Danser Dunja Jocic: ‘Die donkere grondtoon zit in mij’

Dunja Jocic is geen nieuwkomer aan het dansfirmament. Ze heeft al een klein, divers en interessant oeuvre op haar cv staan, maar overweldigende media-aandacht, anders dan lovende recensies, heeft dat niet gegenereerd. Jocic (Belgrado, 1978) haalt voor de webcam haar schouders op: „Ik val net telkens overal buiten, ofzo.”

Tot 2019 danste de Servisch-Nederlandse Jocic zelf nog, bij onder andere Club Guy & Roni en Emio Greco & Pieter C. Scholten. Tijdens haar podiumloopbaan maakte zij al kleine dansvoorstellingen en een eerste dansfilm, die op twee internationale festivals werd bekroond. Sinds ze zich volledig op het creëren van eigen werk concentreert, ontwikkelt haar werk zich gestaag.

Wat daarbij al snel duidelijk werd, is dat zij niet van een blijmoedige levenshouding kan worden beschuldigd. De laatste jaren creëerde ze werken met verontrustende narratieven: een vader op zoek naar zijn dochter die in een kunstmatig gelukkige, digitale wereld is verdwenen (We, us & other games) of beangstigende visioenen waarin onze hang naar onsterfelijkheid in de praktijk minder aantrekkelijk uitpakt (Het gras hier is groener). In coronajaar 2021 ontving Jocic de belangrijkste dansprijs van Nederland, de Zwaan, voor De panter, een beklemmende verhandeling over het hedendaagse gevoel voortdurend gadegeslagen te worden, tot in eigen huis en eigen lichaam aan toe. In The previous ownerschetst ze een even naargeestig als fascinerend beeld van de oprukkende technologie. Alle kennis, herinneringen en gevoelens van een oude, aftakelende man (acteur Tom Jansen op film) worden geüpload naar het brein van een jong, optimaal functionerend lichaam. De inbezitneming – vormgegeven door een ‘ingebouwde’ iPad op de buik van danseres Kalin Morrow – veroorzaakt een sinistere innerlijke strijd.

‘Puur dansant’

Ondanks de vaak uitgesproken positieve ontvangst van haar werk hebben grote gezelschappen in Nederland deze rijzende ster tot op heden niet opgepikt, terwijl ze toch naarstig op zoek zijn naar talent dat in de academische techniek kan en wil werken. Jocic selecteert vaak technisch hooggeschoolde dansers voor haar voorstellingen. Voor iemand die in haar jonge jaren lid was van de Olympische ploeg ritmische gymnastiek van (toen nog) Joegoslavië is dat misschien een voor de hand liggende keuze. Jocic volgde later een dansopleiding bij Codarts Rotterdam, die ze in versneld traject voltooide. „Ik denk dat de gezelschappen mij vooral associëren met multidisciplinair werk. Maar in Braunschweig maak ik nu een choreografie voor zestien dansers – een dergelijk ensemble zou in Nederland financieel onhaalbaar zijn voor mij – die vrijwel puur dansant is. Ik vind dat heel verfrissend.”

You’re on your own. En dus per definitie eenzaam. Die donkerte herken ik als een constante in mijn werk

De thematiek in haar werk heeft vaak te maken met onze relatie met sterfelijkheid, de rol van technologie in het leven, existentialisme en transhumanisme. „Zoals ik het zie, zijn die zaken nauw verbonden. De technologische ontwikkelingen, het concept van transhumanisme; het gaat zo snel, dat we voortdurend achterop liggen in ethische kwesties. Ik kan mijn kinderen niet voorspellen hoe de toekomst eruit gaat zien. Dat is een overweldigende, beangstigende gedachte.”

Om die reden, zegt ze, zou ze wel religieus willen zijn. Maar geloven doet ze niet. „Wat is dan de betekenis van het leven, bij wie kun je aankloppen? You’re on your own. En dus per definitie eenzaam. Die donkerte herken ik als een constante in mijn werk. Het zit in de visuals, in de atmosfeer. Ik probeer ervan weg te blijven, onder andere met humor en surrealisme. En ik wil mezelf verrassen. Mede daarom werk ik graag met andere disciplines samen.”

Happy thema’s

Film is daar een van. Waarschijnlijk is dat evenmin een toevallige keuze; ze werd in Belgrado geboren in een familie van filmmakers en scharrelde als kind graag op de set rond. Na het uitbreken van de burgeroorlog in voormalig Joegoslavië en de bombardementen op de hoofdstad kwam ze naar Nederland. „Maar destijds was ik nauwelijks met de oorlog bezig. Ik wilde niet als vluchteling worden gezien.”

Terugkijkend denkt ze dat de donkere grondtoon in haar werk wél deels terug te voeren is op die gebeurtenissen. Van grotere invloed echter acht ze het stervensproces van haar moeder, drie jaar later. „Ik ben de tijd toen anders gaan ervaren. Je waardeert elk moment zo intens. Het is heftig om je te realiseren dat het leven elk moment kan eindigen. Dat gevoel heeft mij nooit verlaten. Het zit in mij.”

Ze grimast: „Als ik naar happy thema’s wil, wordt dat nog een hele uitdaging.”

Beeld header Andreas Terlaak.

Lees ook Kille vervreemding in ‘De Panter’ van Dunja Jocic

Lees ook De Smaak van Dunja Jocic

Delen Mail de redactie