Een intimiteitscoördinator op de filmset: bevrijdend en veilig of juist beperkend en preuts?

Actrices Hanna van Vliet en Jouman Fattal als Anne Verbeek en Sara in Anne+ (2021).

Interview

Intimiteitscoördinatoren Intimiteitscoördinatoren: in de VS zijn ze gebruikelijk, de Nederlandse filmwereld krijgt er nu pas mee te maken. Wat vinden acteurs en regisseurs daarvan? „Er is zoveel meer ruimte om juíst wel dat broekje uit te doen.”

Bekende series als Sex Education en Bridgerton werken er al een tijdje mee: de intimiteitscoördinator. In de VS is de functie in de nasleep van #MeToo inmiddels volledig geïntegreerd; streamingsdiensten HBO, Netflix en Amazon hebben de aanwezigheid van een intimiteitscoördinator zelfs verplicht gesteld bij het opnemen van intieme scènes.

Ook Nederlandse filmproducenten werken nu steeds vaker met de intimiteitscoördinator, en niet iedereen is te spreken over deze rol op de set. De discussie werd recent in de VS en het Verenigd Koninkrijk weer aangezwengeld door acteur Sean Bean (bekend van Game of Thrones en Lord of the Rings) die stelde dat de intimiteitscoördinator alle spontaniteit uit filmscènes ramt. Veel mensen uit de filmindustrie, waaronder Emma Thompson, lieten weten het niet met hem eens te zijn. Wat vinden regisseurs en acteurs in Nederland van de intimiteitscoördinator?

Acteur Asa Butterfield speelt tiener Otis Milburn in de Netflix-serie Sex Education.

Actrice Hanna van Vliet (30)

„Ik werkte op de filmset van onder andere Anne+ (2021) succesvol met een intimiteitscoördinator. Daarin zit de meest expliciete seksscène die ik ooit heb gefilmd; naakt, met voorbinddildo’s én vrouwelijke orgasmes. Daar kunnen de meeste recente Nederlandse films nog een puntje aan zuigen, die vind ik soms vrij preuts.

„Een intimiteitscoördinator kijkt ook naar het script, waarin regelmatig vaag wordt gedaan over intieme scènes. Je speelt een personage en dat moet wel goed uitgewerkt zijn, zodat je als acteur niet uit je eigen fantasie of seksleven hoeft te putten. Een goede regisseur moet duidelijkheid creëren over intieme scènes, maar uit ongemak gebeurt dat in de praktijk niet altijd.

„Veel tegenstanders denken dat een regisseur moet inleveren als er een intimiteitscoördinator op de set is. Daar gaat het dus juist niét om. Door afspraken maken, meer repeteren en grenzen bewaken, is er zoveel meer ruimte om juíst wel dat broekje uit te doen. Omdat je je er goed bij voelt door een veilig werkklimaat. Niet alleen de acteur heeft hier baat bij, maar ook de regisseur. Met een intimiteitscoördinator voelen ook zij zich, naar mijn ervaring, vrijer.

„Acteur en regisseur hebben elkaar even hard nodig, maar regisseurs hebben op een filmset toch echt wel meer macht, meer dan ze soms doorhebben. Veel regisseurs hebben toch nooit zelf naakt op een filmset gestaan? Sommige van hen hebben niet door hoe ontzettend kwetsbaar een intieme scène is.”

Regisseur Martin Koolhoven (53)

„Ik heb sinds Brimstone (2016) geen film meer gemaakt en dus ook nog niet met een intimiteitscoördinator samengewerkt. Daarnaast heb ik niet zoveel intieme scènes gefilmd. Mocht ik dat in de toekomst wel gaan doen, dan is dat een belangrijke reden om zulke hulp wel te overwegen, zolang ik maar het gevoel heb dat die persoon aan mijn zijde staat en ook een zo goed mogelijke scène wil. Ik ben me bewust van mijn machtspositie, maar ik zie dat niet als iets negatiefs; het is noodzakelijk. Of daar iets in is veranderd sinds #MeToo moet ik nog zien.

