Grondlegger Adam Back: ‘Bitcoin zal als investering kunnen concurreren met goud’

Adam Back valt niet op. Een grijze vijftiger in een zwarte windbreaker met een bril en een zware laptoptas die zich rustig door de menigte beweegt bij de conferentie Bitcoin Amsterdam. Niet groot, niet hip, niet luidruchtig. Maar hij wordt door de twintigers en dertigers voortdurend herkend, aangehouden en bedankt. De meesten van hen zouden zonder hem vermogen noch bedrijf hebben gehad.

Back is een van de grondleggers van de bitcoin. Toen in 2008 iemand – of een groep personen – onder de naam Satoshi Nakamoto het plan voor het creëren van bitcoin schreef, was Back een van de eersten die om feedback werd gevraagd. Back was al meer dan tien jaar betrokken bij pogingen betrouwbaar digitaal geld te bouwen en bij het beveiligen van e-mailverkeer. Nakamoto, die tot 2010 bij de ontwikkeling van bitcoin betrokken was, bouwde verder op onder meer zijn programmeerwerk.

Misschien ís hij Nakamoto wel, suggereert een twintiger even later, die Back aanschiet en vraagt of hij een selfie met hem mag maken. Back poseert braaf en zwijgt. Hij heeft het al heel vaak gehoord. Inmiddels is hij vooral bezig met uitvindingen die het betalen met bitcoin sneller en gemakkelijker moeten maken.

Op Twitter (bijna een half miljoen volgers) gebruikt Back een bewerkte foto met ogen waaruit laserstralen lijken te schieten, het online herkenningsteken voor zogeheten ‘maximalisten’, mensen die ervan overtuigd zijn dat de koers van de digitale munt naar grote hoogten zal stijgen en je dus wel gek bent als je bitcoin verkoopt in plaats van oppot.

Toch is het de gepromoveerde computerwetenschapper en ondernemer niet primair om de waarde van de munt te doen, maar om technologie die privacy online regelt en zorgt voor houvast in een vluchtige online wereld waar vaak moeilijk te verifiëren is wat echt is. Elektronische cash, zoals hij de bitcoin omschrijft, hoort daar voor hem bij. Een technologie om betrouwbaar en definitief online betalingen te kunnen doen, zonder afhankelijkheid van bijvoorbeeld banken en grote techbedrijven.

De noodzaak is in zijn ogen alleen maar gegroeid en strekt zich uit tot de vrijheid van meningsuiting. „Het gebeurt steeds meer dat grote socialemediabedrijven mensen censureren, vaak vanwege politieke denkbeelden of belangen. Dat is zeker niet de manier waarop de mensen van het vroege internet hoopten dat het zich zou ontwikkelen.”

U komt uit de ‘cypherpunkbeweging’. Cypherpunks probeerden in de jaren negentig cryptografische oplossingen te bedenken voor online privacyproblemen. Is daar nog iets van over?

„Nou, ik denk dat zelfs een heropleving te zien is via de bitcoin, want daardoor zijn veel meer mensen blootgesteld aan dat gedachtegoed. En door bitcoin is het gebruik van de technologie veel meer wijdverbreid. En dan niet alleen [bitcoin] als betaalmiddel, maar ook als investering. Het huidige economische klimaat versterkt dat omdat mensen in westerse landen in veel gevallen voor het eerst over inflatie nadenken, of ervaren wat dat is.”

Hoe zou dat werken?

„Ik denk dat als mensen zich zorgen maken dat ze geld verliezen doordat de waarde van hun geld vermindert, ze naar alternatieven gaan kijken. In onzekere economische tijden besteden ze meer aandacht aan hun spaargeld.

„In landen met hoge inflatie en een hoge afhankelijkheid van overboekingen uit het buitenland wordt voor dagelijkse uitgaven vaker gebruikgemaakt van zogenaamde stablecoins, cryptomunten met een vaste verhouding tot de dollar. Bitcoin gebruiken ze dan om in te sparen.”

De bitcoin is dit jaar twee derde van zijn waarde verloren. Waarom zou je die tegen inflatie gebruiken?

„Natuurlijk kan de bitcoin volatiel zijn, maar als de inflatie super hoog is, zo’n 50 procent, dan wordt die volatiliteit tenietgedaan door de lokale munt. Het is een langetermijninvestering. Zoals financiële adviseurs over aandelen zeggen: koop ze alleen als je ze zeker drie tot vijf jaar vast kunt houden.”

De programmeur met zijn ideologische achtergrond heeft een wereld mee helpen bouwen vol innovatie, maar ook speculatie. Grote spelers daarin zijn beginnende – deels ongereguleerde – handelsplatformen, zoals Coinbase en Binance. Er overheerst in de cryptowereld een heilig geloof in marktwerking. Alles draait er om geld en techniek. Instituten als centrale banken, die door ‘feilbare’ mensen worden gerund en die ingrijpen in de vrije markt, worden door de cryptowereld verfoeid.

Hoe ziet u die koersdaling, zijn dat normale groeistuipen voor een jonge technologie?

