Na de veelbesproken overeenkomst met Tunesië heeft de Europese Unie opnieuw een akkoord gesloten met een Afrikaans land om ongewenste migratie tegen te gaan. Donderdag ondertekende Eurocommissaris Ylva Johansson, geflankeerd door ministers uit België en Spanje, in de Mauritaanse hoofdstad Nouakchott een akkoord dat het West-Afrikaanse land 210 miljoen euro in het vooruitzicht stelt in ruil voor het tegenhouden van migranten.
Het akkoord past in de Europese ambitie om meer van dit soort akkoorden te sluiten en zo de hoeveelheid migranten die in de EU aankomt te verminderen. Maar het succes van die strategie is omstreden: ruim een half jaar na de ‘Tunesië-deal’ is het nog steeds onduidelijk of die echt leidt tot de aankomst van minder migrantenboten.
En net als bij de deal met Tunis klinken er ook nu zorgen van mensenrechtenorganisaties over de behandeling van minderheden en migranten in Mauritanië. Human Rights Watch constateerde in een rapport in 2021 nog dat migranten in het autocratisch geleide Mauritanië in detentiefaciliteiten mishandeld werden en dat het land zich schuldig maakte aan pushbacks.
Johansson prees donderdag het „uitstekende werk” van Mauritanië „in het ontwrichten van het bedrijfsmodel van smokkelaars”. In de verklaring belooft het land onder meer zich nog sterker in te spannen voor het voorkomen van „irreguliere migratie” door zijn grensbeheer te versterken, mogelijk in samenwerking met de Europese grensbewakingsdienst Frontex.
Van de toegezegde 210 miljoen zal circa 60 miljoen naar het versterken van het Mauritaanse grensbeheer gaan. De rest van het geld is bedoeld voor onder meer humanitaire hulp en het versterken van de arbeidsmarkt. Ook hierin lijkt de deal op die met Tunesië. En ook nu wordt het geld niet zomaar overgemaakt, maar pas na het nakomen van concrete afspraken. Afgelopen week maakte de EU een nieuwe tranche van 150 miljoen aan Tunis over.
Lees ook Tunesië-deal zit vol ‘juridische bochten’, zeggen experts
Kanoboten
Spanje worstelt al lange tijd met de komst van het aantal cayuco’s (kanoboten) uit Mauritanië, dat het afgelopen jaar sterk is toegenomen. Dit jaar lijkt die trend zich door te zetten. Volgens het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken kwamen er in de eerste twee maanden van 2024 bijna twaalfduizend mensen per boot aan op de Canarische Eilanden. Dat waren er evenveel als in de eerste helft van 2023. Op de Canarische Eilanden zitten opvanglocaties inmiddels overvol. Migranten worden daarom per vliegtuig overgebracht naar het vasteland.
Acht op de tien migranten zouden vanuit Mauritanië zijn vertrokken, via „de gevaarlijkste zeeroute”. Inzittenden zijn zo’n vijftien dagen onderweg naar de eilanden, op een volgepakte boot die vaak bedoeld is voor tien man, met onvoorspelbare weeromstandigheden, onvoldoende drinkwater en zonder navigatie. Maar de migranten zien vaak geen andere oplossing dan vluchten, onder meer voor conflicten in Mali en Niger.
De EU-deal met Mauritanië komt in aanloop naar een omvangrijker migratieakkoord met Egypte, waaraan EU-ambtenaren de laatste hand leggen. Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie reist naar verwachting ergens in de komende weken naar Caïro om ook dat akkoord te bezegelen.