Paul Mescal en Daisy Edgar Jones tijdens de opnames van de BBC-serie Normal People. Foto Enda Bowe/BBC/Element Pictures/Hulu

„Iedereen mag zijn grenzen aangeven, maar wat me niet bevalt is dat er soms gedaan wordt alsof er per definitie iets mis is met het uitdoen van een broekje en al helemaal met het vragen ernaar. Een professionele acteur of actrice doet er beter aan niet te veel schroom te bezitten die de performance in de weg kan zitten.

„Ook vind ik de aanwezigheid van een coördinator lastig samen te brengen met de term veiligheid. Als we het hebben over de veiligheid die een intimiteitscoördinator zou moeten waarborgen, vraag ik me af of die term wel de juiste is. Onveilig is iets dat daadwerkelijk kan leiden tot schade. Als het om iets lichamelijks gaat, is dat makkelijker definieerbaar dan op psychisch vlak.”

Regisseur en actrice Halina Reijn (46)

„Voor mijn onlangs verschenen film Bodies Bodies Bodies werkte ik als regisseur met een intimiteitscoördinator en dat vond ik fantastisch. Als actrice had ik daar ook graag mee samengewerkt, omdat ik me soms onveilig heb gevoeld. Er waren geen regels, dus ik kon me op de set nergens aan vasthouden. Wel of geen intimiteitscoördinator op de set is in de Verenigde Staten geen punt van discussie meer: daar is die intimiteitscoördinator verplicht bij intieme scènes.”

„Ik begrijp de weerstand. Regisseurs denken: Er komt toch niet iemand op mijn stoel zitten? Dat gevoel had ik zelf in het begin ook. Maar een intimiteitscoördinator kijkt juist mee met jouw visie. Authentieke scènes krijg je naar mijn mening juist met een intimiteitscoördinator.

„Onder de indruk was ik van de professionaliteit van de intimiteitscoördinatoren in de VS, die vaak al een achtergrond hebben in de filmwereld. Hier is er meer budget voor, maar ik denk dat Nederland nog veel kan leren van de VS.”

Actrice Femke Lakerveld (47)

„Nederland kan niet zomaar deze functie, overgewaaid uit Hollywood, overnemen. Ik kan de intimiteitscoördinator niet los zien van de uit de VS overgewaaide preutsheidscultus. Jezelf emotioneel en fysiek kwetsbaar maken hoort bij het vak acteren. Een moordenaar of slachtoffer spelen kan ook kwetsbaar voelen. Een intieme scène is geen uitzondering.

Ik kan dit niet los zien van de uit de VS overgewaaide preutsheids-cultus

„De functie van intimiteitscoördinator zou grensoverschrijdend gedrag verminderen en acteurs beschermen tegen een gevoel van onveiligheid. Maar de filmset, tussen de camera’s en vijftig man crew, is naar mijn mening de veiligste plek. Persoonlijk zou ik de kriebels krijgen van een intimiteitscoördinator op de filmset die zich met mijn werk bemoeit. Dát voelt juist als een aantasting van mijn autonomie en professionaliteit.

„Een extra controlefunctie, want dat is de functie van intimiteitscoördinator, is sowieso nooit de oplossing voor een probleem. Ik heb niet gewerkt met een intimiteitscoördinator, maar ik denk dat dat ook niet nodig is. Als je machtsmisbruik of #MeToo-kwesties wil aanpakken, heb je meer aan een advocaat of rechter. En als je je bekommert om de kwetsbare positie van acteurs, kijk dan naar arbeidsvoorwaarden en fair pay. Voor mooie intieme scènes zou mijn advies zijn om te investeren in de relatie tussen regisseur en acteur of om een extra repetitiedag in te lassen.”

Lees verder…….