebben zitten huilen voor het scherm’, vertellen de Surinamers in Nederland

„Dit weekend heb ik amper geslapen”, vertelt Ray Darsan, directeur van de in Rotterdam gevestigde Surinaamse radiozender Stanvaste. Enerzijds waren er de zorgen over de onrusitge situatie in Suriname en anderzijds was er het werk. „Tot laat hebben wij gisteravond weer allerlei burgers en prominenten uit Suriname gesproken om hun analyses te vragen. En vanavond ga ik ook weer door. Dat is wat wij doen: het nieuws rechtstreeks uit Suriname halen voor de diaspora hier”, vertelt Darsan.

Afgelopen vrijdag liepen in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo protesten tegen de hoge prijzen en de regering van president Chan Santokhi volledig uit de hand. Het parlementsgebouw werd bekogeld en bestormd. Plunderaars elders in de stad richtten zich vrijdag op winkels en benzinestations. Er kwam een avondklok en zo’n honderd mensen zouden zijn gearresteerd.

Demonstraties zijn Suriname niet vreemd, benadrukt Darsan. „Maar dan met spandoeken, protestborden en megafoons. Hier kwamen criminelen op af die alles kapotgeslagen hebben.”

Stanvaste heeft geregeld Surinaamse politici en opiniemakers in de uitzending. Ruim een week geleden was Stephano ‘Pakittow’ Biervliet, oppositiepoliticus en protestleider van afgelopen vrijdag, nog te gast.

Hij vertelde er over de grote protestactie die hij voor 17 februari zou gaan organiseren met als motto: ‘Weg met Chan’. De regering moet vertrekken zegt Biervliet „omdat ze veel beloofd hebben en weinig doen.”

Nadat de protestactie afgelopen vrijdag uit de hand was gelopen, zette Radiostation Stanvaste alles in het werk te achterhalen wat er precies was gebeurd in Paramaribo. Getuigen uit Suriname vertelden de radiozender dat er „vanuit een bepaalde hoek” criminelen en andere ongure types op georganiseerde wijze, met de bus, naar de stad werden gebracht.

Deze mensen, sommigen met flessen bier in de hand, zouden zich in Paramaribo gemengd hebben tussen de ‘reguliere’ demonstranten met als doel de boel te laten escaleren.

Val van Santokhi

Radiodirecteur Darsan wil voorzichtig zijn omdat er nog onvoldoende bewijs is, maar zegt dat veel van zijn bronnen vermoeden dat de rellen zijn aangezwengeld uit de kring van voormalig president Desi Bouterse die voor het laatst van 2010 tot 2020 aan de macht was. Bouterse, inmiddels 77 jaar oud, hoorde vorige maand opnieuw 20 jaar gevangenisstraf (en onmiddellijke gevangenneming) tegen zich eisen in het hoger beroep rond de Decembermoorden in 1982.

Eenzelfde lezing is Dave Ensberg toegedaan. Ensberg is onder meer vicevoorzitter van het Johan Ferrier Fonds: een maatschappelijke organisatie die projecten in Suriname ondersteunt. „Kwade tongen beweren dat de rellen zijn georganiseerd door mensen die verbonden zijn aan de NDP van Bouterse met als doel dat de rellen en plunderingen chaos veroorzaken die tot de val van Santokhi leiden.”

Veel mensen volgen de onlusten op de voet. Het voelt on-Surinaams aan

Dave Ensberg vicevoorzitter van het Johan Ferrier Fonds

Darsan en Ensberg sluiten allebei uit dat protestleider Biervliet achter de rellen en plunderingen zit. Al vindt Ensberg dat Biervliet veel olie op het vuur gooide door te eisen dat de democratisch gekozen president Santokhi moet opstappen. Ensberg ziet dat de onrust in Paramaribo erg leeft in de Surinaamse gemeenschap in Nederland. „Veel mensen volgen het op de voet. Ik ken mensen die afgelopen weekend hebben zitten huilen voor het scherm. Het voelt echt on-Surinaams aan.”

Op bezoek in Suriname zag Ens-berg hoe slecht het land ervoor staat. De inflatie ligt er ruim boven de 50 procent. Het land zit diep in de schulden. Mensen met een middenklasse-baan zoals leraar of verpleegster kunnen niet meer rondkomen, als hun salaris überhaupt wordt overgemaakt. Soms melden zij zich ziek en nemen er een andere baan bij.

Drugscrimineel

En president Santokhi, die Bouterse in 2020 opvolgde met de belofte een eind te maken aan de corruptie, levert onvoldoende. Zo benoemde hij op belangrijke plekken familieleden en sloot hij een coalitie met de partij van de veroordeelde drugscrimineel Ronnie Brunswijk, die vicepresident is. Dat voedt de onrust. Ensberg pleit in daarom maandag een opiniestuk tot de verkiezingen van 2025 een zakenkabinet aan te stellen.

„Het volk van Suriname heeft het heel zwaar”, ziet ook Darsan. Volgens de radiodirecteur krijgen veel Nederlandse Surinamers dat mee. „Heel veel mensen hebben familie in Suriname en sturen geld of hulppakketten en krijgen te horen hoe slecht de situatie is.”

Hoop op een oplossing heeft hij verloren, mede vanwege de zetelverdeling en interne dynamiek waarbij de huidige regering vanuit de oppositie wordt tegengewerkt door de NDP van Bouterse. Als voorbeeld geeft hij het regeringsplan ‘no work no pay’ waarmee het mogelijk moet worden in het ambtelijk apparaat te snijden.

Op de half miljoen inwoners telt Suriname zeker 70.000 ambtenaren en een deel daarvan is er door de vorige regering als stemvee neergezet. „Dat wordt nu tegengewerkt met het argument ‘zie je wel: ze willen banen afpakken en zichzelf verrijken.”