Het experimentele werk op Fringe Festival gaat alle kanten op

Wie dezer dagen door Amsterdam loopt, kan ze niet missen – posters met het hoofd van een glimmende plastic sekspop, de mond suggestief wijd opengesperd. Daarboven, in vette roze letters: jaw dropping performances (vrij vertaald: voorstellingen waar je mond van openvalt). De campagne van het jaarlijkse Amsterdam Fringe Festival is smakeloos, provocatief én verwarrend – en dus een uitstekend uithangbord voor het festival dat bekendstaat om de experimentele voorstellingen van beginnende podiumkunstenaars.

Ruim vijftig voorstellingen zijn deze editie te zien, verspreid door de stad. Het betreft voornamelijk nieuw werk, aangevuld met enkele al bewezen performances, zoals het ontroerende audiodrama Rusty Brown van Anna Verkouteren Jansen (een troostrijk verhaal over eenzaamheid, gelardeerd met fijne scifi-elementen) en Suus van de jonge actrice Eeke Boonstra (een ongrijpbaar en zinnelijk liefdesepos met imponerend spel van Boonstra en sober tegenspel van theaterveteraan Gerardjan Rijnders).

De truc is om je bij Fringe niet te veel te verdiepen in de promotekstjes op de website, maar lukraak twee à drie voorstellingen op een avond te prikken. Dikke kans dat je je ergens gedurende de avond gaat vervelen, maar dat er óók een onverwachte parel tussen zit, van een maker die je over een paar jaar in het reguliere theatercircuit terug zal zien.

Lees ook het verslag van Fringe 2021: Jonge performers tonen hun klasse op Fringe Festival

Traag en slepend

In Theater De Roode Bioscoop klinkt bij aanvang een veelbelovende boodschap over de speakers: „Waarschuwing: je gaat anders naar de dingen om je heen kijken.” Helaas maakt de licht-filosofische theatrale denkoefening Stedelingen die daarop volgt, die premisse niet waar. Het uitgangspunt is wel intrigerend: podcastmaker Sanne Aletta van Otten doet in een fictieve audiodocumentaire verslag van een middag waarop ze, wachtend op een stadsecoloog die niet komt opdagen, in gesprek raakt met planten om haar heen. Ze maakt kennis met een treurende plataan, keuvelt met een bosje nepbamboe en ontfermt zich over een afgedankte kamerplant. „We moeten de planten leren zien als niet wezenlijk anders dan wijzelf”, zegt Van Otten.

Het hoorspel – deels vooraf opgenomen, deels ter plekke verteld door Van Otten – voltrekt zich traag en slepend, en in de vooral letterlijke dialoogjes zit nauwelijks dramatische spanning of meerlagigheid. Af en toe schetst ze via een overheadprojector tamelijk overbodig de setting van het gesprek in kwestie. Componist LY Foulidis voorziet alles intussen live van een minimalistisch geluidsdecor.

Van Otten wil het hebben over de verstoorde verhouding tussen mens en natuur in de stad, maar vervalt vaak in uitleggerigheid. Stedelingen blijft daardoor hangen in een nogal vrijblijvend voorstel om bewuster om te gaan met onze omgeving.

Zinderende climax

In Fr/agile gaat danser Liam McCall een interessant duet aan met licht. In de aanvankelijk duistere zaal van theater Perdu verkent hij zijn eigen lijf met een kleine zaklamp. Het schijnsel van het licht zet interessante interacties met zijn lichaam in gang. Schokkend laten zijn ledematen zich leiden door het licht dat erop valt, het biedt houvast maar haalt hem ook uit zijn evenwicht. De half uur durende voorstelling bouwt vanuit de verstilde opening toe naar een opzwepende en zinderende climax, waarbij McCall imponeert met strak uitgevoerde breakdance. Uiteindelijk verruilt hij het geconcentreerde, kille witte licht voor een warmer oranje en vindt de ritmische, bij vlagen opgefokte etude een ontroerende rust en sensualiteit.

Debuterend artistiek leider Farnoosh Farnia koos met deze editie voor meer nadruk op storytelling en haalde de banden aan met het gelijktijdige Nederlands Theater Festival, zusterorganisatie van het Fringe. In een dagelijkse late night show in Klein Bellevue zijn op ongedwongen maar feestelijke wijze previews te zien van voorstellingen die later op een (of beide) festivals te zien zijn. Resultaat is een smeuïge voorvertoning van de veelzijdigheid van het festival: zo had de Friese dichter Erik de Boer de lachers op zijn hand met een aantal voordrachten uit zijn eigen bundel Een Waging Pogen, waarin hij in een droogkomische podiumpresentatie zijn elastisch taalgevoel aan de dag legt. Na zijn (bewust) statische en lekker stugge performance ging drag-artiest Indie Nile vervolgens een spannend, bevrijdend duet aan met een paspop. Fringe schiet als het even kan alle kanten op.

Lees ook het interview met Nasim: Bedreigd vanwege zijn geaardheid, en toch staat hij op het podium

Amsterdam Fringe Festival 2022. Gezien: 6/9, verschillende locaties in Amsterdam. Nog t/m 11/9. Inl: amsterdamfringefestival.nl