Gaudeamus opent met een ontroerend sheng-concert

Het Utrechtse TivoliVredenburg, met zijn vele zalen bewees zich woensdagavond opnieuw de ideale locatie voor de openingsavond van het nieuwe-muziekfestival Gaudeamus. De avond begon traditiegetrouw met een concert van Asko|Schönberg. In de kamermuziekzaal van TivoliVredenburg, Hertz, vergaten presentatoren Brechtje van Dijk en Allison Wright even dat er al een rijk voorprogramma was geweest, met onder andere een energieke performance van percussietrio XTRO en de 450 kilo wegende ‘sluisfluit’ die Gemma Luz Bosch in het water bij de eeuwenoude Weerdsluis heeft gehangen.

Hoogtepunt van het hoofdconcert bleek The Color Yellow van Huang Ruo, een nieuw concert voor de sheng, een Chinees mondorgel bestaand uit meer dan dertig bamboepijpjes.

Lees ook het interview met het Belgische duo Two Envelopes is ‘ensemble in residence’ tijdens de Gaudeamus Muziekweek: Experimenteel duo pingpongt samen op het klavecimbel

Zijdezachte onzuiverheid

Ruo’s mengt traditionele Chinese muziekelementen muziek. Dat gaat niet altijd even gemakkelijk; veel Chinese instrumenten zijn anders gestemd dan Westerse. Ruo verstopt dat feit niet, maar zet het juist aan: in dit concert gaf hij de musici opdracht hun instrumenten lichtjes te ontstemmen. Zo ontstond er een zijdezachte onzuiverheid die het hele stuk liet schitteren.

Bijzonder aan de sheng is dat het instrument zowel bij in- als uitademing klank produceert. Dat hoorde je al bij de eerste noten van het concert. De sheng leek bezit te nemen van stersolist Wu Wei – zijn lichaam één grote blaasbalg.

De klagende finale ontroerde. Na het dissonante van de vorige delen vertraagde hier de harmonische beweging en zweefde Ruo’s oneindige melodie over een kaal landschap.

Overdonderende trip

Na zo’n ijzersterke start stelde Rembrandt Frerichs’ project Off the Caroussel enigszins teleur. In opdracht van Gaudeamus selecteerden hij en drummer Vinsent Planjer acht klassieke musici om ze te scholen in improvisatie. Maar hoe levendig Frerichs’ basispartituur ook was, de klassieke musici bleven er nog te veel mee bezig.

De avond sloot af met Feliz Anne Reyes Macahis’ Diwata, een wat zweverig stuk, en llolli-Pop van en met Alex Paxton, trombonist en een van de genomineerden voor de Gaudeamus Award (aanmoedigingsprijs voor jonge componisten).

llolli-Pop bleek een overdonderende muzikale trip; alsof je vastgeketend zat aan een op hol geslagen draaimolen. Paxton blies en kreunde door zijn instrument, met steeds een andere demper voor de beker. Het orkest achtervolgde Paxton met demonische duizelmotiefjes. Halverwege liet hij zijn trombone hangen en schreeuwde hij zijn stem kapot. Goed? Slecht? Paxtons werk is veel te gevaarlijk voor die woorden.