Dit zijn de 15 beste podcasts van 2022 tot dusver

1 Slow Burn: Roe v. Wade

Je zult het nauwelijks geloven, maar rond Roe v. Wade, het baanbrekende arrest uit 1973 waarmee abortus in de Verenigde Staten op federaal niveau werd geregeld, waren er meer Republikeinen dan Democraten die het recht op abortus steunden.

Informatief, dat is Slow Burn zeker. Maar meer nog focust deze podcast, die dit seizoen inzoomt op deze rechtzaak, op de menselijke inspanningen rondom politieke omwentelingen. Eerdere seizoenen van deze fantastische verhalende podcast behandelden onder andere het Watergate-schandaal, de impeachment van Bill Clinton, de spanningen in de jaren 90 tussen rappers Tupac Shakur en The Notorious B.I.G en de rellen in Los Angeles. Het nieuwe seizoen heeft met de recente ontwikkelingen rondom abortusrecht in Amerika een behoorlijke relevantie te pakken.

2 Hannah Arendt. Over liefde en vrijheid

De podcasts van Klara stellen zelden teleur. Zo ook deze niet. In vier afleveringen kruipt presentator Greet van Tienen zowat het hoofd van Hannah Arendt in. Arendt, een politiek filosoof die de Koude oorlog en de Tweede Wereldoorlog meemaakte, liet zich niet tegenhouden in het bereiken van haar ultieme doel: „Ich muss verstehen”, was haar motto. Ooit zei ze dat de snelheid waarmee ze kon typen de enige begrenzing was van haar productiviteit. In de stemmen van de gasten in deze podcast klinkt een liefdevolle waardering. En dan hebben we het nog niet eens over de onderwerpen waarover Arendt in de 20ste eeuw al schreef: machtsmisbruik, miskenning van waarheid, vrijheid, eenzaamheid, de consumptiemaatschappij, segregatie, nucleaire dreiging en vluchtelingen. Arendts relevantie is ongekend.

3 Not Lost

Na zijn scheiding is het tijd voor iets anders, besluit journalist Brendan Francis Newnam. Samen met zijn beste vriendin Danielle Henderson, een goedlachse vrouw bij wie het liefdesleven ook eerder tegen- dan meezit, gaat hij op reis. Danielle is de bezorgde vriendin die de juiste vragen stelt. De twee hebben een geweldige dynamiek en spreken openlijk over de trauma’s rondom verlaten worden. Ze hebben een spontane aanpak en laten zich leiden door de bijzondere gesprekken die overal met het grootste gemak lijken te ontstaan.

De podcast luistert weg alsof je in de rugtas van dit bonte reisgezelschap zit. Overal waar ze komen, in Montréal, Mexico-Stad en New Orleans, leren ze nieuwe mensen kennen via dineetjes, waarvoor ze zichzelf zonder moeite uitnodigen.

4 Lopendebandwerk

Eerder al tipte NRC’s Podcastclub deze prachtige serie. Dit jaar is podcastmaker Emmie Kollau terug met haar muzikale ode aan de lopendebandwerkers, de mensen achter de spullen die wij achteloos in onze winkelwagentjes leggen. De eerste aflevering van het tweede seizoen gaat over Han, een echte vleeseter, die de hele dag vegaburgers controleert. Singer-songwriter Luwten liet zich hierdoor inspireren en neemt de muzikale aankleding op zich.

Niet alleen zijn de verhalen inhoudelijk ontroerend, maar ook zijn deze geweldig gemonteerd op speciaal gecomponeerde muziek van bekende muzikanten. Zo wordt het gevoel van de dagelijkse routine in de fabriek benadrukt. Of je nu voor vega of vlees gaat, dit smaakt naar meer.

5 Voltooid Leven

Wanneer kun je een leven als voltooid beschouwen? En kun je zo’n beslissing alleen maken? Bestaat er wel zoiets als volledig zelfbeschikkingsrecht als het gaat om de dood? Euthanasie is een onderwerp vol wettige, morele en emotionele tegenstrijdigheden.

Voltooid leven, een podcast gemaakt in opdracht van belangengroep Recht op Waardig Sterven (RWS), schept een helder en veelzijdig beeld door te spreken met mensen die wachten om te mogen sterven, maar ook met naasten die het moeilijk vinden dat ze buiten zo’n beslissing worden gehouden. Ook komt er een arts aan het woord die na een euthanasie beschuldigd werd van doodslag. Drie jaar lang wachtte hij op vrijspraak. Nooit dacht hij aan stoppen: „Mijn geweten is zuiver.”

