Na meer dan vijftig jaar is muziekcentrum De Oosterpoort, bekend van Noorderslag en als thuisbasis van het Noord Nederlands Orkest, niet meer van deze tijd, vinden de gemeente Groningen en SPOT, de organisatie achter De Oosterpoort en de Stadsschouwburg Groningen. Het gebouw is te klein, niet duurzaam en niet praktisch. Renoveren is geen optie.
In zes volgeboekte bijeenkomsten vertellen de gemeente en SPOT de komende weken waarom ze een nieuw muziekcentrum willen en hoe dat eruit moet zien. Al vijf jaar wordt er over een nieuw muziekcentrum nagedacht, met TivoliVredenburg in Utrecht als voorbeeld, maar nu zijn de plannen concreet geworden.
De Nieuwe Poort moet het gaan heten en moet vier zalen krijgen: een klassieke zaal speciaal voor het Noord Nederlands Orkest (NNO), een voor alle muziekgenres, een voor intieme settingen en kleine theatervoorstellingen, en een grote met 3.200 staplaatsen „voor versterkte muziek en feesten”. De huidige Grote Zaal heeft ruimte voor 2.000 bezoekers. Daardoor slaan veel grote artiesten Groningen over, zei directeur Nynke Stellingsma tijdens de eerste bijeenkomst vorige week, waar geïnteresseerden bijgepraat werden over de plannen.
Verouderd
In een diashow met foto’s van De Oosterpoort liet Marc Floor van de Directie Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente Groningen tijdens de bijeenkomst de gebreken van De Oosterpoort zien. De kelder, waar de installaties verouderd zijn, de drukte bij de uitgang en de Grote Zaal kwamen voorbij. „Het is een heel fijn gebouw en het is best lastig daar afscheid van te nemen. Maar het gebouw is op. De daken en de muren zijn niet goed geïsoleerd. Het heeft enkel glas en hoog energiegebruik. Er is veel te weinig opslagruimte en er zijn te weinig kleedkamers”, zegt Floor.
De Grote Zaal moet bijna dagelijks omgebouwd worden van een zaal voor klassieke muziek tot zaal geschikt voor popconcerten, legt Stellingsma uit. „Als het orkest klaar is met repeteren, moeten de houten wanden gewisseld, de dekens naar beneden gedraaid, de stoelen eruit, het podium verhoogd en de lampen en de lichten in de kap gehangen voor het popconcert die avond. Dat hele feest gaat ’s avonds weer terug, want de volgende ochtend moet het NNO er weer in. Dat kan echt slimmer. Een zaal alleen voor popmuziek is de ontbrekende schakel.”
Ook het Noord Nederlands Orkest stelt „met pijn in ons hart” vast dat „onze thuishaven De Oosterpoort niet langer mee kan”, schrijven algemeen directeur Liesbeth Kok en artistiek leider Marcel Mandos in een open brief aan de burgemeester en wethouders van Groningen. „De druk op de Grote Zaal is groot, waardoor deze te weinig beschikbaar is voor het NNO en er aanbod verloren gaat voor Groningen. Een toekomstbestendig muziekgebouw met een akoestische zaal, de enige in heel Noord-Nederland, is voor Groningen en Noord-Nederland essentieel.”
Verschil maken
Jenny Burgstra (54) stelt van alle bezoekers tijdens de bijeenkomst de meeste vragen. Ze is fervent concertbezoeker en reist heel het land af voor optredens. „Ik ben zo gek dat ik dat doe. Maar boven Zwolle houdt het voor veel mensen op. Een grote zaal in Groningen gaat het verschil maken. Dan is het voor artiesten aantrekkelijk om toch naar Groningen te komen.”
Het nieuwe gebouw moet in 2030 openen en het liefst achter het Hoofdstation komen. De Suikerzijde, een terrein net buiten het centrum van de stad, is de andere optie. Voor het NNO zou het stationsgebied de enige geschikte locatie zijn. „Een centrale en goed bereikbare locatie in de stad draagt bij aan ons imago als toporkest”, aldus Kok en Mandos.
De gemeenteraad van Groningen besluit naar verwachting in november over de plannen. Zeker is de uitkomst niet. Het grootste breekpunt lijken de kosten te worden. De gemeente schat de kosten nu op meer dan 300 miljoen euro. Een voorbeeld van hoe het niet moet, is dan ook Amare in Den Haag, zegt Marc Floor van de gemeente Groningen. Bij de ontwikkeling en bouw van dat cultuurhuis ging van alles mis. Zo kostte het tientallen miljoenen meer dan beloofd. „Daar kunnen we vooral van leren wat we hier beter kunnen doen”, zegt Floor.
Slecht plan
Maar er zijn ook inwoners van Groningen die juist graag willen dat De Oosterpoort behouden blijft. Op de website van de gemeente kunnen Groningers aangeven wat ze belangrijk vinden voor het nieuwe cultuurcentrum. In de reacties pleiten veel inwoners juist voor het behouden en renoveren van De Oosterpoort.
Een van de pleitbezorgers voor het behoud van De Oosterpoort is Peter Michiel Schaap van GRAS, het architectuurcentrum voor en van Groningen: „Het is aan alle kanten een heel slecht plan, dat heel veel geld gaat kosten”, vindt Schaap: „Het is een zwaar achterhaalde oplossing om alles bij elkaar te zetten.”
Schaap pleit voor behoud van De Oosterpoort, met een nieuwe, grote zaal voor popmuziek op de Suikerzijde. „De Oosterpoort heeft geen monumentale status, maar dat zou het zo kunnen hebben. Er zijn nog maar weinig van dit soort cultuurcentra uit de vroege jaren zeventig. Het heeft een heel goede klassieke concertzaal. Een pand waar zoveel waarde in zit, moet je nooit slopen.”
Dat De Oosterpoort niet te renoveren valt, noemt Schaap onzin. „Elk pand is te renoveren. Het stoort me mateloos. Het is een onzorgvuldige omgang met bestaand erfgoed.”
