Gelaten gaan Pakistanen naar de stembus: de laatste campagneboodschap is ‘ga, ga, ga’

Het middaguur is nog amper aangebroken, of de deuren van een als stembureau ingericht klaslokaal blijken dicht. De beambten die de stembusgang hier in Saidpur, een voorstad van de Pakistaanse hoofdstad Islamabad, in goede banen moeten leiden, halen de schouders op. De voorzitter van het stembureau laste even lunchpauze in, klinkt het. „Het was voor het gebed”, corrigeert de voorzitter in kwestie Saadr Bashir Khoreshi, die komt aangesneld. Dat is niet de bedoeling: op verkiezingsdag in Pakistan, donderdag, mag geen minuut de mogelijkheid om een stem uit te brengen, worden onderbroken.

Het is stralend weer deze dag, mensen zijn vrij vanwege de verkiezingen. Vooral de rij voor het schoolgebouw waar de stembussen voor vrouwen staan, groeit gestaag. Voordat kiezers bij het stembureau komen, moeten ze hun stempas nog ophalen – bij de politieke partijen, die de stemgerechtigde burgers van tevoren hebben geregistreerd. Vertegenwoordigers hebben kraampjes en tafels op de straathoeken van de kiesdistricten gezet, met daarboven vlaggen in partijkleuren. Formeel maakt het niet uit welke partij de pas – een reepje papier met naam en gegevens – uitgeeft, de keuze wordt pas echt gemaakt in het stembureau.

De 43-jarige Ambreen Kanwal zegt liever niet op wie ze gestemd heeft. Maar ze wil wel kwijt wat ze hoopt dat die kandidaat zal doen: „Een regeringsleider moet naar de staat van het land kijken, en leven in het nú.” Ze kijkt om zich heen, naar de kale muren van het schoolgebouw en de waterfilterinstallatie die buiten gebruik is. „Wie nú aan de macht is, moet nú oplossingen brengen, en niet zich maar bezighouden met de vraag of hij in de toekomst weer macht heeft.”

Machtige leger

Pakistanen die donderdag gingen stemmen, deden dat in de wetenschap dat het resultaat al vaststaat: oud-premier Nawaz Sharif is de favoriet van het machtige leger, en wordt waarschijnlijk voor de vierde keer gekozen. Gespeculeerd wordt nog over de marge van Sharifs winst, zijn uiteindelijke regeringscoalitie en de samenstelling van het parlement. Wat dat laatste betreft zou vooral de opkomst een verschil kunnen maken, stelden Pakistaanse analisten de afgelopen dagen.

Lees ook Het leger heeft de keuze voor de Pakistaanse kiezer al gemaakt

Een hoge opkomst zou in het voordeel zijn van de partij van Sharifs aartsrivaal, de afgezette en veroordeelde oud-premier Imran Khan. Zijn PTI-partij werd sinds zijn afzetting als premier in 2022, vergaand ontmanteld. Partijleden werden opgepakt, en de PTI mocht niet meer als één organisatie op het stembiljet. Aanhangers van de populaire Khan moesten donderdag stemmen op ‘onafhankelijke’ kandidaten. Om hen te helpen bij de juiste keuze voor een PTI-getrouwe kandidaat, bouwde de partij een speciale website: vul je kiesdistrict in, en de symbooltjes van de aanbevolen kandidaten verschijnen op je scherm. „We moeten rekening houden met onze kiezers – de ongeletterdheid is hoog in Pakistan”, vertelde PTI-woordvoerder en campagneleider Raoof Hasan woensdagavond, in het centrale secretariaat van de partij in Islamabad.

In plaats van een campagne op straat, waar leden van Imran Khans partij PTI konden worden opgepakt, voerden zij een grootschalige online campagne

Op de bovenste verdieping van het secretariaat zit daarom een legertje vrijwilligers, klaar om vragen te beantwoorden. Enorme posters van de verkiezingen uit 2018, met Imran Khan in vol ornaat, hangen in alle hoeken van de ruimte. De bedrijvigheid op die verdieping steekt sterk af tegen de stilte die heerste op de vooravond van de verkiezingen bij het partijsecretariaat: geen enthousiaste aanloop, geen zwaaiende vlaggen.

In plaats van een campagne op straat – waar leden kwetsbaar zouden zijn of konden worden opgepakt – voerde PTI een grootschalige online campagne. Dat lijkt een logische stap: van alle politieke leiders heeft oud-cricketer Khan verreweg de meeste volgers op sociale media. Op verkiezingsdag zou dan moeten blijken hoezeer de berichten erin waren geslaagd die jongere kiezers „echt te mobiliseren”, stelde Hasan, voordat hij vanaf de telefooncentrale de trappen afdaalde naar een studiootje elders in het pand. „De laatste video van morgen is simpel. Ga, ga, ga.”

Internet en telefonie afgesloten

Hoeveel mensen op donderdag die boodschap nog meekregen via sociale media, is maar de vraag. Vrijwel direct na opening van de stembureaus werden in grote delen van het land het internet en telefoonverbindingen afgesloten. Dat was tegen de belofte die het ministerie van Informatie eerder aan journalisten had gedaan.

Pakistaanse autoriteiten lieten weten dat de black-out een noodzakelijke veiligheidsmaatregel was, nadat woensdag zeker dertig mensen omkwamen bij aanvallen op de campagnekantoren van onafhankelijke kandidaten, in de zuidwestelijke provincie Beloesjistan. De dubbele aanslag, vormde het slot van een bloederige aanloop naar de verkiezingen. Vorige week werd in het noordwesten van het land een kandidaat doodgeschoten; bij eerdere aanslagen waren partijlokalen, bijeenkomsten en officiële verkiezingsinstanties doelwit.

Lees ook Zeker 30 doden bij explosies nabij partijkantoren Pakistaanse verkiezingskandidaten

Zo’n opeenstapeling van hindernissen – beknotte kandidaten, de alomtegenwoordige gelaten aanvaarding dat de belangrijkste uitslag al vaststaat, angst voor de weg naar het stemlokaal – zou mensen de zin om te gaan stemmen wel helemaal kunnen ontnemen, stelden analisten vooraf. In hoofdstad Islamabad toonden kiezers zich donderdagmiddag niet angstig om naar het stemlokaal te gaan. En veel van hen durven het ook hardop te zeggen als zij op Imran Khan wilden stemmen.

Bij het stemlokaal in sector G-9, een wijk in Islamabad met laagbetaalde ambtenaren en arbeiders, voelt het op verkiezingsdag „als Eid [Suikerfeest], of een andere nationale feestdag”, roept een voorbijlopende jongeman toe, zijn stempas in de hand, opgehaald bij een tent waar de vlag van de PTI wappert. Daar is het het drukst. „Verkiezingen horen een belangrijk onderdeel van ons land te zijn. Ik wil dat mijn keus ergens wordt opgetekend. Wat de uitslag vervolgens laat zien is een andere zaak.”

Delen Mail de redactie

Lees verder…….