6 Sorry About The Kid

Op tienjarige leeftijd verloor Alex zijn broer. Alles van die bewuste dag staat hem nog bij, ook het veranderende gedrag van zijn moeder en zusje in de dagen die op de gebeurtenis volgden.

Toch begon Alex al binnen twee weken na de dood van zijn broer herinneringen van hem te vergeten, en wist hij zich uiterlijk en persoonlijkheid van zijn broer steeds minder goed voor de geest te halen. Inmiddels herinnert Alex zich zijn broer eigenlijk helemaal niet meer. Heeft hij zijn nagedachtenis verdrongen? Kan hij zijn broertje nu, dertig jaar later, alsnog leren kennen? Een aangrijpende en zeer persoonlijke podcast over trauma, rouw en veranderende herinneringen.

7 Hey Paul

Sinds haar veertiende is de in 1992 geboren radiopresentator Michèle Cuvelier (Studio Brussel) fan van The Beatles en met name van Paul McCartney. Nog steeds klinkt er een jeugdige obsessie door in haar stem, zeker wanneer ze het doel van haar podcast onthult; ze wil McCartney vragen: „How do you let it be?” De eerste aflevering is niet zo spannend, hierin bevraagt ze haar kansen om hem te ontmoeten en bespreekt ze zijn persona.

Interessanter wordt het in de derde aflevering, wanneer haar onderliggende redenen naar boven komen. Waarom is ze zo’n groot McCartney-fan geworden, en kan Cuvelier als perfectionist zelf wel loslaten? Uiteindelijk gaat deze podcast niet zozeer over het stellen van die ene vraag; het is vooral een zoektocht naar de betekenis van wat het is om fan te zijn.

8 BioHacked: Family Secrets

Als kind van een zaaddonor informatie krijgen over je vader was in de Verenigde Staten decennialang bijna onmogelijk. Dankzij DNA-tests en internet komen verborgen verhalen nu alsnog aan het licht. In de podcast BioHacked is de rode draad het verhaal van Amber, die voor Kerst een DNA-test vroeg en er zo achter kwam dat ze toch een donorkind was. Het telefoongesprek waarin ze haar ouders confronteert met haar ontdekking, komt hard binnen. Ook choquerend: nadat Brittany ziek werd, ontdekten haar ouders dat de donor een erfelijke nierziekte had verzwegen. De podcast belicht ook de kant van de donor: is het wel ethisch om een donor op te sporen aan wie anonimiteit was beloofd? De podcast geeft een fascinerende, kritische blik op de vruchtbaarheidsindustrie.

9 Vigilante

In Vigilante reist journalist en privédetective Allie Conti naar een dorp in Texas dat als decor van True Detective zou kunnen dienen. Ze zoekt Tim Miller, die na de moord op zijn dochter zijn leven wijdt aan het vinden van verdwenen mensen. Haar lichaam werd, met dat van drie andere vrouwen, gevonden op de Texas Killing Fields. De man die Tim verdenkt, lijkt verontrustend veel op hemzelf: ze woonden in dezelfde steden en hebben dezelfde jeugdtrauma’s. Dat roept de vraag op of seriemoordenaars geboren worden, of gevormd. Gesprekken tussen Tim en de ouders van andere vermoorde kinderen brengen je dicht bij het vuur. Extra spannend is dat de verdachte ineens op vrije voeten dreigt te komen, en dat Tim Miller zelf een onbetrouwbaar figuur blijkt.

10 Pim

Achteraf is een verhaal meestal makkelijker verteld. Wanneer we nu terugkijken naar het jaar van de moord op Pim Fortuyn, zien we de dreiging. Destijds zagen maar weinig mensen de dood van Pim Fortuyn aankomen. Ook zijn eigen moeder niet, zo blijkt in de vierde aflevering van Pim, een van de best beluisterde NRC-series ooit, die veel lovende recensies in andere media kreeg.

Guus Valk, chef van de Haagse redactie, onderzocht het leven en het nalatenschap van Pim Fortuyn. Fortuyn verdeelde na zijn dood het land in twee kampen. Met zowel voor- als tegenstanders van de ‘stem van het volk’ blikt Guus terug op een veelbewogen periode, om erachter te komen hoe zijn razendsnelle groei te verklaren is, waar zijn gedachtegoed vandaan kwam, en of zijn erfenis van invloed is op de huidige politiek.

