De tijd van gratis stagiairs is voorbij, vinden deze organisaties

Transavia kreeg in juni een boete van de Arbeidsinspectie, omdat het bedrijf zestig mbo-stagiairs had ingezet als volwaardig cabinepersoneel. Ze kregen een stagevergoeding, maar volgens de Arbeidsinspectie was sprake van een arbeidsrelatie en werden ze dus onderbetaald. De luchtvaartmaatschappij moest loon en vakantiebijslag nabetalen.

In zekere zin hadden deze stagiairs nog geluk: ze kregen in elk geval al een stagevergoeding. Lang niet alle stagiairs krijgen die. En omdat ze stage lopen, houden ze vaak ook weinig tijd over voor een betaalde bijbaan. Het betekent dat ze extra geld moeten lenen, of in de avonduren en de weekenden moeten doorwerken om rond te kunnen komen.

Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) organiseert deze vrijdag samen met CNV Jongeren en Probeer de Bond (CNV Vakmensen) een ludieke actie om hier aandacht voor te vragen. Leden van deze organisaties roeien door de grachten van Utrecht om uit te beelden dat stagiairs „hun hoofd financieel maar nauwelijks boven water kunnen houden en moeten roeien met de riemen die ze hebben”.

Het probleem speelt op alle onderwijsniveaus: mbo, hbo en wo. Recent onderzoek van rijkelandenclub OESO wees uit dat Nederlandse mbo-stagiairs vergeleken met stagiairs op hetzelfde niveau in andere landen relatief vaak geen vergoeding krijgen. In 16 procent van de gevallen lopen ze onbetaald stage, terwijl dat in Zwitserland bijvoorbeeld maar in 1 procent van de gevallen is.

Uit onderzoek dat het ISO eerder liet doen blijkt dat zeker 44 procent van de stagiairs van hogescholen en universiteiten geen vergoeding krijgt.

ISO, CNV Jongeren en Probeer de Bobond zijn een online petitie begonnen waarin zij politiek en werkgevers oproepen een minimale stagevergoeding verplicht op te nemen in cao’s. Daarbij moet er geen onderscheid worden gemaakt tussen mbo, hbo en wo, vinden zij. De petitie is tot nu toe ruim 9.500 keer ondertekend.

Ook minister Robbert Dijkgraaf (D66, Onderwijs) riep werkgevers en vakbonden deze week op om in cao’s afspraken te maken over de stagevergoeding. Hij stuurde dinsdag een onderzoek naar de Tweede Kamer, waaruit bleek dat hbo-studenten die stage lopen in het onderwijs negen op de tien keer geen stagevergoeding krijgen. In de zorg geldt dat voor bijna de helft van de stagiairs. De minister noemde de uitkomsten „zorgelijk”. „Zeker in een tijd met grote personeelstekorten horen alle onderwijsstagiairs gewaardeerd te worden. En ook in de zorg is er ruimte voor verbetering als het gaat om stagevergoedingen”, zei hij. Sectoren waarin meestal wel stagevergoedingen worden gegeven zijn onder meer techniek, ict en recht. Gemiddeld krijgen hbo-stagiairs een vergoeding van 342 euro.

Mbo-stagiairs krijgen doorgaans minder. De website Stage.nl, een online marktplaats voor stages, noemt bruto bedragen die lopen van 182 euro voor een mbo-stage tot maximaal 454 euro voor een afstudeerstage in het hbo of wo.

Gemiddeld krijgen hbo-stagiairs een vergoeding van 342 euro

De vergoedingen verschillen ook per beroepssector. Uit het ISO-onderzoek bleek dat de vergoedingen in de gezondheidszorg het laagst zijn (gemiddeld 331 euro per maand) en in het onderwijs het hoogst (621 euro) – áls stagiairs in deze sectoren een vergoeding krijgen, want meestal is dat niet zo.

Bij de Rijksoverheid krijgen alle stagiairs een vergoeding, ongeacht hun opleidingsniveau.Voor zowel mbo, hbo als wo is dat 747 euro bruto per maand voor een fulltime stage van veertig uur. Minister Dijkgraaf sloot eerder dit jaar een ‘stagepact’ voor het mbo, met werkgevers en scholen, waarin de intentie werd uitgesproken om mbo-stagiairs een „passende” vergoeding te geven. De minister zelf doet een voorzet: richtlijn is wat hem betreft de 747 euro die de Rijksoverheid stagiairs betaalt.

Abdi Hassan

‘In de praktijk deed ik precies hetzelfde werk als mijn collega’s’

Maartje Bakker

‘In mijn klas kreeg niemand een stagevergoeding’

Nial van der Steeg

‘Ik werkte eens in de twee weken ook nog een heel weekend’

Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant van 13 oktober 2023.