Zijn vader werkt in de verzekeringen en zijn moeder heeft een huiswerkinstituut. Muziek werd harpist Joost Willemze (27) dus niet bepaald met de paplepel ingegoten. Maar na een bezoek aan de muziekschool op zijn zesde, was hij om: „Ik liep de trap op, het eerste lokaal links was het harplokaal. De deur stond open: daar stonden al die harpjes. Ik werd als het ware naar binnen gezogen. Je kan meteen geluid maken door glissandi te maken: heen en weer gaan met je hand over de snaren. Ik wist gelijk: dit wil ik. Het was bijna alsof de harp mij koos.”
Zijn ouders en zijn leraar moedigden hem aan. Vanaf zijn elfde deed hij mee aan concoursen.
„De harp is een van de alleroudste instrumenten. Een pijl en boog van een jager maakt bij het afschieten een trillend geluid: dat is eigenlijk al het beginidee van de harp. Het mooie aan het instrument vind ik dat je vingers direct contact hebben met de snaren. Bij een piano zitten er een toets en een hamertje tussen. Je hebt bij een harp echt verbinding met de toonvorming, dus je kan daar veel mee manipuleren.”
Ik wist gelijk: dit wil ik.
Het was bijna alsof de harp mij koos
Op zijn zeventiende ging Willemze twijfelen. Wilde hij nog wel harp spelen? Hij ging klassieke talen en Russisch studeren aan de Universiteit Leiden. Maar tijdens zijn studie bleef hij harp spelen en nam hij deel aan concoursen. Zo kon hij zonder een conservatoriumbachelor gelijk beginnen aan de master aan het Conservatorium van Amsterdam, die hij in 2021 haalde.
Clichébeeld van de harp
„Er is lang een clichébeeld geweest van de harp: een saloninstrument met allerlei tierelantijntjes, bespeeld door mooie dames met grote baljurken. Natuurlijk heeft de harp iets heel elegants en iets, ja, iets lieflijks. Maar het heeft meer dan dat: het is echt een solo-instrument. Je hebt power nodig om harp te spelen.”
„Na mijn concerten komen er bijna altijd mensen naar mij toe die zeggen: ‘Ik had niet verwacht dat de harp zo gevarieerd kan klinken.’ Ik wil mensen graag de ogen openen voor de kwaliteit en potentie van het instrument. Dat wordt steeds bekender, maar is nog niet bekend genoeg.”
Willemze won in 2023 de Dutch Classical Talent Award. Voor dat traject stelde hij zijn eigen programma samen, gethematiseerd rondom Orpheus, die in de Griekse mythologie naar de onderwereld reist om zijn gestorven geliefde Eurydice terug te halen. Willemze combineerde zijn liefde voor taal en de oudheid met een muzikale tijdlijn van de middeleeuwen tot aan 2023, met twee opdrachtcomposities waarvan één voor harp en electronics.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/01/08141157/data109796574-66a181.jpg)
De harp verder ontwikkelen
„Ik denk niet dat de potentie van de harp al volledig is gerealiseerd. De ontwikkeling naar pedaalharp [een harp met zeven pedalen waarmee alle tonen een halve noot verlaagd of verhoogd kunnen worden, red.] zoals die nu in orkesten staat, is best recent. In de tijd van Mozart of Beethoven waren harpen nog behoorlijk fragiel, dus die hadden de harp niet echt op de radar staan. Componisten als Debussy, Fauré, Ravel en Alberto Ginastera schreven al wel serieuze werken voor harp. Tegenwoordig komen daar steeds meer componisten bij. Ik wil aan die ontwikkeling bijdragen. Door bijzondere programma’s te maken en nieuwe werken te spelen, word je bijna een profeet van je instrument.”
In maart neemt Willemze bij het Italiaanse label Tactus zijn tweede album op. Komende zomer is hij artist in residence bij het Grachtenfestival en in 2025 maakt hij zijn recitaldebuut in de Kleine Zaal van het Concertgebouw. „Daar wil ik sowieso een nieuwe opdrachtcompositie spelen.”
Zijn agenda raakt al vrij vol, toch wil Willemze de komende jaren open in gaan: „Ik wil in de toekomst graag de verbinding zoeken met andere kunstvormen. Bijvoorbeeld een recital met fotografie. Twee jaar geleden had ik niet kunnen bedenken dat ik nu hier zou zijn. Waar ik over een paar jaar ben is ook voor mij een verrassing.”
Beeld header Andreas Terlaak.