„Voor mensen die al een paar keer zo’n cyclus hebben gezien, is het relatief gebruikelijk en tot op zekere hoogte ook onvermijdelijk. Dat is hoe het gaat met snelle groei en adaptatie. Het kan niet alleen maar één kant op gaan. Het hangt in dit geval ook deels samen met de hele economische situatie en de dalende prijzen voor techaandelen.”

Back vergelijkt de manier waarop ideologie en marktwerking bij bitcoin elkaar versterken met de vroege ontwikkeling van het internet. In het internetprotocol (IP) zelf, nodig voor het bekijken van websites en e-mails, kon je niet investeren. „Je kon wel aandelen kopen in start-ups zoals Google, Sun Microsystems of Facebook. Bedrijven die afhankelijk waren van het succes van het internet. Voor mij komt het daar samen. Mensen zijn enthousiast over bitcoin omdat ze tegen censuur zijn of betalingen willen kunnen doen zonder dat ze daar toestemming voor nodig hebben van een bank. Ze voelen zich er filosofisch toe aangetrokken en willen hun eigen spaargeld opslaan. Dat valt te rechtvaardigen. Landen hebben ongebruikelijke dingen gedaan, zoals het bevriezen van bankrekeningen van demonstranten in Canada.

„En daarnaast heb je investeerders. Die hebben misschien zelf geen behoefte bitcoin te gebruiken. Ze wonen bijvoorbeeld in een goed functionerend land en kunnen hun overboekingen probleemloos doen. Maar ze zien wel dat er mensen zijn voor wie het nut heeft en dat er een markt is die banken niet bedienen. En daarom investeren ze erin.”

Wat voor toekomst ziet u voor bitcoin?

„Ik stel me voor dat het als betalingssysteem meer gebruikt wordt en dat het als investering concurreert met zoiets als goud.

„De jongere generatie is meer naar het digitale geneigd. Zij zullen misschien, als ze geld erven, wat goud verkopen en wat bitcoin kopen, omdat ze er al op jongere leeftijd aan blootgesteld zijn. Er zijn ambitieuzere mensen die een bitcoinstandaard voorstellen als een soort nieuwe gouden standaard. Dat is filosofisch interessant, maar volgens mij nog verder weg.

Lees ook: De verbouwing van cryptoplatform Ethereum moet het geweten van de cryptobelegger ontlasten

„Applicaties voor het gebruik van bitcoin zijn nu nog behoorlijk technisch en moeilijk. Start-ups werken er nu aan om het eenvoudiger te maken. Daarmee wordt het misschien een beetje minder veilig, maar als het daarmee mogelijk wordt voor een ander segment mensen om het te gebruiken is dat misschien nodig. Het is momenteel bijvoorbeeld nog vrij riskant om bitcoin zelf op te slaan. Als je de informatie verliest is het alsof je een bankbiljet op straat hebt laten vallen, het is weg. Ik denk dat er wel ruimte is om het te versimpelen, zodat mensen het wel zelf beheren, maar met een vangnet, zoals bij een bankrekening [waarbij je hulp kan krijgen als je je pincode kwijt bent].

„Tot nu toe zijn er naar schatting zo’n honderd miljoen mensen die ervaring hebben opgedaan met bitcoin. Ik denk dat het mogelijk is dat een miljard mensen het in een of andere vorm zullen willen gebruiken. Nooit iedereen. Het is ook niet zo dat 100 procent van de mensen goud bezit bijvoorbeeld.”

Landen met natuurlijke energiebronnen zitten op het equivalent van een goudmijn of oliebron, als ze die koppelen aan bitcoinprojecten

De EU is bezig met regulering van crypto’s. Daarbij wordt ook gesproken over het verbieden van de techniek achter het mijnen van bitcoin, proof of work, die u mede heeft ontwikkeld. Daarbij rekenen heel veel computers tegelijk om het gedecentraliseerde bitcoinsysteem draaiende te houden, wat veel energie kost. Kunt u uitleggen waarom u tegen deze wetgeving zou zijn?

„Het raakt aan het hele fundament en de logica achter bitcoin. Ook hier gaat de vergelijking met goud op. Mensen gebruiken goud als geld omdat het schaars is en niet slijt. Het is kostbaar om het te delven. Dat geldt precies ook voor bitcoin. Je gebruikt de energie om iets betrouwbaars te bemachtigen.”

Bitcoin kunnen bovendien goed worden gedolven met energie die niet benut wordt, zegt Back. Daardoor zou het niet vervuilend hoeven te zijn. Hij neemt als voorbeeld Canada, waar voortdurend veel energie wordt opgewekt met waterkracht.

„De hoeveelheid ongebruikte stroom in een provincie als Quebec is enorm, zo’n 50 procent van wat ze opwekken. Dat is genoeg voor het hele bitcoinnetwerk in die provincie. Het winnen van bitcoin kan in vergelijking met andere stroomverbruikende industrieën heel gemakkelijk verplaatst en uitgezet worden. Je hebt er behalve energie en internet weinig infrastructuur voor nodig. Door bitcoinprojecten te koppelen aan energieprojecten maak je ze sneller winstgevend. Daar liggen kansen voor landen met natuurlijke energiebronnen. Ze zitten op het equivalent van een goudmijn of oliebron.”