Gezocht: een ‘redelijke’ winstmarge bij prijsplafond

Energieminister Rob Jetten (D66) moet zijn plannen rond het instellen van het prijsplafond voor energie weer bijstellen. Dankzij dit prijsplafond worden vanaf begin volgend jaar de prijzen voor een beperkte hoeveelheid gas en elektriciteit voor de consument gemaximeerd. De overheid neemt dan de extra kosten voor zijn rekening.

De bewindsman had toezichthouder ACM gevraagd om te bepalen hoeveel subsidie de energiebedrijven van het Rijk nodig hebben om een redelijke winst te kunnen boeken, boven op de daadwerkelijk gemaakte kosten. De ACM heeft Jetten vorige week echter laten weten dat zij zo’n redelijke marge niet kunnen vaststellen. Daardoor moet de minister zijn manier van subsidiëren voorlopig weer veranderen.

Die berekening zegt de toezichthouder alleen te kunnen maken als er voldoende historische gegevens zijn. „De huidige marktomstandigheden wijken echter sterk af van het recente verleden”, stelt ACM. Om dan toch iets over de winst te kunnen zeggen „is een politieke afweging” nodig.

Voor de minister, en ook voor de Tweede Kamer, is de boodschap van ACM een tegenvaller. De politiek wil voorkomen dat de instelling van een prijsplafond leidt tot overwinsten in de energiesector. Zo werd Jetten in de bijna unaniem aangenomen motie van Mahir Alkaya (SP) gevraagd om overwinsten door het prijsplafond te voorkomen, „zodat de regeling geen extra bonussen en dividenduitkeringen” financiert. Om misbruik te voorkomen wilde de minister direct vanaf het begin in januari de energiebedrijven alleen compenseren voor hun gemaakte kosten, plus een redelijke marge.

Maandag maakte Jetten bekend dat hij een andere adviseur gaat vragen om alsnog een redelijke winstmarge vast te stellen. Gevolg is dat de minister op zijn vroegst vanaf 1 maart de kosten van de energiebedrijven kan compenseren zoals hij dit voor ogen had.

Dat wil niet zeggen dat de invoering van het prijsplafond voor de consument vertraging oploopt. In november en december krijgt de energieklant al van zijn leverancier een vergoeding van (tweemaal) 190 euro.

Vanaf januari gaat Jetten dan voor de energiebedrijven het verschil vergoeden tussen de hoge energieprijzen die zij op de markt moeten betalen en het lagere prijsplafond dat nu voor de consument is ingesteld. „Overwinsten”, zo schreef Jetten maandag aan de Kamer, moeten „door controle achteraf zoveel mogelijk worden voorkomen”. Het risico is volgens de minister dat bij de energiebedrijven door het prijsplafond, waar het grootste deel van de klanten onder gaat vallen, „prikkels om doelmatig in te kopen beperkt kunnen worden”. Via ACM en ook met hulp van prijsvergelijkers wil Jetten „de kans op overcompensatie” minimaliseren.