11 Trojan Horse Affair

In The Trojan Horse Affair vertelt arts Hamza Syed over een mysterieuze brief die „levens overhoop heeft gehaald, leidde tot overheidsonderzoeken en aanpassing van het nationale beleid”. De brief zou het plan beschrijven om te infiltreren in Britse scholen en zo het onderwijs te islamiseren: Operation Trojan Horse. De arts uit Birmingham met journalistieke ambities mist in het nieuws en de discussies in het parlement het antwoord op een basisvraag: wie schreef de brief en waarom? Een podcast van de makers van Serial en The New York Times. Brian Reed (maker van podcasthit S-Town en daardoor een soort god in podcastland) en Hamza Syed werkten vijf jaar aan dit spectaculaire verhaal. Een ware page turner in audio.

12 Grijs Gebied

De Volkskrant maakte dit jaar een bijzondere productie over een verborgen wereld: die van politie-infiltratie en undercoveracties. Het is een verzameling van dramatische verhalen waarin de politie balanceert op het randje van het toegestane en moreel acceptabele.

In de eerste aflevering van deze serie duikt justitieverslaggever Elsbeth Stoker in de zogenaamde Mr. Big-methode. In deze methode dringen undercoveragenten diep door in het leven van verdachten. Dit overkwam ook Baukje en Ad. Ad werd verdacht van de twintig jaar oude ‘shreddermoord’. Dus zette de politie een undercover-operatie op waarbij undercoveragenten vrienden worden met het stel, met het doel om een bekentenis bij Ad los te weken. Het is een intrigrerend inkijkje in deze methode. Ook de openhartigheid van Ad en Baukje is fascinerend.

13 Mother Country Radicals

In de gevangenis knutselde Bernardine Dohrn voor haar vijfjarige zoon Zayd een kalender. Als Zayd tijdens het maken van deze podcast er opnieuw naar kijkt, merkt hij dat Kerst er niet op staat. Zijn verjaardag ontbreekt ook, maar bij 13 april leest hij: „Colfax massacre, 1873”. Zayds ouders waren jarenlang op de vlucht als terroristen van de links-radicale Weathermen.

In Mother Country Radicals reconstrueert Zayd het linkse Amerikaanse activisme van rond 1970 aan de hand van gesprekken met activisten van toen, onder wie zijn ouders. Wanneer Zayd zijn moeders activisme wil psychologiseren, blokkeert zij volledig. Door dit spanningsveld is de podcast een prachtig onderzoek naar het ontstaan van activisme en radicalisering.

14 Moslima

De moslimvrouw die we in de media zien, loopt vaak gesluierd over straat, achter een buggy of een winkelwagentje. Maar deze vrouw is, zo stelt Cigdem Yuksel in de podcast Moslima, voor veel moslimvrouwen een wildvreemd persoon. Wat moet een Volkskrant- of NRC-lezer die al twintig jaar dit soort beelden ziet, denken over de moslima die in zijn buurt woont?

Yuksel is fotograaf en deed onderzoek naar de eenzijdige manier waarop moslimvrouwen in de media worden afgebeeld. Hieruit ontstond deze tweedelige documentaire van de VPRO, Het Spoor Terug. Samen met podcastmaker Maartje Duin interviewt ze kenners, moslimvrouwen en verschillende media-uitgeverijen om erachter te komen wat we niét zien wanneer we deze foto’s bekijken. Hoe kunnen we deze beeldvorming veranderen?

15 Wild Things: Siegfried & Roy

Ken je Siegfried & Roy nog? De twee illusionisten bekend om hun wufte haar en hun show in Las Vegas met witte tijgers (waarvan ééntje Roy tijdens een show een lesje zou leren). Deze serie duikt in hun verhaal: over hoe ze elkaar als jonge Duitse jongens op een cruiseschip ontmoetten tot de aanval van bovengenoemde tijger.

De serie geeft een schrijnend tijdsbeeld (weet je nog, dat we het heel normaal vonden dat dieren idiote fratsen moesten uithalen om ons te vermaken?) en luistert heerlijk weg. Een sensatievol spektakel, waarbij elke tien minuten een nieuwe spanningsboog wordt opgebouwd. Zo is zelfs de podcast een ware goochelshow.