Sam Bankman-Fried, de oprichter van cryptobeurs FTX, is donderdag in New York veroordeeld tot 25 jaar celstraf vanwege fraude, witwassen en samenzwering. De rechter bepaalde bovendien dat Bankman-Fried, ook wel ‘SBF’ genoemd, zich schuldig heeft gemaakt aan meineed en het beïnvloeden van getuigen. De straf valt relatief laag uit: aanklagers hadden de rechter aangeraden om Bankman-Fried een gevangenisstraf van veertig tot vijftig jaar te geven.
De 32-jarige Bankman-Fried werd in november al schuldig bevonden. Bankman-Fried, die tussen 2019 en 2022 gold als het wonderkind van de cryptowereld, gebruikte heimelijk miljarden dollars van tienduizenden crypto-investeerders op FTX om schulden van zijn eigen investeringsbedrijf Alameda Research af te lossen.
Toen klanten van FTX eind 2022 het geld dat ze bij FTX hadden ondergebracht terug wilden, bleek 8 miljard dollar (omgerekend 7,4 miljard euro) te zijn verdampt. Volgens de rechter is nog eens 3 miljard dollar van Alameda-investeerders verdwenen.
De advocaten van Bankman-Fried hebben gezegd dat het geld bij de gedupeerden terug zal komen en dat hij daarom een lichtere straf zou moeten krijgen. De rechter ging niet mee in die argumentatie, mede omdat niet zeker is dat de hersteloperatie slaagt. Bovendien, zo zei de rechter: „Een dief die zijn buit naar Las Vegas brengt en met het gestolen geld gaat gokken […], krijgt geen lichtere straf omdat hij zijn gokwinsten gebruikt om terug te betalen wat hij heeft gestolen.” Volgens de rechter is de kans aanwezig „dat deze man in de toekomst in een positie zal zijn om [opnieuw] hele slechte dingen te doen, en die kans is niet onbeduidend”.
Met Katy Perry en Hillary Clinton
Bankman-Fried richtte cryptobeurs FTX op in 2019. Nog geen drie jaar later was het bedrijf 32 miljard dollar waard en op zijn hoogtepunt was de beurs goed voor 4 tot 9 procent van de totale internationale cryptomarkt. Grote Amerikaanse bekendheden zoals American Footballspeler Tom Brady en comedian Larry David prezen FTX aan in gelikte reclames.
Bankman-Fried was op zijn hoogtepunt 26,5 miljard dollar waard. Meer nog dan FTX vergaarde de ondernemer in de VS en daarbuiten grote bekendheid. De gelauwerde biograaf Michael Lewis schreef een boek over hem, hij werd gezien met zangeres Katy Perry en sprak op feestjes met Hillary Clinton. Met zijn excentrieke, nerderige imago sprak Bankman-Fried tot de publieke verbeelding. En ook door zijn levensfilosofie: Bankman-Fried is, of was, een voorvechter van het effectief altruïsme, wat in zijn geval betekende dat hij zoveel mogelijk geld wilde verdienen omdat hij daarmee zoveel mogelijk mensen zou kunnen helpen middels donaties en filantropische investeringen. Bankman-Fried doneerde onder meer 100 miljoen dollar aan de Democratische partij.
Lees ook Crypto-ondernemer Sam Bankman-Fried: een weldoener die andermans miljarden verkwanselde
Boven de kwestie hangt de vraag: was SBF bewust crimineel bezig, of heeft hij met de beste bedoelingen grove fouten gemaakt? De naasten en advocaten van SBF hebben hem, nadat FTX instortte, willen neerzetten als een sympathiek figuur, in plaats van als megacrimineel. De advocaat van Bankman-Fried, Marc Mukasey, zei donderdag: „Sam was geen genadeloze financiële seriemoordenaar die elke ochtend opstond om mensen pijn te doen” en „zijn echte motivaties zijn verkeerd begrepen”. Volgens Mukasey is SBF „eigenlijk een ongemakkelijke wiskundenerd. Hij houdt van videogames en veganisme.”
Aanklager Nicolas Roos sprak de sympathieke lezing van de teloorgang van Bankman-Fried donderdag tegen in de rechtbank: „Sam Bankman-Fried stal 8 miljard dollar van klanten, en ik benadruk het woord ‘stal’ omdat het niet ging om een liquiditeitscrisis, of slecht management, of slecht toezicht van bovenaf.” Volgens de aanklager heeft Bankman-Fried FTX opgericht met criminele intenties.
Lees ook Lange stiltes bij cryptomiljardair Sam Bankman-Fried tijdens het FTX-fraudeproces
SBF zelf zei, voordat de rechter het vonnis uitsprak, dat hij spijt had van zijn „serie aan slechte beslissingen” als directeur van FTX. Hij zei dat het „gruwelijk was om te zien” hoe zijn klanten leden onder de teloorgang van de beurs. Zijn lange celstraf anticiperend zei hij: „Mijn productieve leven is waarschijnlijk afgelopen. Het is al een tijdje afgelopen.”
Lees ook Met zijn veroordeling voegt Sam Bankman-Fried zich in een illuster rijtje financiële fraudeurs
‘Hij wilde een extreem invloedrijk persoon worden’
De rechter bleef weg van de polemische discussie over het karakter van SBF, maar stipte wel aan dat hij „ontzettend slim is, en autistisch”. Volgens de rechter is Bankman-Fried als persoon „in staat grootse dingen te bereiken” en wilde hij „een extreem politiek invloedrijk persoon worden in dit land”, hetgeen hem volgens de rechter heeft aangezet tot zijn misdaden.
Nadat FTX te gronde ging eind 2022 kreeg de gehele cryptomarkt een klap, en een aantal andere beurzen kwamen diep in de problemen. Inmiddels is de cryptomarkt weer hersteld. De toonaangevende munt bitcoin was twee weken terug omgerekend 67.000 euro waard, de hoogste waardering die de munt tot nu toe heeft bereikt.
