Duitsland wil cannabis legaliseren maar níet naar Nederlands model

Nee, om eerlijk te zijn, is Nederland geen voorbeeld, aldus de Duitse minister van Gezondheid Karl Lauterbach (SPD) woensdagochtend in Berlijn. Ook Duitsland wil cannabis legaliseren, maar het Hollandse model was volgens Lauterbach „een leidraad voor hoe we het níet willen aanpakken. In Nederland wordt cannabis van onduidelijke herkomst in groepsverband geconsumeerd”, aldus Lauterbach. In Duitsland komt de nadruk niet op „sociaal consumeren”, maar op „cannabisclubs”, waar cannabis niet-commercieel geproduceerd wordt, maar individueel geconsumeerd wordt.

Voor alle drie partijen van de coalitie in Berlijn, SPD, Groenen en FDP, was legaliseren van cannabis een verkiezingsbelofte, met name onder druk van de drie jongerenafdelingen. Deze maand krijgt dat voornemen gestalte. Minister van Landbouw Cem Özdemir (Groenen), die het voorstel samen met Lauterbach presenteerde, nam critici die het een frivool onderwerp vinden vast de wind uit de zeilen: „Hebben we niks beters te doen? Jawel, we hebben beters te doen. Maar we kunnen multitasken.”

Zwarte markt beperken

Lauterbach, die in Duitsland bekend staat als strenge wetenschapper door zijn vele tv-optredens in coronatijd, was aanvankelijk tegen het legaliseren van cannabis omdat hij aannam dat cannabisgebruik de weg effent voor ander drugsgebruik. Na een studie die die aanname weerlegt, ging Lauterbach overstag. In Berlijn benadrukte hij dat het erom gaat het cannabisgebruik veiliger te maken, en om de zwarte markt en de drugscriminaliteit in te perken. Via het strafrecht, aldus Lauterbach, valt daar niets meer te winnen. „Niemand zou meer bij dealers hoeven kopen”, zei Özdemir. „Voor de zwarte markt is het een zwarte dag.”

Lees ook deze reportage over legale wietteelt-plannen in Nederland: Het landelijk wietexperiment had allang van start moeten gaan, maar het ene na het andere probleem dient zich aan

Volgens een studie gebruiken circa vier miljoen Duitsers regelmatig cannabis. Dat aantal neemt stug toe: in 2008 gebruikt 1 op 20 mannen tussen de 18 en de 25, in 2021 was het 1 op 8.

Lid van cannabisvereniging

Het plan, dat nog deze maand een wetsvoorstel moet worden, voorziet nu dat cannabis bij verenigingen zonder winstoogmerk wordt verbouwd, waar volwassenen die lid zijn van de vereniging maximaal 50 gram per maand kunnen kopen. Het bezit van maximaal 30 gram is legaal. Ook mogen voor eigen gebruik drie planten per persoon worden gehouden.

In tweede instantie moet via pilotprojecten in bepaalde regio’s worden onderzocht of het kweken en de verkoop via gespecialiseerde winkels kan lopen en zo ook kan worden gecontroleerd. De legalisering verloopt zo in kleinere stapjes dan aanvankelijk voorzien – de omvattender legalisering die Lauterbach eerst voor ogen had, strookte niet met EU-recht.

Oppositiepartij CDU/CSU is fel tegen het plan van Lauterbach en co. De minister-president van Beieren en CSU-voorzitter Marcus Söder foeterde dat de legalisering van crystal meth dan wel de volgende stap zou zijn. Op de Beierse weerstand klinkt van commentatoren dan al gauw het hypocrisieverwijt: in Beieren is het immers een volkssport om ’s ochtends al een liter bier te drinken.